Литература по Идеологии / Смоленчук (Литвинство, западноруссизм и бел-идея)

Последние путешественники: Лешек Колаковски

идеологиией. Однако эти попытки оказались малоэффективными, поскольку белорусы тогда не имели государства, которое могло бы объединить все этносы края в белорусскую нацию государственного типа. Большинство католического и православного духовенства оказалось втянутым в русско-польскую борьбу за так называемый «Северо-западный край» и «всходние кресы», а пролетариат и буржуазия, осознающие собственную белорусскость, практически отсутствовали. В тогдашних условиях у этнически-языкового варианта национальной идеологии белорусского движения не было альтернативы.

Примечания

1Каўка, А. Беларускі нацыянальна-вызваленчы рух // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. Мінск, 1993. Т. 1. С. 445–448.

2Białoruskie zeszyty historyczne. 2002. № 17. S. 294.

3Марзалюк, І. Людзі даўняй Беларусі: этнаканфесійныя і сацыякультурныя стэрэатыпы (Х–ХVII cт.) / I. Марзалюк. Магілёў, 2003. С. 285.

4Там жа. С. 286.

5Смалянчук, А. Да пытання аб ролі палітычнай ідэалогіі ў развіцці беларускага нацыянальнага руху ў 19 – пачатку 20 ст. / А. Смалянчук // Гістарычны альманах. 1999. Том 2. С. 3–19; Ен жа. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864–1917 г. Гродна, 2001.; Ен жа. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864 – люты 1917 г. Выд. 2-е, дапрац. Санкт-Пецярбург, 2004.

6Куль-Сяльверстава,С.Асаблівасціфармаваннябеларускайнацыянальнайкультурыў канцыXVIII – першыядзесяцігоддзіХІХст.:паміжпольскайіліцвінскайтрадыцыямі // Пад рэд. М. Кандрацюка. Польска-беларускія моўныя, літаратурныя, гістарычныя і культурныя сувязі / С. Куль-Сяльверстава ІІ. Матэрыялы VII міжнароднай навуковай канферэнцыі «Шлях да ўзаемнасці». Беласток. 16-18.07.1999. Беласток, 2000.

7Цьвікевіч, А. «Западно-руссизм». Нарысы з гісторыі грамадзкай мысьлі на Беларусі ў ХІХ і пачатку ХХ в. / А. Цьвікевіч. Менск, 1993. С. 54.

8 Хаўратовіч, I. Богуш-Сестранцэвіч Станіслаў Іванавіч. (3.9.1731–1.12.1826) / I. Хаўратовіч // Мысліцелі і асветнікі. Энцыклапедычны даведнік. Мінск, 1995. С. 185.

9Токць, С. Нацыятворчыя працэсы на Гарадзеншчыне 19 – пачатку 20 ст. / С. Токць // Гістарычны альманах. 2001. Т. 6. С. 166.

10Латышонак, А. Гутарка «царкоўнага старасты Янкі» з «Яськам гаспадаром з-пад Вільні» / А. Латышонак // Дзеяслоў. № 9 (2). 2004. С. 199.

11Латышонак, А. Гутарка «царкоўнага старасты Янкі»… С. 211.

12Гл., напр.: Радзік, Р. Пецярбургскі «Гоман» як пачынальнік беларускай нацыянальнай ідэі ў ХІХ ст. / Р. Радзік // Нацыянальныя пытанні. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый». Мінск, 2001. С. 76–86.

13Доўнар-Запольскі, М. Гісторыя Беларусі / М. Доўнар-Запольскі. Мінск, 1994. С. 396–397.

14Там жа. С. 398.

15

Алесь Смоленчук

15Багушэвіч, Ф. Творы / Ф. Багушэвіч; укл. Я. Янушкевіч. Мінск, 1998. С. 22.

16Андерсон, Б. Воображаемые сообщества. Размышления об истоках и распространении национализма / Б. Андерсон. М., 2001. С. 106.

17Turonek, J. Wacław Iwanowski i odrodzenie Białorusi / J. Turonek. Warszawa, 1992. S. 25–34.

18Біч, М. Беларускае Адраджэнне ў ХІХ – пачатку ХХ ст. Гістарычныя асаблівасці, узаемаадносіны з іншымі народамі / М. Біч. Мінск, 1993. С. 17.

19Антон Луцкевич в уже упомянутой статье отметил: «День выхода первого номера был как бы торжеством белорусской идеи» (Антон Луцкевіч пра беларускае Адраджэнне пачатку ХХ ст. С. 68).

20См., напр.: Наша ніва. 1906. № 1, 7.

21Наша ніва. 1914. № 7.

22Наша ніва. 1908. № 17; 1914. № 20.

23Наша ніва. 1908. № 20.

24Шыбека, З. Нарыс гісторыі Беларусі. 1795–2002 / З. Шыбека. Мінск, 2003. С. 160.

25Лявон Гмырак. Творы / Лявон Гмырак; уклад. У Конан. Мінск, 1992. С. 133.

26Наша ніва. 1911. № 5.

27Смалянчук, А. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864 – люты 1917 г. Выд. 2-е, дапрац. / А. Смалянчук. СанктПецярбург, 2004. С. 267, 269 ды інш.

28Kurier Krajowy. 1912. Nr 19; Вечерняя газета. 1913. № 337.

29Kurier Krajowy. 1913. Nr 127; Вечерняя газета. 1913. № 360.

30Вечерняя газета. 1914. № 468.

31Kurier Krajowy. 1913. Nr 98.

32Łatyszonek, O. Radziwiłłowa z Zawiszów / O. Łatyszonek, A.Zięba // Polski słownik biograficzny. T. 30. S. 398–399.

33Гадлеўскі,В.ЗбеларускагапалітычнагажыццяўМенскуў1917–1918г./В.Гадлеўскі // Спадчына. 1997. № 5. С. 22.

34Цит. по: Рудовіч, С. «…Беларускі дзеяч з вялікіх паноў» / С. Рудовіч // Гістарычны альманах. 1999. Том 2. С. 51.

35Антон Луцкевіч пра беларускае Адраджэнне пачатку ХХ ст. С. 72.

36Biełarus. 1913. № 1.

37Ibidem. 1914. Nr 7.

38Ibidem. 1914. Nr 13; 1915. Nr 23–24; Nr 29–30.

39Ibidem. 1914. № 7; № 13.

16