Ќ±рамында дәрiлiк формалар берiлген препараттар атауларының жасалу жолдары

1. Егер дәрi-дәрмектер мен өсiмдiк шикiзат атаулары дәрiлiк формамен берiлсе, онда бiрiншi дәрiлiк форма атауы жазылады, содан кейiн дәрi-дәрмектер немесе өсiмдiк шикiзат атаулары iлiк септiгiнде жазылады. Мысалы: Solutio Imazini – имазиннiң ерiтiндiсi ; Linimentum Streptocidi – стрептоцидтiң с±йыќ жаѓылмасы.

2. Дәрi-дәрмектер жиынтығы атаулары дәрiлiк форма атауларымен берiлсе, оңда олар тырнақша iшiнде атау септiгiнде жазылады. Мысалы: Tabuletlae «Urosalum» – «Уросал» таблеткалары; Unguentum «Calendula»– «Kalendula» майы.

3. Дәрiлiк формаларды анықтап т±рған сын есiмдер препарат атауларында соңғы орында т±рады. Мысалы: Unguentum Hydrargyri cinereum – мырыштың с±р жаѓылмасы; Solutio Tannini spirituosa – таниннiң спирттi ерiтiндi.

4. Ќайнатпа жәй т±нба атауларында дәрiлiк форма мен өсiмдiк арасында iлiк септiгiнде шикiзат түрi берiледi. Мысалы: Infusum radicis Valerianсe – валериан тамырының т±нбасы.

Дәрiлiк формалар туралы қысқаша түсiнiк

Aerosolum, i n – аэрозоль

Granulum, i n – түйiршек

Gutta, ae f - тамшы

Unguentum, i n – жағылма

Linimentum, i n – с±йық жағылма (линимент)

Pasta, ae f - сығынды

Emplastrum, i n - жапсырма (пластырь)

Suppositorium, i n - балауыз

Pulvis, eris m - ±нтақ

Tabuletta, ae f - дәрумен (таблетка)

Tabuletta, obducta – қапталған дәрумен

Dragee - драже

Solutio, onis f – ерiтiндi

Suspensio, onis f - суспензия

Emulsum, i n - эмульсия

Pilula, ae f - пилюля

Tinctura, ae f – т±ндырма

Infusum, i n – т±нба

Decoctum, i n – қайнатпа

Sirupus, i m – сироп

Species, ei f – өсiмдiктер жиынтығы

Capsula, ae f – капсула

Extractum, i n - экстракт

 

II. Дәрiлiк заттар мен препараттардың атауларын оқыңдар

Valocordinum, cocarboxylasum, morphinum, testoenatum, finalgon, mycosolon, sarcolysinum, bicillinum, rifothyroinum, amycazolum, mammophysinum, oestronum, erythromycinum, aevitum, valosedan, diiodthyrosinum, polyoestradiolum, pharyngosept, adriamicillinum, kanamycinum, cholosasum;

Oligovitum, rifamycinum, novurit, sulfazinum, pantocidum, pyocidum, streptodecasum, norsulfazolum, urodanum, cephalexin, ceporex, adrenalinum seu epinephrinum, gonadotropinum, somatotropinum, histidinum, novocainum, haemodesum, enterodesum, haemophobinum, panangin, quadevitum;

Synoestrolum, gentamycinum, syntgomysinum, leocainum, phenobarbitalum, barbamylum, leucogenum, laevomycetinum, mycoheptinum, myelosanum, glycerinum, glucosum,asthmatinum, anaethesinum, hydrocortisonum.

III. Дәрiлiк заттардың латыншасын жазыңдар

Стрептоцид, парацетамол, гепарин, фибриноген, стугерон, панкреатин, окупресс, лидаза, апрессин, гидролизин, диклоксациллин, дикаин, корвалол, инсулин, нитроглицерин, резорцин, валидол, неодикумарин, папаверин, акрихин, пантоцид, ангиотензинамид; тетрациклин, пенициллин, хинин, брунеомицин, оливомицин, амидопирин, пиромекаин, кардиовален, ораза, рутин, роцефин.

21 - сабақ.

Тақырыбы: Етiстiктiң грамматикалық категориясы.

Сөздiк формасы, негiзi. Белгiсiздiк рай. Латын тiлiнде етiстiктер түрге, жаққа, шаққа және райға бөлiнедi. Етiс-

тiктiң 3-жағы, 2-түрi (жекеше және көпше), 6-шағы (тек осы шақты өтемiз), 4-райы бар (Infinitivus-белгiсiздiк рай, indicativus-қалыпты рай, imperativus-б±йрық рай, conjunctivus-шартты рай). Латын тiлi етiстiгiнiң екi түрi бар: активтi және пассивтi. Активтi түрi бастауыштың iс-қимылды бiлдiредi, ал пассивтi түрi сол қимылдың әрекетiн көрсетедi. Етiстiктiң 4 жiктеуi бар. Олар негiзiнiң соңғы әрпiне, қарай 4-жiктеуге бөлiнедi.

I. II. III. IV.

- а - е дауыссыз -i.

немесе –и-

Етiстiктiң сөздiк формасы екi бөлiктен т±рады.

1. Ќалыпты рай активтi түрi осы шақ 1-жақтағы формасы.

2. Белгiсiздiк райдың -re-жалғауы (алдындағы дауысты дыбыспен берiледi). Сөздiк формасының соңында санмен жiктеуi көрсетiледi. Жiктеу түрiн -re-жалғауының алдында т±рған дауысты дыбыс арқылы анықтайды. Мысалы:

signo, are I-белгiлеу

habeo,ere II-бөлу

addo, ere III-қосу

diluo, ere III-араластыру

аudio,ere IV-тыңдау

NB. Көңiл бөлiңіз.

II-және III жiктеулерде е дауысты дыбысы ±зақтығымен ғана ажыратылмайды, 2-жiктеуде ол негiз қ±рамына кiредi, ал 3-жiктеуде ол негiз қ±рамына кiрмейдi, тек байланыстырушы қызметiн атқарады. Етiстiктiң негiзiн белгiсiздiк (инфинитив) формасынан I, II, IV жiктеулерде re жалғауын, ал III жiктеуде ere жалғауын алып тастау арқылы анықтаймыз.