Тексеру хаттамасы

Аспаптың аты __________________________________________

Аспаптың түрі _________________________________________

Аспаптың өлшеу диапазоны ______________________________

Аспаптың дәлдік класы__________________________________

Қалыпты жағдайы ______________________________________

Аспаптың зауыттық нөмірі_______________________________

Аспаптың шыққан жылы_________________________________

Аспаптың шкаласының ұзындығы_________________________

ҮЛГІЛІК ҚҰРАЛ

Аспаптың аты __________________________________________

Аспаптың түрі __________________________________________

Қорытынды: __________________________________________

__________________________________________

__________________________________________

Жұмыс бойынша қорытынды жасаңдар_______________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

№ 4-ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

Электр механикалық аспаптар

Жұмыстың мақсаты: әр түрлі электр механикалық аспаптардың ерекшеліктерін оқып үйрену.

Жұмыстың орындалу тәртібі

1. Көрнекі құралды пайдаланып магнит электрлік жүйедегі аспаптың құрылысын оқып үйрену. Амперметр және вольтметр ретінде қолдану ерекшеліктері.

2. Көрнекі құралды пайдаланып электр магниттік жүйедегі аспаптың құрылысын оқып үйрену. Амперметр және вольтметр ретінде қолдану ерекшеліктері.

3. Көрнекі құралды пайдаланып электр динамикалық жүйедегі аспаптың құрылысын оқып үйрену. Амперметр, вольтметр және ваттметр ретінде пайдалану ерекшеліктері, аспаптың шкаласының теңдеуі, сұлбасы.

4. Жұмыс бойынша қорытынды жасаңдар_______________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

№5-ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

Амперметрдің өлшеу шектігін кеңейту

Жұмыстың мақсаты: амперметрдің өлшеу шектігін кеңейтуде тәжірибелік шеберлікті жинақтау.

Жұмыстың орындалу тәртібі

1. Сұлбаны жинаңдар (5.1-сурет). Сұлбаның элементтерін оқытушының көрсетуімен таңдап алыңдар.

5.1-сурет. Амперметрдің өлшеу шектігін кеңейту сұлбасы

2. 5.1-кестеге К кілтінің қосылу және ажыратулы қалпында А аспабының көрсетулерін жазыңдар.

5.1-кесте.

К кілті ажыратулы		К кілті қосулы
бөлік	мА	бөлік	А

3. 5.1-кестедегі эксперименттік мәліметтерден R_ш шунт кедергісінің мәнін есептеңдер. R_А кедергісі омметрмен өлшенеді.

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

4. Шунтты аспапқа қоса отырып, миллиамперметрдің өлшеу шектігін мА-денмА-ге дейін кеңейтіңдер. МиллиамперметрдіңОм тең.

4.1. Шунт кедергісін есептейміз:

Ом.

4.2. Амперметрдің өлшеу шектігін кеңейту үшін сұлбаны жинаңдар (5.2-сурет).

Реттелетін тұрақты кернеу көзінің G (блок А1, 212.2) шығысына тізбектеліп жалғанған кедергіден (блок А7, 2330), сандық миллиамперметрден(MY60, блок А3) жәнеаналогты миллиамперметрден (мультиметр 7050, блок 510.1) тұратын тізбек жалғанған,аналогты миллиамперметрдің шунты- А7, 2330 блогынан айнымалы резисторы бар. Токтың өлшеу шектігін кеңейтетін аналогты миллиамперметрдікалибрлеу үшінсандық миллиамперметрі пайдаланылады.

5.2-сурет. Амперметрдің өлшеу шектігін кеңейту үшін электрлік қосылу сұлбасы

Реттелетін тұрақты кернеу көзінің G (блок А1, 212.2) шығысында минималды шығыс кернеуін қойыңдар: 0…15 В кернеуді реттеу тұтқасын барынша (тірелгенге дейін) сағат тіліне қарсы бұрыңдар. Тұрақты кернеу көзінің тумблерін жоғарғы қалыпқа ауыстырыңдар: қорек көзі «+» және «-» ұяшықтарына жалғанған.

Резистордың минималды кедергісін 10 Ом қойыңдар - тұтқаны барынша (тірелгенге дейін) сағат тіліне қарсы бұрыңдар (блок А7, 2330).

Айнымалы резистордың 330 Ом тұтқасын ортаңғы қалыпқа – көрсеткішті (указательді) 50% қойыңдар (блок А7, 2330).

А3 (510.1) блогының мультиметрлерінің өлшеу шектігін қойыңдар: 7050 мультиметрі үшін - 5 мА тұрақты ток өлшеу шектігіне; MY60 мультиметрі үшін - 200 мА тұрақты ток өлшеу шектігіне.

Тұрақты кернеу генераторының А1 реттеу тұтқасын сағат тілінің бағытымен айналдыра отырып, MY60 сандық мультиметрінің көрсетуі бойынша тізбектің тоғын 100 мА қойыңдар. Егер кернеу максималды (15 В) болғанда, генератордың шығысында талап етілген ток алынбаса, онда айнымалы резистордың кедергісінің «330 Ом» шамасын азайтыңдар. Шунттың кедергісін реттей отырып, аналогты аспаптың жебесі (нұсқама тілі) шкаланың соңғы бөлігіне ауытқуына қол жеткізіңдер. Шунттың кедергісінің шамасын 10 Ом резистордың тұтқасын сағат тілімен жайлап бұрай отырып реттеу тиімді: аналогты миллиамперметрдің тоғы жайлап өсе бастайды.

Жебені шкаланың соңғы бөлігіне жақындатып, генератордың шығыстық кернеуін реттеу арқылы тізбектің тоғын 100 мА жеткізу қажет. Бұдан соң шунттың кедергісін өзгертуді токтатпай, аналогты аспаптың жебесін мүмкіндігінше шкаланың ақырғы бөлігіне жақындату қажет.

Тұрақты кернеу генераторының шығыстық кернеуін азайта отырып, аналогты аспаптың жебесін шкаланың 8, 6, 4 және 2 бірліктер бөліктеріне біртіндеп қойыңдар, 80, 60, 40 және 20 мА сәйкес. Аналогты аспаптың бұл көрсетулеріне сәйкес келетін тізбектің тоғының дәл (нақты) мәнін сандық мультиметрдің көрсетуі бойынша анықтаңдар. Аналогты аспаптың көрсетулерінің абсолютті қателігін есептеңдер. Алынған мәндерді 5.2-кестеге енгізіңдер.

5.2-кесте.

№	Аналогты миллиамперметрдің көрсетулері ()		Сандық миллиамперметрдің көрсетулері, мА ()	Абсолютті қателік, мА
	Бөліктер	мА
1	8	80
2	6	60
3	4	40
4	2	20

5. Жұмыс бойынша қорытынды жасаңдар______________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

№ 6-ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС