1. Неше жастан бастап Қазақстан Республикасының азаматы Праламент Мәжілісіне сайлана алады:

а) 20 жастан;

б) 25 жастан;

в) 30 жастан

(дұрыс жауабы - б)

2. Заңдардың қаралуының басымдылығын кім анықтайды:

а) ҚР-ның Президенті;

б) ҚР-ның Парламенті;

в) ҚР-ның Үкіметі.

(дұрыс жауабы - а)

3. Егер Президент Парламенттің қарауына Қазақстан Республикасы Конституциясына өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы жобасын ұсынса, онда ол қандай көпшілік дауыспен енгізіледі:

а) Парламент депутаттарының жалпы санының үштен екісінің даусымен;

б) Парламент әр Палатасының депутаттарының жалпы санының төрттен үшінің даусымен;

в) Парламент депутаттарының жалпы санының бестен төртінің даусымен.

(дұрыс жауабы - )

4. Республикалық бюджет қалай бекітіледі:

а) Мәжіліс отырысында;

б) Сенат отырысында;

в) Парламент Палаталарының бірлескен отырысында.

(дұрыс жауабы - в)

5. Заң шығару бастамашылығы құқығы қалай іске асырылады:

а) Мәжілісте;

б) Сенатта;

в) Сенатта да және Мәжілісте де.

(дұрыс жауабы - а)

6. Парламенттік тыңдаулар құрылады:

а) Парламент Палаталарының тұрақты және уақытша комитеттерінде;

б) Палаталардың Бюросында;

в) Парламент Палаталарының Төрағаларымен.

(дұрыс жауабы - а)

7. Парламенттің үйлестіруші органдары болып мыналар табылады:

а) Парламент Палаталарының аппараттары;

б) тұрақты комитеттер;

в) Палаталардың Бюролары.

(дұрыс жауабы - в)

8. Мемлекеттік кірісті қысқартуды немесе мемлекеттік шығысты көбейтуді көздейтін заңдардың жобалары қарауға қалай енгізіледі:

а) ҚР-сы Президентінің қорытындысы болғанда;

б) ҚР-сы Үкіметінің оң қорытындысы болғанда;

в) Парламент Палаталары Төраңаларының қорытындысы болғанда.

(дұрыс жауабы - б)

9. Депутаттық фракцияға неше депутат біріге алады:

а) кемінде 10 депутат;

б) кемінде 20 депутат;

в) кемінде 7 депутат.

(дұрыс жауабы - а)

10. Депутаттық топтың құрамында неше депутат болуға тиіс:

а) кемінде 15 депутат;

б) кемінде 20 депутат;

в) кемінде 10 депутат.

(дұрыс жауабы - а)

Тақырып 11. Қазақстан Республикасы Үкіметінің конституциялық-құқықтық негіздері.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің конституциялық-құқықтық мәртебесі. Қазақстан Республикасы Үкіметінің конституциялық-құқықтық мәртебесі Конституцияның 64-ші бабына сәйкес анықталады, яғни Үкімет Қазақстан Республикасының атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды.

Үкіметтің қызметі 18 желтоқсан 1995 жылы қабылданған “Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы” Конституциялық заңмен және өзге де заңдармен, нормативтік құқықтық актілермен реттеледі.

“Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы” Конституциялық заң оның құрылу тәртібін; құрылымын, құрамын, өкілеттік мерзімін және құзыретін, Үкіметтің өзге мемлекеттік органдармен өзара қатынасын анықтайды.

Үкімет Қазақстан Республикасы Президентімен қалыптасатын жоғары атқарушы билік органы болып табылады. Бұл алқалы мемлекеттік орган, ол өзінің қызметі үшін жеке және алқалы жауаптылықта болады.

Үкіметтің құрамы мен құрылымы туралы өтініш Премьер-Министрмен, ол лауазымына тағайындалғаннан кейін он күндік мерзім ішінде Президентке ұсынылады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құрамына – Премьер-Министр, оның орынбасарлары, министрлер және өзге де лауазымды тұлғалар кіреді.

Республика Үкіметі Президенттің өкілеттік мерзімі шегінде әрекет етеді және жаңадан сайланған Президенттің алдында өзінің өкілеттігін тоқтатады. Ол өзінің барлық қызметі үшін Қазақстан Республикасы Президентінің алдында жауап береді және Конституцияның 53-ші бабының 6-шы тармақшасында көзделген ретте Республика Парламентіне есеп береді.

Үкiмет Қазақстан Республикасының атқарушы билiгiн жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесiн басқарады және олардың қызметiне басшылық жасайды. Үкімет алқалы орган болып табылады және өзінің бүкіл қызметінде Республика Президентінің алдында жауапты, ал Конституцияда көзделген жағдайларда Парламент Мәжілісінің және Парламенттің алдында жауапты. Конституцияның 57-бабының 6)-тармақшасында көзделген ретте Үкiмет мүшелерi Парламент палаталарына есеп бередi. Үкiметтiң құзыретi, ұйымдастырылуы мен қызмет тәртiбi конституциялық заңмен белгiленедi.    

Қазақстан Республикасының Президентi Үкiметтi Конституцияда көзделген тәртiппен құрады. Республика Премьер-Министрi таєайындалєаннан кейiнгi он кїн мерзiм iшiнде Премьер-Министр Үкiметтiѕ құрылымы мен құрамы туралы Республика Президентiне ұсыныс енгiзедi. Үкiмет мүшелерi Қазақстан халқы мен Президентiне ант бередi.

Қазақстан Республикасы Үкiметiнің конституциялық-құқықтық өкілеттіктері: 

1) мемлекеттiѕ јлеуметтiк-экономикалыќ саясатыныѕ, оныѕ ќорєаныс ќабiлетiнiѕ, ќауiпсiздiгiнiѕ, ќоєамдыќ тјртiптi ќамтамасыз етудiѕ негiзгi баєыттарын јзiрлейдi жјне олардыѕ жїзеге асырылуын ўйымдастырады; 

2) Парламентке республикалыќ бюджеттi жјне оныѕ атќарылуы туралы есептi ўсынады, бюджеттiѕ атќарылуын ќамтамасыз етедi; 

3) Мјжiлiске заѕ жобаларын енгiзедi жјне заѕдардыѕ орындалуын ќамтамасыз етедi; 

4) мемлекеттiк меншiктi басќаруды ўйымдастырады; 

5)Республиканыѕ сыртќы саясатын жїргiзу жґнiнде шаралар јзiрлейдi; 

6) министрлiктердiѕ, мемлекеттiк комитеттердiѕ, ґзге де орталыќ жјне жергiлiктi атќарушы органдардыѕ ќызметiне басшылыќ жасайды; 

7) Республиканыѕ министрлiктерi, мемлекеттiк комитеттерi, ґзге де орталыќ жјне жергiлiктi атќарушы органдары актiлерiнiѕ кїшiн толыќ немесе ќолданылу бґлiгiнде жояды немесе тоќтата тўрады;  8)Їкiмет ќўрамына кiрмейтiн орталыќ атќарушы органдардыѕ басшыларын ќызметке таєайындайды жјне ќызметтен босатады;  9) ґзiне Конституциямен, заѕдармен жјне Президент актiлерiмен жїктелген ґзге де ќызметтердi орындайды.

Ќазаќстан Республикасыныѕ Премьер-Министрi:

• Їкiмет ќызметiн ўйымдастырып, оєан басшылыќ жасайды жјне оныѕ жўмысы їшiн дербес жауапбередi; 

• Їкiмет ќаулыларына ќол ќояды; 

• Їкiмет ќызметiнiѕ негiзгi баєыттары жґнiнде жјне оныѕ аса маѕызды барлыќ шешiмдерi жґнiнде Президентке баяндап отырады; 

Їкiмет ќызметiн ўйымдастыруєа жјне басшылыќ жасауєа байланысты басќа да ќызметтердi атќарады.       

Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілері

1. Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкiметi ґз ќўзыретiнiѕ мјселелерi бойынша Республиканыѕ бїкiл аумаєында мiндеттi кїшi бар ќаулылар шыєарады. 

2. Республиканыѕ Премьер-Министрi Республиканыѕ бїкiл аумаєында мiндеттi кїшi бар ґкiмдер шыєарады. 

3. Їкiметтiѕ ќаулылары жјне Премьер-Министрдiѕ ґкiмдерi Конституцияєа, заѕ актiлерiне, Республика Президентiнiѕ жарлыќтары мен ґкiмдерiне ќайшы келмеуге тиiс.

жергілікті атқарушы органдардың актілерінің күшін толығымен не бір бөлігін жояды немесе тоқтата тұрады және осы мәселе туралы Республика Президентінің қарауына ұсыныстар енгізіді. Жергілікті атқарушы органдардың әкімдері Президент пен Үкіметтің өкілдері болып табылады.

№ 11 тақырып бойынша тест сұрақтары.