Философия пәні.
Философия-даналықты сүю, данышпандыққа құштарлық. Философия 6-5ғ.ғ.п.б. Филос. терминінің шығуы Пифагор есімімен байланысты. Философия Үнді, Қытай, Грек жерінде дүниеге келген. Филос.-ң негізгі мәселесінің 1-ші жағы. Материализм-дүние, материя 1-ші п.б. деп ,ал идеализм-сана, рух 1-ші п.б деп есептейтіндер. Филос.-ң негізгі мәселесінің 2-ші жағы: Біздің дүниеге қатынасымыз, яғни танып білуге бола ма? Танып білуге болатындарды гностиктер, ал танып білуге болмайтындарды агностиктер деп атайды. Филос.-ң әдістері:1.Диалектикалық-дүние өзгерісте, дамуда, қозғалыста. 2.Метафизикалық- дүние өзгермейді, дамымайды, қозғалмайды. Филос.-ң бөлімдері:Онтология-болмыс туралы ілім, Гносеология-таным т.і., Аксиология-құндылық т.і., Логика- ойлау т.і., Әлеуметтік фил. Дүниеге көзқарастың түрлері: 1.Мифтік. 2.Дін. 3. Философиялық-ғылыми.
Үнді филос.
Үнді фил. б.д.д.2-1ғ. п.б. Үнді фил.-ғы әлеуметтік сословие, яғни варналар: 1. Брахмандар-абыздар. 2.Кшатрийлер-ақсүйектер. 3.Вайшьилер-шаруалар. 4.Шудра-құл. Сансара –жанның бір денеден 2-ші денеге көшуі.Карма- тағдырды мойындау. Мокша-жанды қасіреттен азат ету. Нирвана-рухани ләззат. Деваянна-Құдай жолына түсу. Веда-білім. Веда 4 бөлімнен тұрады.1.Ригведа- құдайларға арналған гимндер жинағы.2.Брахведа-жол-жора мәтіндер жинағы.3.Араньякта-орман кітабы.4.Упанишадта-ұстаздың қасында отырып дәріс тыңдау және филос. мәтін. Индуизм.б.д.д.1ғ.п.б.-діни және мифологиялық ілімдер көрінісінің жүйесі ретінде Үнді жерінде п.б.
Ортодоксальды мектептер Веда ілімін мойындайды.Олар:Веданта,Миманса, Санкхья,Йога,Вайшешика, Ньяя. Веданта упанишадтың негізінде дүниеге келген діни-фил.мектеп. б. з.д.3 ғ. п.б. Негізін салған Бадараян. Миманса бойынша әлемді реттілік логос басқарады. б. з.д.4 ғ. п.б.Адамдар осы заңдылықты білуі қажет. Санкхья б. з.д.6 ғ. п.б.-дуалистік ілімге негізделген. Дүниенің негізі екі бастамадан тұрады.1.Пракрита(табиғат).2.Пуруша(сана). Негізін салған-Капила. Йога-шоғырлану б. з.д.2 ғ. Дүниеде жанды, рухты 1-ші деп санйды. Негізін салған-Патанджали. Вайшешика-ерекшелік. б. з.д.6-5 ғ. п.б. Әлем атомнан тұрады және логика мен этикпға көңіл бөледі. Негізін салған-Готама. Ньяя-гносеологиялық мектеп. б. з.д.3 ғ. п.б. Ортодоксальды емес мектептер Веда ілімін мойындамайды.Жайнизм, Буддизм, Локаята(Чарвака). Жайнизм-жеңімпаз. б. з.д.3 ғ. п.б Негізін салған-Махавира. Жайнизмнің мақсаты – жанды денеден ажырату. Буддизм. б. з.д.3 ғ. п.б Негізін салған-Сиддхарта Гаутама Будда. 4 түрлі ақиқат туралы қарастырған. 1.Өмір қасірет.2 Қасіреттің п.б. туралы. 3. Қасіреттің п.б. себебі. 4.Құштарлықтан құтылу жолдарын білу. Локаята(Чарвака)-аймақ, жер. Негізін салған-Брихаспати. Материалистік мектеп.
Қытай филос.
Көк аспан -Тянь- әлемді, адамды билеуші. Инь-әйел. Янь-еркек. Қытай филос-ғы негізгі мектептер:Конфуцийшілдік, Даосизм, Легизм. Конфуцийшілдік-этика,үлгі-өнеге, сал-дәстүр, адамгершілікке көңіл бөлген. Конфуцийдің еңбегі-«Әңгіме мен кеңес». «Сяо»-үлкенді сыйлау. «Әке императорға, бала әкеге бағынуы керек» Ли»-этикет, мөлшер. «Жэнь»-адамгершілік. «Өзіңе тілемегенді басқаға тілеме» «Вэнь»-рухани мәдениет. Даосизм. Дао-жол, алғашқы бастама, алғашқы түпнегіз. Негізін салған-Лао-Цзы. Еңбегі-«Дао-дэ-цзин». Дао-заттардың табиғи өсу, өнуімен бірге, әлемнің негізін құрайды. Бүкіл әлем Дао заңына бағынады. Легизм- заң мектебі. Мемлекетті қатаң заң аркылы басқару керек. Негізін салған-Хан-Фей-Цзы.