Рецепте қолданылатын fio, fieri

fio, fieri б±рыс етiстiгi жiктелген кезде активтi түрдiң жалғауын пайдаланады, ал аудармада пассивтi мағына бередi. Б±л етiстiктiң шартты райы fi – негiзiне а–ж±рнағы жалғану арқылы жасалады. 3-жақта жекеше түрде – fiat, 3 жақта көпше түрде – Fiant.

fio,- fieri – жасалу, қ±рылу етiстiгi, misce – етiстiгiнен кейiн жазылады. Мыс: Misce fiat + iлiк септiгiндегi дәрiлiк форма жасалады; Misce, fiat pulvis – араластыр,±нтақ жасалынсын. Б±л етiстiк рецепте бiрнеше дәрi-дәрмектер атауларынан кейiн, оларға қандай дәрiлiк форма жасау кезiнде қолданылады. Етiстiктен кейiн дәрiлiк формалар атаулары: ±нтақтар, жаѓылма, пасталар, с±йық жаѓылмалар, эмульсиялар көп жағдайда жекеше түрде қолданылады, ал өсiмдiктер жиынтығы көпше түрде жазылады.

Fio, Fieri – етiстiгiнiң рецепте қолданылуы (жекеше түрде).

Misce, fiat pulvis – араластыр, ±нтаќ жасалынсын.

Misce, fiat unguentum – араластыр, жағылмажасалынсын.

Misce, fiat linimentum – араластыр, с±йық жаѓылма жасалынсын.

Misce, pasta – аралыстыр, сыѓынды жасалынсын

Misce, flat emulsum – аралыстыр, эмульсия жасалынсын

Misce, flat suppositorium – араластыр, суппозиторий (балауыз) жасалынсын

Misce, flat suppositorium vaginale – араластыр, қынаптық суппозиторлар (балауыздар) жасалынсын

Жаңа сөздер

Етiстiктер: Addo, ere 3-қосу Audio,ire 4-есту Curo, are 1-емдеу Do, dare 1-беру Finio, ire 2-аяқтау Misceo, ere 2-араластыру

Recipio, ere 3-алу Repeto, ere 3-қайталау Salveo, ere 3-аман болу Signo, are 1-белгiлу Steriliso, are 1-стерилендiру Valeo, ere ІІ – сау болу Vetro, ere ІІІ б±ру.

Дәрiлiк өсiмдiктер атаулары:

Convallaria, ae f – ландыш, меруерт гүл

Eucalyntus, i f – эвкалит

Menta, (ae) f piperita – жалбыз

Salvia, ae f – шалфей, ќырмызы гүл

Valeriana, ae f – валериане, шүйгін шµп

Дәрi-дәрмектер:

Adrenalinum, -i n – адреналин

Amidopyrinum, -i n – амидопирин

Dibazolum, i n – дибазол

Ichtyolum, i n – ихтиол

Norsulfasolum, i n – норсульфазоль

Nobocainum, i n – новокаин

Oleum ricini – кастор майы

Papaverinum, i n – папаверин

Solutio Ammonii castici – нашатыр спиртi

Sulfadimezinum, i n – сульфадемизин

Synthomycinum, i n – синтомицин

Xeroformium, i n – ксероформ

Басқа сөздер

Rectificatus, a, um – тазартылѓан

Spritus, us, m – спирт

Spirituosus, a, um – спирттелген

I. Етiстiктiң бұйрық және шартты райларын жасаңдар.

Белгiлеу, тазарту, беру, емдеу, араластыру, қолдану, қайталау, өмiр сүру, сау болу, аяқтау, таңдау, қоректену.

II. Терминдердi аударыңыз.

Дибазол таблеткалары, аминазолдың жағылмасы, жалбыз т±нбасы, ксероформ жағылмасы, адреналин ерiтiндiсi, папаверин ерiтiндiсi, амидопирин түйiршiктерi, ихтиол жағылмасы, эвкалипт жапырақтарыныњ т±нбасы, йодттыњ спирттi ерiтiндiсi, эвкалипт майы, кастор майы эмульсиясы, фитин ±нтағы.

22 – сабақ

Тақырыбы: Табыс-Шығыс септiктерi және олардың рецепте қолданылатын жалғаулықтары

Табыс септiгi

Accusativus – толықтауыш септiк кiмдi? ненi? деген с±раққа жауап бередi.

Б±л септiктiң орта тегiнде септелетiн барлық зат есiмдер мен сын есiмдер, жiктеу түрiне қарамай мынандай ережеге бағынады:

1. Ass. sing (табыс септiгi жекеше түрi) жалғаулары Nom. sing (атау жекеше түрi) жалғауларымен сәйкес келедi. Мысалы: linimentum compsitum, semen dulce, tuberculum puperius.

2. Acc. pl (табыс көпше түрi) жалғаулары, Nom. pl (ата көпше түрi) жалғауларымен сәйкес келедi. Мысалы: linimenta composita, semina dulcia, tubercula superiora.

Ал m және f тектерiндегi зат есiмдер мен сын есiмдердiң жалғаулары мынандай:

Singularis (жекеше түрi) Pluralis (көпше түрi)

I – am I – as

II – um II – os

III – em (im) III – es

IV – um IV – us

V – em V – es

Ass. sing im – жалғауы sis-пен аяқталған грек зат есiмдерiне және tussis, is f; pertusis, is f; ferbis, is f; pelvis, is f латын зат есiмдерiне жалғанады.