Aşık Paşazade 1 Osmanoğulları'nın Tarihi
basının vefatında on sekiz yaşında idi. Bunun da yirmi bir yıl adına hutbe okundu; bir müddet Amasya vilayetinde sonra cümle memlekette hükmettiği sürece okunan hutbesi tam yirmi bir yıl sürdü. Bunun da vefatma sebep Edirne'de ishal olmasıdır. Doktorlar çare bulamadılar. Allah'ın rah metine vardı.
Bunun oğlu Murad Han Gazi'nin ömrü kırk dokuz yıl ol du. Babasının vefatında on sekiz yaşında idi. Otuz bir yıl adına hutbe okundu. Bunun da vefatma sebep bir gün çık tığı gezintiden dönerken başının ağrımasıydı. Birkaç gün başı zahmet etti kendisine. Sonra Allah'ın rahmetine vardı.
Bunun oğlu Sultan Mehmed Han Gazi'nin ömrü 51 yıl dır. Babasının vefatında 17 yaşında idi. Kendi adına 30 yıl hutbe okundu. Vefatma sebep ayağındaki zahmetti. Dok torlar tedavisinde aciz kaldılar. Sonunda doktorlar toplan dılar, görüş birliğiyle ayağından kan aldılar. Zahmet daha da arttı. Acısını hafifletmek için şerbet verdiler. Allah'ın rahmetine vardı.
Şiir
Tabipler şerheti verdi han'a O han içti şerheti kana kana
Ciğerini dağradı şerbet o hanim İçince inietti yana yana
Dedi niçin kıydı bana hekimler Boyadılar ciğerimi kana
Fayda vermedi tabibin şerheti Tedavileri bütünüyle uğradı ziyana
Doktorlar han'a çok kusurlar etti Budur doğru söz düşme şüpheye
Dua et A.şıki bu han hakkında Ki rahmet nuruna canı boyana
İlahi nesli kalsın kıyamete değin
Özellikle de benzeri olmayan Han Bayezid'e
Günümüz dilinde: Osmanoğulları'nın Tarihi
İlahi cümle oğlunu yaşlı görsün Oğlunun oğlanları da gelsin divanına
Diyenler bu dua hakkında amin Cihan afetlerinden olsun emin
BÖLÜM 182
Bu bölüm Sultan Bayezid Han'ın kardeşi
Sultan Cem sonunda ne oldu onu anlatır.
Mısır'a gitti. Mısır'dan Mekke'ye gitti. Mekke'den tekrar Mısır'a geldi. Mısır'dan kafir memleketine gitti. Frenk bey lerine vardı. Frenk'te bulunuyorken kardeşi Sultan Bayezid, Frenk beylerine para gönderdi. Kafir beylerinin reisi Papa ile kafider toplanıp Sultan Cem'i İslam memleketine gön dermeyi istediler. Şöyle düşündüler. İki durum söz konusu olabilir. Babasının memleketine ya sahip olur veya olamaz. Eğer olacak olursa tekrar bizim üzerimize asker toplayıp gelir. Eğer olmazsa bizim itibarımızı zedeler. Bunca kafir beyleri toplandı, yine de kırıldı, derler. Sonunda onu öldür mek istediler. Başını zehirli usturayla tıraş ettiler. Başı ve bütün gövdesi şişti, ilaç fayda vermedi. Allah'ın rahmetine vardı. Öldükten sonra kafider tabutu kurşunlayıp tabut içinde kadit ettiler. Şehit olduğunu Sultan Bayezid'e bildir diler. Sultan yas tuttu. Bütün alimler ve salih insanlar bu ya sa iştirak ettiler. Alimlere, dervişlere ve seyyidlere çok faz la akçeler dağıttı. Ruhu için dualar ettiler. Ondan sonra Sul tan Bayezid, Sultan Cem'in tabutunu getirtmek istedi. Ka firler vermek istemeyip "Bizim diyarımızda da Osman nes linden bir kimsenin bulunmasını istiyoruz." dediler. Sonun da Sultan Bayezid gayret edip adamlar gönderip tabutu ge tirtti. Tabut gelirken seyyidler, alimler ve fazıl insanlar kar şıladılar. Tazim ve hürmetle getirip Bursa'da kardeşi Sultan Bayezid türbesine koydular.
Bu vakıa hicretin dokuz yüz dördünde (M. 1533-34) ger çekleşti.
Aşık Paşazade 1 Osmanoğulları'nın Tarihi
BÖLÜM 183
Bu bölüm Sultan Bayezid'in hasletlerini ve onun zamanındaki alimleri ve dervişleri açıklar.
İlk olarak alimlerden Hocazade vardır. Mevlana Alaeddin Azebi ve Seyyidzade Seyyid Hamideddin, Mevlana Keste li, Hatibzade, Mağnisazade ve Hüsamzade; bunlar hep fa zıl kişilerdi. Dervişlerden Şeyh Mustafazade-i Karamani ve Şeyh İlahi Simavi vardı. Bunların benzeri pek çok dervişler de vardı.
Sultan Bayezid, Edirne'de bir imaret yaptı. Her yıl üç bin beş yüz filori Mekke'ye, Kuds-i Şerif'e, Halilürrahman'a, Medine-i Resul'e ve Mekke'ye gönderirdi. Kendi mübarek eliyle seyyidlere bin filori dağıtmak adeti vardı. Geldiği şe hirde babası, anası gibi fakiriere akçe dağıtırdı. Allah rah met etsin.
[2] HAZA MENAKIB u TEVARIH-İ AL-İ ÜSMAN
Bismillahirrahmanirrahim
El-Harndü li'llahi'llezi en'arne 'aleyna ve hedana li'l-İslarni ve ce'alena min ümmeti habibihi Muhammed 'aleyhi's-salatu ve's-selam.
İy 'aziz fakir ki Derviş Ahmed 'Aşıki'yarn ibni Şeyh Yah ya ve ibni Şeyh Selman ve ibni sultanü'l-rne'ali 'Aşık Pa şa'yarn ve ibni rnürşidü'l-afak Muhlis Paşa ve ibni kutbu'd devran Baba İlyas halife-i seyyid-i Ebu'I-Vefa nevvarallahu kuburahurn.
Fakir dahı gılşe-i feragatda teslim-i rıza küncinde fena ve sabır hırkasın geyüp oturınış-ıdum Kostantiniyye'de ve du'a sofrası-y-ılan rnütena'irn olrnış-ıdurn. Nagah bir ce rna'at 'azizlerden 'Al-i 'Osrnan'un tevarihinden ve menakl bından zikr itdiler. Fakirden dahı sü'al itdiler. Fakir dahı ce vab virdürn. Orhan Gazi'nün imaını İshak Fakıh oglı Yahşı Fakı'dan kim ol ta Sultan Bayezid Han'a gelince bu rnenakı bı ol Yahşı Fakı'dan yazılmış buldum kim ol Yahşı Fakı Or han Gazi'nün imaını oglıdur ve fakir dahı ba'zı [hdllar]ından ve kallerinden ve rnenakıblarından ihtisar idüp kalem diline virdürn. Kalem dahı safha-yı salırada beyaz kalbe söyledi. Fakir dahı kim işitdürn, can kulagını ol nagrneye tutdum. Gönlüm dahı hayretde kaldı. Hernan-dem eyitdürn kim
Nazrn
Allahu 'Alim ü Hayy u Kadir Sani'ü sanayi' hazır u nazır
İy yoklıkdan iden bu van izhar Birligine hem itdüren ikrar
İnsanı iden fakir ü sultan Hükrnine viren delll ü bürhan
Aşık Paşazade 1 Osmanoğulları'nın Tarihi
İy 'aybı görüp setr iden Hak GaWir-ı züm1b Hakim-i mutlak
Gönül gözine cemali göster Bir kularn u ben za'lf ü kemter
'Ömrüm ki bu dem irişdi hadde Heştad u şeş bu yıl u sedde
Gördüm bu cihan gazasım çok Gelmez hisaba anılmazı yok
Devrümde olanı defter itdüm Oguz'dan olan Gök Alp'a gitdüm
Yazdum menakıb-ı Al-i 'Osman Guzat-ı kamil ü han u sultan [31
Didüm ki diyem neseb ü neslin Kim afilayasın bu hanlar aslın
Neden oldı anı beyan ideyüm Bu gazileri ki 'ayan ideyüm
Hem saltanatını vü şevketini Dinle ki diyem ü heybetini
Kandan yörüyüp ne ile vardı Vardugı ili ya neçe aldı
Ne itdi ol ile ol han u şahlar Kim oldı cihanda padişahlar
Ma'lum ideyin binde birin Anla ki ne dir bu 'ışk pirin
Kim neseb ü neslüm bu al-ıla togdı Hem toganumuz bu alı gördi
Zahir ü batın du'acılaruz Hizmet işiginde nacilerüz
Nesi ü nesebüme Al-i 'Osman 'Aşıki diyüp iderler ihsan
'Aşıklaruz kadim du'acı Bil du'a olur güneh ilacı
Çevriyazı: Haza Menakıb u Tevarih-i Al-i Osman
Evvel bu ale du'a idelüm
Andan menakıbı zikr idelüm
Hem du'am ola kabul-i mutlak
Zahir olma çü şems-i işrak
Feth-i kelam-ı bab-ı evvel
Esrna-yı neseb alına i'lal
BAB [1]
Esami-i Nesi-i AI-i 'Osman
'Osman Gazi ibn Ertofi.rıl Gazi ibn Süleyman Şah Gazi ibn Kayaalp ibn Kızıl Boga ibn Bayıntur ibn Aykolug ibn Togar ibn Kaynıtur ibn Sunkur ibn Bakıyı ibn Sugar ibn Toktemür ibn Basuk ibn Gök Alp ibn Oguz ibn Karahan ibn Aykutluk ibn Tozak ibn Karahan ibn Baysub ibn Kaman ibn Kızıl Bo ga ibn Baybus ibn Togar ibn Sevinç ibn Çarboga ibn Kurtıl mış ibn Karaca ibn Amudı ibn Karalu Oglan ibn Süleyman Şah ibn Karahul ibn Korluga ibn Yantemür ibn Turtmış ibn Çin ibn Maçin ibn Yafes ibn Nuh Nebi aleyhisselam.[4]
BAB [2]
'Osman Gazi'nün neseb ü nesli ne vilayetden geldiler, gelmelerine sebeb ne oldı ve padişahlıga sebeb ne oldı
ve bu Rum vilayetine ne sebeb-ilen geldiler anı beyan ider.
'Osman Gazi kim dedesi Süleyman Şah Gazi'dür, en evvel bu Rum vilayetine ol gelmişdür. Gelmege sebeb budur kim Al-i 'Abbas zamanından ta Süleyman Şah zamanına degin nesl-i celi ['Arab] galib-idi nesl-i Yafis üzerine. Rlim dahı maglub-ıdı ve 'Acem dahı maglub-ıdı nesl-i Yafes oldukları sebebden. 'Acem padişahları gayretlendiler kim bize 'Arab galib oldı didiler. Yafes neslinden göçer evi kendülere sened idindiler. Ol sebebden 'Arab'a galib aldılar. 'Arab kim mag lub oldı, vilayet-i kafir temerrüd itdiler ve hem bu göçer ev-