Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Презентация №8

.pdf
Скачиваний:
166
Добавлен:
05.01.2021
Размер:
450.2 Кб
Скачать

Mirzo Ulug‘bek nomidagi

O‘zbekiston Milliy universiteti

Ijtimoiy fanlar fakulteti

Sotsiologiya kafedrasi

Fan: Sotsiologiya tarixi

Mavzu №8:

PSIXOLOGIK (RUHIYAT) SOTSIOLOGIYA

Sotsiologiya kafedrasi dotsenti: G.Jiyanmuratova

REJA:

}XIX asr psixologiyasi va sotsiologiyasi

}Psixologik evolyusionizm

}Instinktivizm

}Xalqlar psixologiyasi

}Guruhiy psixologiya va taqlid nazariyasi

}Interaksionizmning paydo bo‘lishi

Psixologizm va sotsiologiya:

}XIX asr oxirida biologik-naturalistik nazariyaning inqirozga yuz tutdi.

}Eksperimental psixologiya paydo bo‘ldi va fan sifatida institutsionallashdi.

}XIX asr oxirida turli hodisalar va fanlar doirasidagi muammolarni yechishda psixologizm qo‘llanildi (gnoseologiya, mantiq, estetika, lingvistika, tarix va b.).

}Psixologizm — «ikkinchi pozitivizm» (maxizm, empiriokrititsizm) xarakteristikasi.

}XIX asrning uchinchi choragida psixolog olimlar tomonidan yuksak psixologik funksiyalarni psixologik funksiyalarni faqatgina fiziologik jarayonlar bilan izohlab bo‘lmasligini aniqlandi, sotsial omillarni ham o‘rganish kerakligi hàqèäàä xulosaga kelindi.

}Sotsiologlar motivatsiya muammolari va sotsial harakatning psixologik mexanizmiga katta e'tibor qarata boshladi.

} Bu ikki harakat natijasida sotsiologiyada psixologik yo‘nalish paydo bo‘ldi.

Psixologik sotsiologiya yo‘nalishlari:

}psixologik evolyusionizm;

}instinktivizm;

}«xalqlar psixologiyasi»;

}guruhiy psixologiya;

}interaksionizm.

Psixologik evolyusionizm:

}Sotsial jarayonlarni psixologik tushuntirishda biologikevolyusion maktab g‘oyalariga asoslangan.

}Evolyusionistik sxemani jamiyat rivojlanishi va faoliyatining psixologik mexanizmlarini o‘rganish orqali to‘ldirishdan iborat bo‘lgan.

Psixologik evolyusionizm vakillari:

}Lester Frank Uord (1841-1913) – «Dinamik sotsiologiya», «Sivilizatsiyaning psixik omillari», «Sotsiologiya bo‘yicha ocherklar», «Sof sotsiologiya», «Amaliy sotsiologiya», «Sotsiologiya darsligi», «Dinamik sotsiologiya»

}Franklin Genri Giddings (18551931) – «Sotsiologiya tamoyillari», «Sotsiologiya elementlari», «Induktiv sotsiologiya», «Insoniyat jamiyatini o‘rganish», «Jamiyatni ilmiy tadqiq etish»

Instinktivizm:

Asosiy g‘oyasi – inson shaxsida individual va guruhiy xatti-harakatni tushuntirib bera oladigan ichki bir yoki bir nechta determinantni aniqlash

Instinktivizm vakillari:

}Уильям Мак-Дугалл (1871-1938 ) – «Социал психологияга кириш»

}Уилфрид Троттер (1872-1939)

}Грэм Уоллас (1858-1932)

}Зигмунд Фрейд (1856-1939)

Xalqlar psixologiyasi:

}Kelib chiqishi bir va yagona yashash muhitiga ega bir xalq individlari «tanasi va ruhida o‘sha xalq tabiatiga xos belgilarga ega bo‘ladi».

}Tananing ruhga ta'siri ma'lum moyilliklar, istak, hohishlar, barcha individlarda bir xil bo‘lgan ruh xususiyatlarida namoyon bo‘ladi.

}Natijada ularning barchasi bir xil xalq ruhi, ya'ni psixologiyasiga ega bo‘lishadi.

}Shteyntal xalq ruhini bir millatga tegishli individlarning psixologik o‘xshashligii va shu bilan birga o‘zini anglashi deb tushunadi. Xalq ruhining tarkibi esa «tarixiy xalq psixologiyasi» va «psixologik etnologiya» doirasida o‘sha xalqning tili, afsonalari va madaniyati orqali ochib beriladi

}

Xalqlar psixologiyasi vakillari:

}Morits Latsarus (1824-1903)

}Geyman Shteyntal (1823-1899)

}Vilgelm Vundt (1832-1920)

Соседние файлы в предмете История социологии