- •Математикага
- •Эчтәлек
- •Аңлатма язуы
- •Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның (уртанчылар төркеме) математик күзаллауларны үзләштерү үзенчәлекләре
- •1. Тема: Күп, бер. Зур, кечкенә
- •Эшчәнлекнең барышы:
- •2. Тема: Күп, бер. Көн, төн. Алда, артта, уңда, сулда, өстә, аста
- •Эшчәнлек барышы:
- •3. Тема: Зуррак, кечерәк. Түгәрәкләр һәм квадратлар
- •Эшчәнлек барышы:
- •4. Тема: Тигез, никадәр, шулкадәр; зуррак, кечерәк. Квадрат һәм өчпочмак. Озын, кыска
- •Эшчәнлек барышы:
- •5. Тема: 2 санының оешуы. Уң, сул
- •Эшчәнлек барышы:
- •6. Тема: 2 саны. Уңга, сулга, алга, ескә
- •Әшчәнлекнең барышы:
- •7. Тема: 3 кә кадәр санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •8. Тема: 3 кә кадәр санау. Предметларны иңе, буе,
- •1 Калынлыкларына карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •9. Тема: 4 санының оешуы. Түгәрәк, квадрат, өчпочмак. Алга, артка, сулга, уңга, өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •10. Тема: 4 кә кадәр санау. Алда, артта
- •Эшчәнлек барышы:
- •11. Тема: 5 санының оешуы. Озынрак, кыскарак
- •12. Тема: 5 кә кадәр санау. Төрле ераклыкларда урнашкан предметларның санын билгеләү. Түгәрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •13. Тема: Әйтелгән санга туры китереп, предметларны санаргаөйрәтү. Ерак, якын
- •Эшчәнлек барышы:
- •14. Тема: Озын, кыска, озынрак, кыскарак. Күбрәк, әзрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •15. Тема: Киңрәк, таррак. Озынрак, кыскарак. 5 кә кадәр санау
- •16. Тема: Турыпочмаклык. 5 кә кадәр санау. Иңе, буе төшенчәсе
- •Эшчәнлек барышы:
- •17. Тема: Үрнәк фигурага карап санарга өйрәнү. Түгәрәк, квадрат, турыпочмаклык, өчпочмак
- •Эшчәнлек барышы:
- •18. Тема: Аралары төрле булган предмет төркемнәрен чагыштыру. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •19. Тема: Предмет зурлыгының саннан бәйле түгеллеге. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •20. Тема: Предметлар формасының саннан бәйле түгеллеге.
- •5 Кә кадәр санау. Озынрак, кыскарак. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •21. Тема: Предметлар санының урнашу формасына бәйле түгеллеге.
- •4 Кә кадәр санау. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •22. Тема: Предметлар санының ераклыкка бәйле түгеллеге.Уңда, сулда. 5 эчендә санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •23. Тема: Өч предметны озынлыкларына нисбәтле чагыштыру, 5 кә кадәр сакау. Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •24. Тема: Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү. 5 эчендә санау. Тәбәнәк, биек
- •Эшчәнлек барышы:
- •25. Тема: Иң тар, бераз киңрәк, бик киң. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •26. Тема: 5 кә кадәр санау. Үрнәккә карап санау:Киңлек
- •Эшчәнлек барышы:
- •27. Тема: Калын, нечкә, бик нечкә. Предметлары үзара төрле аралыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •28. Тема: Бармаклар белән капшап исәпләү. Калын, нечкәрәк, бик нечкә
- •Эшчәнлек барышы:
- •29. Тема: Биек, тәбәнәк, биегрәк, тәбәнәгрәк. Үрнәк нигезендә предметларны санау. Өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •30. Тема: 5 предмет арасында озынлыкларына бәйле рәвештә нисбәт урнаштыру. Геометрик фигуралар. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •31. Тема: 5 кә кадәр санау. Предметларны биеклекләре буенча чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •32. Тема: Аталган сан буенча исәп. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •33. Тема: Предметларны киңлекләренә карап чагыштыру. Бармаклар белән капшап исәпләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •34. Тема: Предметларны биеклекләренә карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •35. Тема: Шар, куб, цилиндр. Тәртип буенча санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •36. Тема: Пространствода ориентлашу. Кычкырып санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •I. 5 кә кадәр саный белү һәм күләм турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •II. Зурлык эталоннары турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Өйләр» дидактик күнегүе.
- •III. Геометрик фигуралар турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Бер үк фигураларны тап» дидактик уены.
- •2. «Нәрсә нәрсәгә охшаган?» уен күнегүе.
- •IV. Пространствода ориентлашу
- •1.«Кая барып нәрсә табасың» дидактик уены.
- •V. Вакыт аралыгында ориентлашу
- •1. «Крошка ярдәм итик» уен күнегүе
- •Кулланылган әдәбият
18. Тема: Аралары төрле булган предмет төркемнәрен чагыштыру. Иңе, буе, биеклеге
Программ эчтәлек: 1. Төрле зурлыктагы предметларның тигез саннардагы төркемнәрен булдыру, балаларга предметларның саны аларның зурлыкларына бәйле түгеллеген аңлату; 5 кә кадәр санау күнекмәләрен ныгыту; предметларны иңе, буе, биеклеге һәм күләмнәренә карап чагыштыру күнегүләрен башкару. 2. Игътибарлылыкны, хәрәкәтчән осталыкны, логик фикерләүне ныгыту. 3. Шөгыльләнүгә, башкаларга ярдәм итүгә теләк тәрбияләү.
Җиһазлар һәм материаллар: Күрсәтмә материал: Сме-шарик-уенчыклар: Крош, Керпе, Лосяш; эленеп торган сөлгеләр су-рәтләнгән рәсемнәр; бер-берсенә бик якын урнашкан 4 сөлге һәм бер-берсеннән ерактарак урнашкан 4 сөлге; кечкенә һәм зур алмалары булган алмагач рәсеме. Тарату материалы: ике өлешкә бүленгән кар-точкалар, 4 зур һәм 4 кечкенә алманың яссылыктагы рәсемнәре.
Эшчәнлек барышы:
«Керпе һәм Крошның ничә сөлгесе бар?» дидактик күнегүе.
Крош һәм Керпе сөлгеләрен юганнар һәм киптерергә элгәннәр. Менә бу рәсемдә сез аларны күрәсез. Балалар, бу рәсемдә сез Крошның сөлгеләрен күрәсез, алар бер-берсенә ничек эленгән? (Якын.) Ә бу рәсемдә Керпенең сөлгеләре, ул аларны ничек итеп элгән? (Бер-берсеннән ерак итеп.) Алар сөлгеләргә караганнар да бәхәсләшә башлаганнар, кем күбрәк сөлге юганын һич белә алмыйлар икән. Балалар, ничә сөлге барлыгын белү өчен нишләргә кирәк соң? (Санарга.) Айбулат, Крош ничә сөлге юган, санап әйт әле. (Дүрт.) Ә Керпе ничә сөлге юган? Илзирә, әйтеп бир әле. (Дүрт.) Аларның саны турында нәрсә әйтергә мөмкин? (Алар тигез, дүртешәр.) (Б. а.) Ник соң, алайса, Керпенең сөлгеләре күбрәк кебек? (Алар бер-берсеннән ерак урнашкан.) Дөрес, алар күбрәк урынны алып торалар, шуңа да күбрәк булып күренәләр. Крош үз сөлгеләрен якын итеп элгән, алар әзрәк урынны алып торалар, шуңа да әзрәк булып күренәләр. Чынлыкта алар тигез.
Динамик пауза.
Хәзер бераз ял итеп алыйк. Игътибар белән тыңлагыз.
Түгәрәктә ничә нокта,
Шулкадәрле кулларны
Бик-бик өскә күтәрик!
Ничә яшел чыршы булса,
Шулкадәрле кулларны
Алга таба без сузыйк!
Турыпочмаклык санынча
Чүгәләп тә алыйк без.
Бер, ике, өч - аптырап калма!
Бас тизрәк урыныңа!
«Зур һәм кечкенә алмалар» дидактик күнегүе.
Лосяшның бакчасында алмагач үсә. (Тәрбияче алмагач рәсемен күрсәтә.) Алмагачта нәрсәләр үсә? (Алмалар.) Алмалар барысы да тигезме? (Б. җ.) Лосяшның ничә кечкенә һәм ничә зур алма барлыгын беләсе килә. Сезнең өстәлләрдә карточкалар, зур һәм кечкенә алмаларның контурлы рәсемнәре бар. Карточканың өске юлына зур алмаларны, ә аскы юлына кечкенә алмаларны тезеп чыгыгыз. Алмаларның саны турында нәрсә әйтеп була? (Алар тигез, дүртешәр.) Ә хәзер бер зур алманы алыгыз да тәлинкәгә куегыз. Калган алмаларның урыннарын алмаштырыгыз - аскы юлга зур алмаларны, ә өске юлга кечкенә алмаларны тезеп чыгыгыз. Саныйк әле, зур алмалар ничәү икән? (Өчәү.) (Б. а.) Ничә кечкенә алма? (Дүрт.) Кайсы алмалар күбрәк, кайсы алмалар әзрәк? (Зур алмалар әзрәк, кечкенә алмалар күбрәк) Дөрес, балалар, предметлар кечкенә булсалар да, аларның саны күбрәк була ала. Зурлар, зур булсалар да, әзрәк булырга мөмкиннәр. Предметларның саны аларның зурлыгына бәйле түгел.
Рефлексия.
Сезгә күбрәк нәрсә ошады? Сез Крош, Керпе һәм Лосяшка нәрсәләр эшләргә булыштыгыз? Афәрин, башкаларга булышып, сез үзегез дә бик күп яңалык белдегез. Лосяш, тырыш булганыгыз өчен, сезгә алмалар бүләк итеп калдырды. Тәмле булсын! (Тәрбияче балаларга алмалар таратып чыга.)