Сын есiмдердiң зат есiмдер қатарына көшуi (субстантивация)

Сын есiмдер зат есiмдер қатарына көшкен кезде, қай текке ауысса сол тектiң формасы сақталады.

1. Iшек атауларындағы сын есiмдердiң зат есiмдер қатарына көшуi. Бұл кезде зат есiм қатарына көшкен сын есiмдер орта текте болады.

Мысалы: iliacus, a, um ileum, i n - мықын iшек.

rectus, a, um rectum, i n - тiк iшек.

2. Қабық атауларындағы сын есiмдердiң зат есiмдер қатарына көшуi:

• arachnoidens, a, um, arachnoidea, ae f – мидың торлы қабығы.

• conjunctivus, a, um conjunctiva, ae f – көздiң байланыстырушы

қабығы.

• corneus, a,um, cornea, ae f - көздiң мүйiзденген қабығы.

Жаттығулар

1. Сөйлемдердi аударып, схемасын сызыңдар.

Os longum, os breve, ligamentum teres, ligamentum latum, cornu majus, musculus teres major; cruss osseum simplex, substantia triplex, musculus quadriceps, ductus sublingualis major, glandula alveolaris simplex, lobulus quadrangularis, glandula simplex, ductus bilifer.

2. Сөйлемдердi аударып, схемасын сызыңдар.

A. Arcus palatoglossus, glandula sublingualis, lamina muscularis mucosae oesophāgi, musculus bronchooesophagēus, vena cerebri magna, musculus latissimus dorsi, bulbus duodēni, spatium retroperitoneale, cavum periton(a)ei, tunica muscularis oesophacgi, tunica mucosa trachēae, bronchus lobuiaris superior dexter, caput breve musculi bicipitis brachii, incisura ligamenti teritis hepitis, musculus rectococcygēus, glandula parathyr(e)oidea inferior, corpus ossis hyoidei, valvula semilunaris dextra ventriculi minor, plica transversalis recti, papilla duodēni major, spina iliғ+ca anterior superior, bronchus lobaris superior dexter.

В. Tuberculum hymeri minus, caput longum musculi bicipitis femoris, raphe perinēi, flexura duodenojejunalis, tenia libera coli et c(a)eci, musculus flexor digiti minimi brevis, ramus ascendens nervi hypoglossi, valva ileocecalis, bursa subtendinea musculi bicipitis femoris inferior, gyrus occipitotemporalis medialis, labium utěri anterius, papilla duodeni major, ostium urethrae externum, tunica muscularis vagīnae.

Жаңа сөздер

I жiктеудегi зат есiмдер

A.mucosa, aef – кiлегейлi қабық flexura, aef -иiлiм

tunica, aef – қабық uretra, aef – несепағар

B.conjunctiva, aef –конъюнктив C.corona, aef- тiс тәжi

II жiктеудегi зат есiмдер

A.colon, i n – тоқ iшек B. anus, i m – артқы тесiк

duodenum, i n – он екi елi iшек c (a) ecum, i n – соқыр iшек

ileum, i n – мықын iшек crassum, i n - жуан iшек

intestinum, i n – iшек fundus, i m – түбi,түп

oesophagus, i m – өңеш jejunum, i n – жiңiшке iшек

periton (a) eum, i n – iш перде, iш астар ovarium, i n – аналық без

reсtum, i n – тiк iшек perin (a) eum, i n – аралық

uterus, i m – жатыр truncus, i m – дене, тұлға

ventriculus, i m – қарынша

III жiктеудегi зат есiмдер

A. dens, dentis m - тiс