Рэферат

Курсавая праца 27 с., 20 крыніц.

ЭКАЛАГІЧНАЯ ТЭМА, АПОВЕСЦЬ, МАСТАЦКІЯ АСАБЛІВАСЦІ і інш.

Аб’ект даследавання – аповесці і апавяданні Алеся Жука (“Не забывай мяне”, “Халодная птушка”, “Паляванне на Апошняга Жураўля”, “Сонечны снег”, “Душа над чыстым полем”).

Прадмет даследавання – мастацкія асаблівасці і асноўныя тэмы твораў.

Мэта – вызначыць ідэйна-мастацкія адметнасці творчасці А. Жука на экалагічную тэму.

Метады даследавання – культурна-гістарычны, апісальны, структурна-аналітычны.

Элементы навізны: у апошнія гады ў беларускім літаратуразнаўстве актывізуецца цікавасць да апісання экалагічных праблем. Пісьменнікі, ствараючы вобразы і сюжэты, абапіраюцца на падзеі рэчаіснасці, якія знаходзяць адлюстраванне на старонках іх твораў. Па гэтай прычыне тэма нашага даследавання з’яўляецца надзённай і актуальнай.

Практычнае значэнне работы: магчымасць выкарыстання яе вынікаў пры вывучэнні студэнтамі ВНУ гісторыі беларускай літаратуры XX стагоддзя, пры падрыхтоўцы спецкурсаў. Матэрыял будзе карысным для настаўнікаў і вучняў, выкладчыкаў літаратуразнаўчых дысцыплін і студэнтаў філалагічных спецыяльнасцей.

Змест

Уводзіны 4

1 АСАБЛІВАСЦІ АДЛЮСТРАВАННЯ ЭКАЛАГІЧНАЙ ТЭМЫ Ў БЕЛАРУСКАЙ ЛІТАРАТУРЫ 7

1.1 Тэма ўзаемаадносін чалавека і прыроды ў літаратуры сярэдзіны ХХ ст. 7

1.2 Актуальныя экалагічныя праблемы ў сучаснай беларускай літаратуры 9

Вечная ў мастацкай творчасці тэма прыроды, адносін чалавека да яе набыла асаблівую актуальнасць у век навукова-тэхнічнай рэвалюцыі, калі супярэчнасці паміж грамадствам і навакольным асяроддзем надзвычай абвастрыліся. У апошні час праблемы экалогіі набываюць глабальны характар. Сённяшні стан прыроды выклікае вялікую трывогу ва ўсім свеце. Захаванне прыроднага асяроддзя найвастрэйшае сацыяльнае пытанне, вырашэнне якога патрабуе агульных намаганняў усяго чалавецтва. 10

2 ЭКАЛАГІЧНАЯ ТЭМА Ў ТВОРЧАСЦІ А. ЖУКА 15

24

Заключэнне 24

СПІС ВЫКАРЫСТАНЫХ КРЫНІЦ 28

Уводзіны

Сёння як ніколі востра стаяць праблемы ўзаемаадносін чалавека і навакольнага асяроддзя. Надышоў час, калі мы павінны вырашыць, ці захаваць нам прыроду і тым самым атрымаць магчымасць выжыць, ці загінуць у страшэннай экалагічнай катастрофе.

Узаемаадносіны чалавека і прыроды шматзначныя і шматаспектныя. Характар дадзеных узаемаадносін – прадмет асэнсавання не толькі ў філасофскай і прыродазнаўчай літаратуры, але і ў літаратуры мастацкай. У вобразнай форме мастацтва кожнай канкрэтнай эпохі так ці інакш перадае характэрныя для дадзенай культуры ўяўленні аб сувязі чалавека з прыродным асяроддзем.

Увага літаратуры на роз­ных этапах развіцця канцэнтравалася на асобных гранях гэтых узаемаадносін: адухоўлена-пантэістычных, сузіральна-эстэцкіх, канкрэтна-рэалістычных, утылітарна-прагматычных. Перадавая літаратура, як правіла, заўсёды выступала абаронцай прыроды, супраць яе пакарэння і знішчэння.

Сёння перад чалавецтвам паўсталі вострыя экалагічныя праблемы. Час дыктуе: калі чалавецтва думае, дбае аб сваёй будучыні, яно павінна выпрацаваць новыя ўзаемаадносіны з прыродай, біясферай наогул. Цяпер ужо не да захапленняў перамогамі над прыродай.

Для літаратуры прырода яшчэ і магутны фактар далучэння чалавека да прыгожага, фактар выхавання высокіх маральна-этычных пачуццяў. Тым больш, што ў наш час навукова-тэхнічнай рэвалюцыі сустрэчы чалавека з прыродай, асабліва сустрэчы адзін на адзін, адбываюца ўсё радзей.

Кожны чалавек, відаць, час ад часу адчувае вострую патрэбу вырвацца з тлумнага свету тэхнікі, імклівай, бурнай плыні жыцця, асабліва гарадскога, зліцца з прыродай. Ці ж не гэтым выклікана імкненне многіх людзей калі-нікалі бываць у мясцінах, не кранутых цывілізацыяй, як бы спыніць бег часу, хоць часова аддацца сузіранню, убачыць, адчуць душой, што значыць для нас прырода. Аднак цяга да прыроды пераадольваецца магутным прыцяжэннем імклівай сучаснасці з яе глабальнымі праблемамі. I чалавек зноў трапляе ў бурную плынь сучаснага жыцця, бо ён дзіця свайго часу і доўга не можа заставацца ў палоне прыроды, сузірання.

Па-ранейшаму многія пісьменнікі праз адносіны да прыроды выяўляюць сацыяльную і маральна-этычную сутнасць чалавека.

У сучаснай беларускай прозе, моцнай сваёй “сялянскасцю” (“вяс- ковасцю”), “экалагічнасцю”, сталае месца займае творчасць А. Жука. Ён з тых пісьменнікаў, якія добра сябе пачуваюць у традыцыйным майстэрстве прыгожага пісьменства. Яно ў абвостранай увазе да самых штодзённых і простых праяў жыцця, да падрабязнасцей чалавечага існавання. Вялікая карціна свету, сутнасць быцця чалавека выяўляюцца праз побытавае, выпадковае, тым самым дазваляючы нам убачыць непаўторны, заўсёды індывідуальны свет асобнага чалавечага жыцця.

Такім чынам, актуальнасць нашай работы заключаецца ў неабходнасці далейшага комплекснага, сістэмнага асэнсавання творчасці А. Жука.

У курсавой працы вырашаюцца наступныя задачы:

– вызначыць асаблівасці адлюстравання экалагічнай тэмы ў беларускай літаратуры;

- акрэсліць спецыфіку адлюстравання тэмы прыроды ў творчасці А. Жука;

- паказаць сутнасць экалагічных праблем у творчасці пісьменніка.