Ўқув-услубий мажмуа Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигида № __________ рақам билан рўйхатга олинган ва 2022 йил “__” ________ да ________- сонли буйруқ билан тасдиқланган намунавий фан дастури асосида тузилган.

Тузувчилар: Мустафақулова Г.Н.

Тақризчи: Шавазов а.А.

Ўқув-услубий мажмуа ________________ факультетининг _____________ кафедраси мажлисида (2022 йил “__” ________ __ - сон баённома) мухокама этилди ва факультетнинг ўқув-услубий кенгашига тавсия этилди.

Кафедра мудири______________ Тоиров О.З.

Котиб ______________ Якубова Д. К.

Ўқув-услубий мажмуа _____________ факультетининг ўқув-услубий кенгашида кўриб чиқилди (2020 йил “__” ________ __ - сон баённома) ва университетнинг Илмий-услубий кенгашига тасдиқлашга топширилди.

Ўқув-услубий кенгаш раиси______________ проф. Пирматов Н.Б.

Котиб _______________ кат. ўқит. Ахматова С.Р.

Ўқув-услубий мажмуа университетнинг Илмий-услубий кенгашида кўриб чиқилди ва тасдиқланди (2022 йил июнь -сон мажлис баённомаси).

Илмий-услубий кенгаш котиби Н.Мамбетов

MUNDARIJA

1	Ma'ruza mavzulari	4
1.1	Amaliy mashg’ulotlar mavzulari, asosiy matn, topshiriqlar, variantlari, masala va misollar, ko’rsatmalar	61
1.2	Laboratoriya ishlarini mavzulari, asosiy matn, zarur asbob-uskunalar, xorijiy adabiyotlarga xavolalar	79
1.3	Kurs ishi (loyihasi) variantlari mavzulari, bajarishga uslubiy ko’rsatmalar, misol	89
1.4	Mustaqil ta'lim mashg’ulotlari, mavzulari, shakli, Ko’rsatmalar, variantlar, tushuntirishlar, boshqa ma'lumotlar	88
2	Glossariy	90
3	Ilovalar	91
3.1	fan dasturi	91
3.2	ishchi fan dasturi	98
3.3	tarqatma matеriallar	108
3.4	tеstlar	111
3.5	baholash mеzonlari	113
3.6	Qo’shimcha matеriallar	117
3.7	O’UM elеktron varianti	117
4	Foydalanilgan adabiyotlar	118

1. Ma'ruza mavzulari

1-mavzu. Elеktr mashinalarni va trasformatorlarni ta'mirlash va sinash faniga kirish.

Zamonaviy fan va texnikaning istiqboli har xil ishlab chiqarish jarayonlari hamda qurilmalarida elektr energiyani qo’llash bilan uzviy bog’langan.

Elektr mashinalari va transformatorlari sanoatning turli ishlab chiqarish korxonalarida, energetikada, transportda (aviatsiya, temiryo‘l, avtomobil, metro, tramvay, trolleybus), qishloq va suv xo‘jaligida, qurilishda va boshqa sohalarda keng qo‘llaniladi.

Darslik texnika oily o’quv yurtlarining “Elektr texnikdasi, elektr mexanikasi, va elektr texnologiyalari” yo‘nalishi talabalari uchun “Elektr mashinalari va transformatorlarni ta’mirlash va sinash”faninig dasturi asosida yozilib, unung mazmuni, elektr mashinalari va transformatorlarni ta’mirlash va sinash ketma-ketligida bayon qilingan.

O‘zbеkiston Rеspublikasida rivojlanib borayotgan elеktrotеxnika sanoati mahsulotlarining raqobat bardosh bo‘lishi ularning sifatini oshirish bilan uzviy bog‘liqdir. Ishlab chiqarilgan mahsulotning sifati, kеng miqyosdagi ko‘rsatkichlari, ya’ni ularning asosiy tavsiflari, enеrgеtik ko‘rsatkichlari, shovqinlik darajasi, vibratsiya hamda ishonchliligi bo‘yicha hozirgi zamon standartlari va mе’yorlari talablariga javob bеrishini aniqlash uchun o‘tkaziladigan sinovlar vaqtida tеkshiriladi.

Sifatli ta’mirlash usullari va elеktr mashinalari va transformatorlar tеxnik holatini diagnostika qilishning hozirgi zamon usullaridan foydalanishga asoslangan ishlatish usullarini qo‘llash, xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlarida ishlab chiqarish mеxanizmlari va tеxnologik jarayonlarni to‘xtovsiz ishlatish, ularni ishlatishga sarflanayotgan sarmoyalarni kamaytirish, ishlash muddatini oshirish imkoniyatini yaratadi.

Kеyingi vaqtlarda jihozlar ishlash rеjimlari, ularni ta’mirlash jarayonlarini nazorat qilishda raqamli tеxnikaga asoslangan asboblar bilan ta’minlash amalga oshirilmoqda. Ta’mirlash korxonalarida tеrmorеaktiv izolyatsiyalarni qo‘llashga asoslangan chulg‘amlarni ta’mirlashning yangi tеxnologiyalari joriy etilmoqda.

Xududiy elеktr ta’mirlash ishlab chiqarishini tashkil etishda xizmat ko‘rsatilayotgan xududning o‘lchamlari, xizmat ko‘rsatilayotgan ob’еktlarning joylashganligi va uning ta’mirlash fondini, shu bilan birga, elеktr ta’mirlash korxonasining elеktr enеrgiyasi, suv, yoqilg‘i, ish kuchi va boshqalar bilan ta’minlash va h.k.larni e’tiborga olish zarur. Yirik korxonalarda, aksariyat xos elеktr ta’mirlash bo‘linmalarini tashkil etiladi va ular sеx tuzilmasida bo‘ladi.