- •1. Этнічная гісторыя Беларусі. Даіндаеўрапейскі і індаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі. Засяленне беларускіх зямель.
- •2. Узнікненне Беларусі і гісторыя паходжання беларусаў: розныя падыходы і канцэпцыі. Гісторыя назваў “Белая Русь”, “Русь Чорная”, “Літва” і “Беларусь”.
- •3. Першыя сярэдневяковыя дзяржавы на беларускіх землях: Полацкае і Тураўскае княствы.
- •4. Увядзенне хрысціянства і культура Беларускіх зямель у IX-XII ст.
- •5. Утварэнне вкл (першая палова 13-14стст.); розныя падыходы і канцэпцыі.
- •6. Асаблівасці дряржаўнага ладу вкл. Тры статуты.
- •7. Фарміраванне беларуская народнасці. Культура Беларусі XIV- XVI стст.
- •8. Люблінская унія 1569г.: дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •9. Рэфармацыя і контррэфармацыя у вкл. Берасцейская царкоўная унія (1596г.).
- •10. Рэч Паспалітая у другой палове 14-18стст.
- •11. Тры падзелы рп: далучэнне беларускіх зямель да Расійская Імперыі.
- •12. Беларускія землі у складзе Расійскай Імперыі (канец 18ст.-пачатак 20ст.)
- •14. Грамадска-палітычная жыццё ў Паўночна-Заходнім краі ў другой палове 19-пачатку 20стст. Паўстанне 1863-1864гг. У Польшчы, Літве і Беларусі.
- •15. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў пачатку 20 ст. Сталыпінская аграрная рэформа.
- •16. Беларускі край у гады Першай Сусветнай вайны (1914-1918гг.).
- •17. Беларусь у гады рэвалюцыйных зменаў 1917г. Усталяванне савецкай улады ў Беларусі.
- •18. Узнікненне беларускай дзяржаўнасці ў пачатку 20ст. Дзяржаўнае будаўніцтва ў бсср у складзе ссср.
- •19. Беларусь ва ўмовах новай эканамічнай палітыкі. Палітыка беларусізацыі 1920-ых гадоў.
- •20. Індустрыялізацыя прамысловай базы ў Беларускай сср.
- •21. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі ў Беларуская сср.
- •22. Заходняя Беларусь пад уладай Польшчы (1921-1939 гг.).
- •23. Пачатак Другой сусветнай вайны. Уз`яднанне Заходняй Беларусі з бсср.
- •24. Пачатак Вялiкай Айчыннай вайны. Абарончыя баi на тэрыторыі Беларусi.
- •25. План “Ост”. Германскі акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі.
- •26. Барацьба беларускага народа супраць германскіх захопнікаў.
- •27. Вызваленне Беларусі: аперацыя “Баграціён”. Уклад беларускага народа ў разгром фашысцкай Германіі.
- •28. Беларуская сср ў першыя пасляваенныя гады. Аднаўленне народнай гаспадаркі.
- •29. Беларуская сср у 1950-я-першай палове 1980-х гадоў.
- •30. Абвяшчэнне дзяржаунага суверэнiтэту Рэспублікі Беларусь. Асаблівасці беларускай мадэлі сацыяльна-эканамічнага развіцця.
20. Індустрыялізацыя прамысловай базы ў Беларускай сср.
На пачатку 20-х гадоў ХХ стагоддзя Беларусь па-ранейшаму заставалася слабаразвiтай у прамысловых адносiнах рэспублiкай. Аснову яе складалi харчовая, дрэваапрацоўчая, каляровая, гарбарная галiны, на долю якiх прыпадала асноўная частка агульнага аб`ему валавай прадукцыi. Прамысловасць па-ранейшаму заставалася "дробнай" i "кустарнай". Вельмi вострастаяла ў рэспублiцы праблема iнжынерна-тэхнiчных кадраў, квалiфiкаваных рабочых. У той жа час i культурны ўзровень асноўнай масы насельнiцтва заставаўся нiзкiм.
Усе гэта перашкаджала развiццю народнай гаспадаркi. Галоўнай мэтай палiтыкi сацыялiстычнай iндустрыалiзацii было стварэнне матэрыяльна-тэхнiчнай базы сацыялiзму, пераўтварэнне СССР у эканамiчна-незалежную дзяржаву за магутным эканомiка-вытворчым, навукова-тэхнiчным i абарончым патэнцыялам, забеспячэнне росту прадукцыйнасцi працы i на гэтай аснове няўхiльнае павышэнне матэрыяльнага дабрабыту ў культурнага ўзроўню працоўных.
Сутнасць iндустрыалiзацii (далей – “I”) заключалася ў наступным: весцi эканамiчнае будаўнiцтва пад такiм вуглом гледжання, каб СССР з краiны, якая ўвозiць машыны i абсталяванне, ператварыць у краiну, якая выпускае машыны i абсталяванне. Дзеля таго как забяспечыць пераўзбраенне народнай гаспадаркi, падняцце яе на новы тэхнiчны ўзровень, аб`яўлялася пераважным развiццем цяжкай iндустрыi, асаблiва тых яе галiн, што выраблялi сродкi вытворчасцi. Улiчвалася, што поспех I будзе залежаць ад "змычкi рабочага класа i сялянства", г.зн. удзелу вескi ў фiнансаваннi прамысловасцi цераз збалансаваную палiтыку ў вобласцi падаткаў i цэн як на сельскагаспадарчую, так i на прамысловую прадукцыю.
Па сваей прыродзе I ў СССР не магла абмежавацца нi маштабамi асобных галiн, нi тэрыторыяй асобных рэспублiк цi раенаў. Паколькi эканомiка савецкай беларусi была неад`емнай часткая эканомiкi СССР, I рэспублiкi праходзiла так, як у цэлым па краiне.
На Беларусi мелiся i свае асаблiвасцi, i свае цяжкасцi. Адрозненне ў тэрмiнах i тэмпах I, галiновых i структурных прапорцыях былi абумоўлены:
- геапалiтычным становiшчам Беларусi ў мiжваенны перыяд (прамежнае знаходжанне, адсюль немэтазгоднасць развiцця цяжкай прамысловасцi прадпрыемстваў ваенна-прамысловага комплексу);
- адсутнасць разведаных радовiшчаў нафты, газа, каменнага вуглю, руд чорных i каляровых металаў, сыравiннай базы будаўнiчых матэрыялаў;
- арыентацыяй прамысловасцi на мясцовую сыравiну - першачарговым развiццем легкай i харчовай прамысловасцi;
- недахопам квалiфiкаваных кадраў i iнш.
З улiкам гэтых асаблiвасцей на Беларусi быў ўзяты курс на неабходнае i хуткае развiцце галiн, якiя базiравалiся на перапрацоўцы мясцовай сыравiны: керамiчнай, шклянай, запалкавай, дрэваапрацоўчай, iльнопрадзiльнай, папяровай, гарбарнай, харчовай i iнш. Гэты курс адпавядаў структуры прамысловасцi рэспублiкi, яе гiстарычным, эканамiчным i фiнансавым магчымасцям. Аднак пераапрацоўка прадукцii сельскай гаспадаркi займала вядучае месца ў прамысловасцi БССР.
Правядзенне I патрабавала вялiкiх сроддкаў. Асноўнай крынiцай накаплення з`яўлялася сама прамысловасць праз скарачэнне накладных расходаў, знiжэнне сабекошту прадукцыi, паскарэнне абарачальнасцi сродкаў, шэрокай нацыяналiзацii прамысловасцi, укараненне найноўшых дасягненняў навукi i тэхнiкi, павышенне прадукцыйнасцi працы i ўмацаванне дысцыплiны, а таксама за кошт эканомii i павышэння рэнтабельнасцi вытворчасцi. Важнай крынiцай атрымання сродкаў з`явiлiся таксама зберажэннi працоўных, падпiска на дзяржаўныя пазыкi.
За тры гады I ў рэспублiцы было пабудавана 150 прамысловых прадпрыемстваў. Адначасова вялася рэканструкцыя дзеючых прадпрыемстваў, абапiраючыся на фiнансавую дапамогу СССР. За гады першай пяцiгодкi было пабудавана 78 буйных i 460 дробных i сярэднiх прадпыемстваў.
У 1932 г. XVII партканферэнцыя ВКП(б) канчаткова адмовiлася ад НЭПа, адзначыўшы яго поўную несумяшчальнасць з палiтыкай партыi i iнтарэсамi рабочага класа, з буржуазна-нэпманскiмi скажэннямi прынцыпу гаспадарчага разлiку, якiя праявiлiся ў разбазараваннi агульнанародных дзяржаўных рэсурсаў i "значыць" у зрыве ўстанаўлення гаспадарчых планаў. На змену гаспадарчаму разлiку ў эканомiцы прыйшла камандна-адмiнiстрацыйная сiстыма. Усталёўвалася жорсткая цэнтралiзаваная сiстэма кiравання прамысловасцю часоў "ваеннага камунiзму".
Тым не менш, у вынiку гэтага I iшла хутка, прамысловасць рэспублiкi развiвалася дастаткова высокiмi тэмпамi. Другая пяцiгодка (1933-1937) дала павялiчэнне валавой прадукцыi ў 1,9 раза. Усяго ў 1929-1940 гг. было ўведзена ўстрой i рэканструктавана 1863 прадпрыемствы. Да канца другой пяцiгодкi рэспублiка давала ўжо 2,2 % усей валавой прадукцыi прамысловасцi СССР.
У агульным комплексе эканамiчнага развiцця Беларусi важная роля належала рэканструкцыi i развiццю транспарта, асаблiва аўтамабiльнага. У 1935 г. адкрыта першая ў рэспублiцы авiялiнiя Мiнск-Масква. У Мiнску быў пабудаваны аэрапорт, укаранялася тэлефонная i тэлеграфная сувязi. Нягледзячы на працоўны ўздым i высокiя тэмпы I, заданнi другой i першых гадоў трэцяй пяцiгодак (як i першай) не былi выкананы. Па тэмпах развiцця БССР адставала ад СССР у цэлым.