
- •Математикага
- •Эчтәлек
- •Аңлатма язуы
- •Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның (уртанчылар төркеме) математик күзаллауларны үзләштерү үзенчәлекләре
- •1. Тема: Күп, бер. Зур, кечкенә
- •Эшчәнлекнең барышы:
- •2. Тема: Күп, бер. Көн, төн. Алда, артта, уңда, сулда, өстә, аста
- •Эшчәнлек барышы:
- •3. Тема: Зуррак, кечерәк. Түгәрәкләр һәм квадратлар
- •Эшчәнлек барышы:
- •4. Тема: Тигез, никадәр, шулкадәр; зуррак, кечерәк. Квадрат һәм өчпочмак. Озын, кыска
- •Эшчәнлек барышы:
- •5. Тема: 2 санының оешуы. Уң, сул
- •Эшчәнлек барышы:
- •6. Тема: 2 саны. Уңга, сулга, алга, ескә
- •Әшчәнлекнең барышы:
- •7. Тема: 3 кә кадәр санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •8. Тема: 3 кә кадәр санау. Предметларны иңе, буе,
- •1 Калынлыкларына карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •9. Тема: 4 санының оешуы. Түгәрәк, квадрат, өчпочмак. Алга, артка, сулга, уңга, өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •10. Тема: 4 кә кадәр санау. Алда, артта
- •Эшчәнлек барышы:
- •11. Тема: 5 санының оешуы. Озынрак, кыскарак
- •12. Тема: 5 кә кадәр санау. Төрле ераклыкларда урнашкан предметларның санын билгеләү. Түгәрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •13. Тема: Әйтелгән санга туры китереп, предметларны санаргаөйрәтү. Ерак, якын
- •Эшчәнлек барышы:
- •14. Тема: Озын, кыска, озынрак, кыскарак. Күбрәк, әзрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •15. Тема: Киңрәк, таррак. Озынрак, кыскарак. 5 кә кадәр санау
- •16. Тема: Турыпочмаклык. 5 кә кадәр санау. Иңе, буе төшенчәсе
- •Эшчәнлек барышы:
- •17. Тема: Үрнәк фигурага карап санарга өйрәнү. Түгәрәк, квадрат, турыпочмаклык, өчпочмак
- •Эшчәнлек барышы:
- •18. Тема: Аралары төрле булган предмет төркемнәрен чагыштыру. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •19. Тема: Предмет зурлыгының саннан бәйле түгеллеге. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •20. Тема: Предметлар формасының саннан бәйле түгеллеге.
- •5 Кә кадәр санау. Озынрак, кыскарак. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •21. Тема: Предметлар санының урнашу формасына бәйле түгеллеге.
- •4 Кә кадәр санау. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •22. Тема: Предметлар санының ераклыкка бәйле түгеллеге.Уңда, сулда. 5 эчендә санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •23. Тема: Өч предметны озынлыкларына нисбәтле чагыштыру, 5 кә кадәр сакау. Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •24. Тема: Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү. 5 эчендә санау. Тәбәнәк, биек
- •Эшчәнлек барышы:
- •25. Тема: Иң тар, бераз киңрәк, бик киң. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •26. Тема: 5 кә кадәр санау. Үрнәккә карап санау:Киңлек
- •Эшчәнлек барышы:
- •27. Тема: Калын, нечкә, бик нечкә. Предметлары үзара төрле аралыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •28. Тема: Бармаклар белән капшап исәпләү. Калын, нечкәрәк, бик нечкә
- •Эшчәнлек барышы:
- •29. Тема: Биек, тәбәнәк, биегрәк, тәбәнәгрәк. Үрнәк нигезендә предметларны санау. Өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •30. Тема: 5 предмет арасында озынлыкларына бәйле рәвештә нисбәт урнаштыру. Геометрик фигуралар. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •31. Тема: 5 кә кадәр санау. Предметларны биеклекләре буенча чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •32. Тема: Аталган сан буенча исәп. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •33. Тема: Предметларны киңлекләренә карап чагыштыру. Бармаклар белән капшап исәпләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •34. Тема: Предметларны биеклекләренә карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •35. Тема: Шар, куб, цилиндр. Тәртип буенча санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •36. Тема: Пространствода ориентлашу. Кычкырып санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •I. 5 кә кадәр саный белү һәм күләм турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •II. Зурлык эталоннары турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Өйләр» дидактик күнегүе.
- •III. Геометрик фигуралар турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Бер үк фигураларны тап» дидактик уены.
- •2. «Нәрсә нәрсәгә охшаган?» уен күнегүе.
- •IV. Пространствода ориентлашу
- •1.«Кая барып нәрсә табасың» дидактик уены.
- •V. Вакыт аралыгында ориентлашу
- •1. «Крошка ярдәм итик» уен күнегүе
- •Кулланылган әдәбият
I. 5 кә кадәр саный белү һәм күләм турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
Дидактик уеннар, күнегүләр, сораулар
«Чынаякларны сана» дидактик күнегүе.
Материал: 5 чынаякның яссылыктагы рәсеме. Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Өстәлгә нәрсә куйдылар? (Чынаяклар.) Алар ничәү? (Биш.) Бер-берсеннән нәрсә белән аерылып торалар? (Төсләре белән.) 3 (4, 5) чынаякны санап ал әле. Хәзер нәрсә эшләгәнеңне сөйләп чык. Ни өчен алай эшләдең?
«Балыклар» дидактик күнегүе.
Материал: балага икегә бүленгән карточка бирелә. Карточканың өске юлында бер-берсеннән билгеле бер ераклыкта 5 балык ябыш-тырылган. Янәшә торган подноста балыклар ята (аларның саны 5 тән күбрәк).
Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Өске рәттә ничә балык бар? Подностан нәкъ шулкадәр үк балык ал һәм аларны карточканың аскы юлына тезеп чык. Аскы рәттәге балыкларның өстәге балыклар белән бер үк санда (артыграк, әзрәк) булуы куренеп торсын.
Бәяләү критерийлары:
1 балл — бала тәрбияче ярдәме белән дә биремнәрне үти алмый.
2 балл — бала 5 кә кадәр саный, «Барлыгы ничә?» дигән сорауга җавап бирә ала, исәпләү нигезендә төркемнәрдәге предметларны чагыштыра. Төркемнәрдәге предметларны аерып чыгару аның өчен авыррак. Кайсы предметлар күбрәк, әзрәк, тигез икәнлекне билгели.
3 балл — бала 5 кә кадәр саный, «Барлыгы ничә?» дигән сорауга җавап бирә, исәпләү нигезендә төркемнәрдәге предметларны чагыштыра, шулай ук төркемнәрдән предметларны аерып чыгара һәм аларны парлаштырып чагыштыра белә. Бер төркем предметлар арасыннан билгеле бер сандагы предметларны санап ала белә, үз эшләрен сөйләп бара. Кайсы предметлар күбрәк, әзрәк, тигез икәнлекне билгели.
II. Зурлык эталоннары турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
Дидактик уеннар, күнегүләр, сораулар
1. «Өйләр» дидактик күнегүе.
Материал: төрле зурлыктагы өй рәсемнәре (2 данә). Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Кара әле: ике өйнең дә биеклеге бер дәрәҗәдәме?
Өйләрне биеклекләре кимү тәртибендә тезеп куй әле. Биремне үтәгәндә, «биегрәк», «тәбәнәгрәк» сүзләрен кулланып, нәрсә эшләвеңне сөйләп бар.
2. «Елгаларны чагыштыр» дидактик күнегүе.
Материал: төрле озынлыктагы 2 елга рәсеме, көймә.
Диагностик биремнең эчтәлеге
Инструкция: Педагог елгаларның озынлыкларын чагыштырып карарга тәкъдим итә: Озын (кыска) елганы күрсәт әле. Елгаларның киңлекләре турында нәрсә әйтеп була? Киң (тар) елганы күрсәт. Көй-мәне тар (киң) елгага җибәр дә: «Йөз көймә киң (тар) елга буйлап!» -диген. Аннары көймәне киң (тар) елгага җибәр һәм тагын: «Йөз көймә киң (тар) елга буйлап!» — диген.
Бәяләү критерийлары:
1 балл- бала 2 предметны янәшә һәм берсе өстенә икенчесен куеп чагыштырганда хаталар җибәрә. «Биегрәк», «тәбәнәгрәк»; «озынрак», «кыскарак» төшенчәләрен аңлап бетерми.
2 балл — бала 2 предметны берсе янына икенчесен һәм берсе өстенә икенчесен куеп карап чагыштыра белә (зуррак — кечерәк, биегрәк -тәбәнәгрәк, озынрак - кыскарак, бер үк төрле, тигез); предметларның зурлыкларын белдергән сүзләрне һәрвакытта да куллана алмый.
3 балл — бала 2 предметны янәшә һәм берсе өстенә икенчесен куеп карамыйча гына чагыштыра белә (зуррак - кечерәк, биегрәк -тәбәнәгрәк, озынрак - кыскарак, бер үк төрле, тигез); предметларның сыйфатларын сүзләр белән белдерә ала.