
- •Математикага
- •Эчтәлек
- •Аңлатма язуы
- •Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның (уртанчылар төркеме) математик күзаллауларны үзләштерү үзенчәлекләре
- •1. Тема: Күп, бер. Зур, кечкенә
- •Эшчәнлекнең барышы:
- •2. Тема: Күп, бер. Көн, төн. Алда, артта, уңда, сулда, өстә, аста
- •Эшчәнлек барышы:
- •3. Тема: Зуррак, кечерәк. Түгәрәкләр һәм квадратлар
- •Эшчәнлек барышы:
- •4. Тема: Тигез, никадәр, шулкадәр; зуррак, кечерәк. Квадрат һәм өчпочмак. Озын, кыска
- •Эшчәнлек барышы:
- •5. Тема: 2 санының оешуы. Уң, сул
- •Эшчәнлек барышы:
- •6. Тема: 2 саны. Уңга, сулга, алга, ескә
- •Әшчәнлекнең барышы:
- •7. Тема: 3 кә кадәр санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •8. Тема: 3 кә кадәр санау. Предметларны иңе, буе,
- •1 Калынлыкларына карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •9. Тема: 4 санының оешуы. Түгәрәк, квадрат, өчпочмак. Алга, артка, сулга, уңга, өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •10. Тема: 4 кә кадәр санау. Алда, артта
- •Эшчәнлек барышы:
- •11. Тема: 5 санының оешуы. Озынрак, кыскарак
- •12. Тема: 5 кә кадәр санау. Төрле ераклыкларда урнашкан предметларның санын билгеләү. Түгәрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •13. Тема: Әйтелгән санга туры китереп, предметларны санаргаөйрәтү. Ерак, якын
- •Эшчәнлек барышы:
- •14. Тема: Озын, кыска, озынрак, кыскарак. Күбрәк, әзрәк
- •Эшчәнлек барышы:
- •15. Тема: Киңрәк, таррак. Озынрак, кыскарак. 5 кә кадәр санау
- •16. Тема: Турыпочмаклык. 5 кә кадәр санау. Иңе, буе төшенчәсе
- •Эшчәнлек барышы:
- •17. Тема: Үрнәк фигурага карап санарга өйрәнү. Түгәрәк, квадрат, турыпочмаклык, өчпочмак
- •Эшчәнлек барышы:
- •18. Тема: Аралары төрле булган предмет төркемнәрен чагыштыру. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •19. Тема: Предмет зурлыгының саннан бәйле түгеллеге. Иңе, буе, биеклеге
- •Эшчәнлек барышы:
- •20. Тема: Предметлар формасының саннан бәйле түгеллеге.
- •5 Кә кадәр санау. Озынрак, кыскарак. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •21. Тема: Предметлар санының урнашу формасына бәйле түгеллеге.
- •4 Кә кадәр санау. Ераграк, якынрак
- •Эшчәнлек барышы:
- •22. Тема: Предметлар санының ераклыкка бәйле түгеллеге.Уңда, сулда. 5 эчендә санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •23. Тема: Өч предметны озынлыкларына нисбәтле чагыштыру, 5 кә кадәр сакау. Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •24. Тема: Предметлары үзара төрле ераклыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү. 5 эчендә санау. Тәбәнәк, биек
- •Эшчәнлек барышы:
- •25. Тема: Иң тар, бераз киңрәк, бик киң. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •26. Тема: 5 кә кадәр санау. Үрнәккә карап санау:Киңлек
- •Эшчәнлек барышы:
- •27. Тема: Калын, нечкә, бик нечкә. Предметлары үзара төрле аралыкта урнаштырылган төркемнәр арасында тигезлек һәм тигезсезлекне билгеләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •28. Тема: Бармаклар белән капшап исәпләү. Калын, нечкәрәк, бик нечкә
- •Эшчәнлек барышы:
- •29. Тема: Биек, тәбәнәк, биегрәк, тәбәнәгрәк. Үрнәк нигезендә предметларны санау. Өскә, аска
- •Эшчәнлек барышы:
- •30. Тема: 5 предмет арасында озынлыкларына бәйле рәвештә нисбәт урнаштыру. Геометрик фигуралар. 5 кә кадәр санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •31. Тема: 5 кә кадәр санау. Предметларны биеклекләре буенча чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •32. Тема: Аталган сан буенча исәп. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •33. Тема: Предметларны киңлекләренә карап чагыштыру. Бармаклар белән капшап исәпләү
- •Эшчәнлек барышы:
- •34. Тема: Предметларны биеклекләренә карап чагыштыру
- •Эшчәнлек барышы:
- •35. Тема: Шар, куб, цилиндр. Тәртип буенча санау
- •Эшчәнлек барышы:
- •36. Тема: Пространствода ориентлашу. Кычкырып санау. Геометрик фигуралар
- •Эшчәнлек барышы:
- •I. 5 кә кадәр саный белү һәм күләм турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •II. Зурлык эталоннары турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Өйләр» дидактик күнегүе.
- •III. Геометрик фигуралар турындагы белемнәрнең дәрәҗәсе
- •1. «Бер үк фигураларны тап» дидактик уены.
- •2. «Нәрсә нәрсәгә охшаган?» уен күнегүе.
- •IV. Пространствода ориентлашу
- •1.«Кая барып нәрсә табасың» дидактик уены.
- •V. Вакыт аралыгында ориентлашу
- •1. «Крошка ярдәм итик» уен күнегүе
- •Кулланылган әдәбият
28. Тема: Бармаклар белән капшап исәпләү. Калын, нечкәрәк, бик нечкә
Программ эчтәлек: 1. Балаларны предметларны капшап са-нарга, аларның исәбен билгеләргә өйрәтү; предметларның калынлыкларына карап, аларны чагыштыру. 2. Күрсәтмәле-тәэсирле фикерләүне үстерү, уку эшчәнлегенә кызыксыну уяту, вак моторика күнегүләрен уздыру. 3. Башкаларга карата игелекле мөнәсәбәт һәм ярдәм итү теләге тәрбияләү.
Җиһазлар һәм материаллар: Күрсәтмә материал: Крош уенчыгы, кәрзин. Тарату материалы: тукымадан тегелгән алмалар (сары, кызыл, яшел), аларның эчендә төшләре урынына бердән бишкә кадәр фасольләр салынган, һәр балага берәр алма, бердән бишкә кадәр түгәрәкләр ясалган карточкалар, һәр балага тигез озынлыктагы, төрле калынлыктагы өчәр карандаш; балалар санынча буярга дип ясалган кишер рәсемнәре.
Эшчәнлек барышы:
«Капшап санау» дидактик күнегүе.
Балалар, кемдер шакый. (Ишек шакыган тавыш.) Кем шакый икән, карап керим әле. (Тәрбияче ишек артына чыга һәм кулына Крошны тотып керә.) Безгә кунакка кем килгән? (Крош.) Балалар, әйдәгез, Крош белән исәнләшик! (Исәнме, Крош!) Ә рус телендә исәнләшсәк ничек була? (Здравствуй, Крош!) Афәрин! Балалар, менә ничек әйбәт, сез татар телендә дә, рус телендә дә исәнләшә беләсез! Балалар, Крош сезгә менә нәрсә дип әйтә: «Балалар, мин сезгә алмалар салынган кәрзиннәр алып килдем. Алар эчендә биремнәр бар. Сез кулларыгызга күзләрегез белән ярдәм итеп саный беләсез инде. Ә менә кулларыгыз белән генә санасагыз, ничегрәк булыр икән? Болай эшләү бик файдалы. Сез яхшырак яза башларсыз, укуыгыз да алга китәр. Мин үзем, һәрвакыт шулай санал, төрле биремнәрне эшлим». Балалар, мин сезгә Крош алып килгән алмаларны өләшәм. Сез алар эчендәге төшләрне тотып карагыз әле. Тоясызмы, алмалар эчендә төшләр бар. Һәрберегезнең дә алмасы эчендә төшләре бармы? (Әйе.) (Б. а.) Хәзер аларны санап чыгарга кирәк. Әмма санаганда игътибарлы булыгыз, һәр төшне бармакларыгыз белән капшап чыгыгыз. Ничә төш барлыгын исегездә калдырыгыз. (Балалар са-ныйлар.) Санадыгызмы? (Б. җ.) Алисә, синең алмаң эчендә ничә төш бар? Марат, ә синең алмаңда ничә төш? (Шул рәвешле тәрбияче һәр баладан алмаларында ничә төш булуын сорап чыга.) Балалар, сезнең өстәлләрдә саннар язылган карточкалар тора. Алмаларыгызда ничә төш булса, шул сан язылган карточканы миңа күрсәтегез әле. Хәзер алмаларыгызны алышыгыз һәм яңадан саныйбыз. (Бу күнегүне берничә тапкыр кабатларга мөмкин.)
Динамик пауза.
Бер — без тезелешеп бастык, Ике — иелдек, турайдык.
Өч — өч тапкыр чәбәкләгәч,
Башны өч кат селкедек.
Дүрт — кулларны киң иттереп
Җәйдек, кочакны ачтык.
Биш — кулларны болгый-болгый,
Урыныбызга бастык.
«Тәртип буенча тез» дидактик уены.
Крош монда тагын нәрсәдер алып килгән. Игътибар белән карагыз әле. (Күрсәтә.) Дөрес, карандашлар. Һәркайсыгыз үзенә өчәр карандаш алсын. Аннары Крошка аларны калынлыкларына карап аера белгәнебезне күрсәтербез. Өстәл артына утырышыгыз һәм карандашларны алдыгызга куегыз. (Һәр балада тигез озынлыктагы, әмма төрле калынлыктагы өчәр карандаш.) Балалар, карандашларның озынлыклары тигезме? (Әйе.) Ә аларның калынлыклары нинди? (Б. җ.) Дөрес, алар төрле калынлыкта. (Б. а.) Балалар, бу карандашларны калынлыклары арта бару тәртибендә тезеп чыгыгыз әле. Дәринә, син аларны ничек тездең? (Башта иң нечкә карандашны куйдым, аннары калынын, шуннан иң калын карандашны куйдым.) (Тәрбияче тагын берничә баладан сорый.) Балалар, хәзер бергә «иң калын, нечкә, иң нечкә» дип кычкырып әйтик әле. Бергәләп шул ук сүзләрне җырлыйк. (Җырлыйлар.) Хәзер иң калын карандаштан башлап иң нечкәсенә кадәр тезеп чыгыгыз. Азалия, син карандашларыңны ничек тездең? (Башта иң калынын, аннары нечкәсен, шуннан соң иң нечкәсен куй-дым.) Афәрин! Әйдәгез, хәзер бергәләп иң калын, нечкә, иң нечкә дип пышылдап кына әйтик. Хәзер шушы ук сүзләрне җырлыйк. Крош хәзер биремне дөрес эшләгәнбезме, юкмы икәнлекне тикшереп чыгар. Барысын да дөрес эшләгәнсез. Афәрин!
«Крош өчен кишер» дидактик күнегүе.
Балалар, Крош сезнең өчен шундый кызыклы биремнәр әзерләгән. Аңа рәхмәт әйтик һәм аны кунак итеп алыйк әле. Ничек уйлыйсыз, Крош нәрсә ашарга ярата икән? (Б. җ.) Дөрес, ул кишер ашарга ярата. Кем кишер турында табышмак белә? (Б. җ.) Сезнең өстәлләрдә кишер ясалган кәгазьләр бар. Андагы кишерләрне матур итеп буярга кирәк. Кирәкле карандашны алыгыз һәм кишерне буягыз. Кишер нинди төстә була? (Кызыл-сары.) Дөрес! Әзер рәсемнәрегезне Крошка бүләк итегез. Крош сезнең уңган, тырыш һәм зирәк булуыгызга шаккатты, ул бик сөенде!
Рефлексия.
Без бүген нәрсәләр эшләдек? Иң күбе сезгә нәрсә ошады? Ни өчен? Нинди яңалыклар белдегез? Афәрин!