- •1 Гісторыя як навука, яе метады і прынцыпы .
- •1/ Агульнанавуковыя (аналіз, сінтэз, індукцыя, лагічны і інш.);
- •2 Фармацыйны падыходыход да вывучэння гісторыі.
- •3 Цывілізацыйны падыход да вывучэння гісторыі
- •4 .Прадмет вывучэння гісторыі Беларусі
- •5 Перыядызацыя гісторыі Беларусі
- •1. Першабытнае грамадства (100 тыс. Г. Да н. Э. – іх ст. Н. Э.)
- •2. Феадалізм (іх – 1861г.)
- •4. Сацыялізм (1917 да…)
- •7 Гістарыяграфія гісторыі Беларусі першабытнага перыяду.
- •8 . Перыядызацыя ў вывучэнні першабытнага грамадства
- •9 Археалагічная перыядызацыя перыяда першабытнага грамадства
- •12 Перыядызацыя каменнага веку ў гісторыі чалавецтва
- •13 Ранні і сярэдні палеаліт на тэрыторыі Беларусі
- •14 Поздні палеаліт на тэрыторыі Беларусі
- •15 Прылады працы і гаспадарчыя заняткі людзей у познім палеаліце
- •16 Сярэдні каменны век (мезаліт) на тэрыторыі Беларусі
- •17 Гаспадарка і сацыяльныя адносіны ў перыяд мезаліта
- •18.Археалагічныя культуры плямён парыяда мезаліта на тэрыторыі Беларусі
- •19 Насельніцтва Беларусі ў позднім каменным веку (неаліце)
- •20 Змены ў гаспадарчы жыцці насельніытва ў перыяд неаліта
- •21 З’яўленне вытворчых форм гаспадаркі ў перыяд неаліта
- •22 Сацыяльныя адносіны насельніцтва Беларусі перыяда неаліта
- •23 Культуры плямён насельніцта Беларусі перыяда неаліта
- •24 . Характарыстыка бронзавага веку на тэрыторыі Беларусі
- •26. Гаспадарчае жыццё насельніцтва Беларусі перыяда бронзавага веку.
- •27 Этнічны склад насельніцтва Беларусі перыяду бронзавага веку
- •28 .Агульная характарыстыка жалезнага века на тэрыторыі Беларусі.
- •30 Вытворчыя формы гаспадаркаі ў перыяд жалезным веку.
- •31 Прысвойваючыя формы гаспадаркі насельніцтва Беларусі жалезнага веку
- •33 Побыт, абмен і гандаль насельніцтва Беларусі ў перыяда жалезнага веку
- •34 Змены ў сацыяльных адносінах у перыяд жалезнага веку
- •35 Этнакультурныя працэсы на тэрыторыі Беларусі ў жалезным веку
- •8. Старажытнасці заходніх балтаў ( 5 ст да н.Э. – 8 ст. Н.Э.)
- •37 Крыніцы вывучэння гісторыі Беларусі перыяда ранняга сярэднявечча
- •38 Этнічная змены насельніцтва Беларусі ў перыяд Вялікага перасялення народаў
- •41 Славянскія плямёны крывічоў на тэрыторыі Беларусі
- •42 Плямёны дрыгавічоў і радзімічаў на тэрыторыі Беларусі
- •43 Навуковыя канцэпцыі паходжання беларусаў
- •44 Тэорыя паходжання тэрміна Белая Русь
- •45,48 Полацкае княства ў9-10ст(у12-13ст).
- •46 Полацкае княства ў перыяд Ізяслава, Брачыслава і Ўсяслава Чарадзея
- •47 Тураўскае княства ў 9-10 ст.
- •49Тураўскае княства ў 12-13 ст
- •50. Беларускія землі ва ўмовах пагрозы татара-мангольскай і крыжацкай агрэсіі.
- •51 Сельская гаспадарка насельніцтва Беларусі (9-12 ст.)
- •52,53 Узнікненне гарадоў на тэрыторыі Беларусі у 9-12ст.Рамесная вытворчасць у 9-13ст.
- •54. Гандаль беларускіх зямель перыяду (9-13 ст.)
- •55. Складванне і развіццё феадальных адносін на тэрыторыі Беларусі (9-13 ст.)
- •57. Веча ў грамадскім жыцці на тэрыторыі Беларусі (9 – 13 ст.)
- •58. З’яўленне і распаўсюджванне хрысціянства на беларускіх землях
- •59. Роль і месца царквы ў грамадскім жыцці на беларускіх землях у перыяд ранняга сярэднявечча
- •60. Манументальнае дойлідста Беларусі (9-13 ст.)
- •61.Манументальны жывапіс і кніжная графіка Беларусі (9-13 ст.)
- •62. Дэкаратыўна- прыкладное мастацтва Беларусі (9 – 13ст.)
- •63. З’яўленне пісьменства і яго помнікі на тэрыторыі Беларусі перыяда (9 – 13 стст.)
- •64.Народная абрадавая творчасць Беларарусі (9 – 13 стст.)
16 Сярэдні каменны век (мезаліт) на тэрыторыі Беларусі
Мезаліт - сярэдні каменны век, эпоха паміж палеалітам і неалітам. На тэрыторыі Беларусі вылучаецца ранні (9 – 7е тысячагоддзі на д.э.) і поздні (6 – 5-е тысячагоддзі да н.э.) Мезаліт.
У першым перядзе Мезаліта адбываецца засяленне берагоў рэк і азѐр у адноўленнай пасля ледавіковай эпохі лясной зоне.
Эпохаі мезаліта была больш сапрыяльнай для жыцця чалавека. Каля 10 тьіс. гадоў таму ўсталяваліся сучасныя ўмерана кантынентальны клімат, флора і фаўна. З'яўленне лясных масіваў, шматлікіх рэк, азѐр, балот прывяло да з‘яўлення новых відаў жывѐлы - лісаў, мядзвядзѐў, дзікоў, зайцаў і іншых, паляванне на якіх было больш лѐгкім. У вадаѐмах значна павялічылася колькасць рыбы, а таксама птушак, асабліва вадаплаўных (качкі, гусі, цяцеркі). Вынікам стала значнае павялічэнне колькасці прадуктаў палявання, збіральніцтва і рыбалоўства. Гэта давала магчымасць харчавацца больш значнай колькасці людзей, зрабіла існаванне людзей больш трывалым
17 Гаспадарка і сацыяльныя адносіны ў перыяд мезаліта
Асновай гаспадаркі насельніцтва перыяда мезаліта заставаліся прысвойваючыя яе формы.
Вядучаю ролю, як і раней адыгравала паляванне. Але яно набыло новыя рысы. Пры паляванні ў лясной зоне і на адносна невялікіх жывѐл больш эфектыўным стала выкарыстанне лука са стрэламі. Шырокае распаўсюджанне набывае вырабы каменных наканечнікаў для стрэл розных формаў. Па ранейшыму эфектыўным было выкарыстанне капья.
Спосабы палявання на буйных жывѐл у мезаліце былі разнастайныя:
Гон - (праследаванне жывѐлы да яе знясілення)
Высочванне (каб падабрацца бліжэй да здабычы выкарыстоўваліся маскі)
Загон на лоўчыя ямы
У поздні перыяд мезаліта, пры распаўсюджанні палявання на дробную лясную дзічыну загонае паляванне паступова саступіла месца больш прагрэсіўнаму метаду - паляванню індывідуальнаму. Значным чынам таму паспрыяла вынаходніцтва лука і стрэл. У гэты ж час чалавек прыручыў сабаку, які дапамагаў у паляванні на звяроў і птушак, а таксама ў ахове чалавечага жытла.
У перыяд мезаліту значна павялічваецца роля рыбалоўства, якое становіцца не менш важным заняткам, чым паляванне. Менавіта у мезаліце з‘явіліся першыя спецыялізаваныя для рыбалоўства прылады – кручкі з лескай. Здабывалася рыба таксама з дапамогай касцяных гарпуноў і кручкоў, плеценых кашоў і сетак. Вялікім вынаходніцтвам чалавека зрабіліся плыты і выдзябаныя з камля дрэва чаўны. Яны сталі выкарыстоўвацца для лоўлі рыбы і ў якасці транспартнага сродку.
Такім чынам, максімальна спрыяльныя кліматычныя ўмовы удасканаленне прылад працы і спосабаў здабычы даюць магчымасць лічыць перыяд мезаліта часам росквіту прысвоўваючай гаспадаркі.
У перыяд мезаліта адбыліся важныя змены у сацыяльных адносінах.
Галоўнае з іх была тая, што людзі сталі весці больш аседлы вобраз жыцця, месца жыхарства людзей становяцца больш пастаяннымі.
Наяўнасць дастатковай колькасці сродкаў харчавання ў параўнаўча лакальнай (кампактнай, невялікай тэрыторыі) прасторы адкідвала патрэбу чалавека ў перамене месца жыхарства. Людзям ужо не было патрэбы часта змяняць месца свайго абітання, пастаянна рухацца ў пошуках сродкаў харчавання. Цяпер насельніцтва, як правіла, рабілася пастаянным (аўтахтонным), будавала паселішчы (больш-менш працяглыя месца жыхарства, а не каротка часовыя стаянкі), асвойвала, абжывала тэрыторыю, (а не проста прахадзіла праз яе). Будаваліся паселішчы паблізу вадаѐмаў, на ўзвышшы берагоў рэк. Галоўным патрабаванням пры выбары пастаяннага месца жыхарства была, як правіла, блізасць да багатага рыбай вадаѐма, а таксама радовішчаў (залежаў) крэмлю.
Таму помнікамі эпохі мезаліта з‘яўляюцца адкрытыя археолагамі мезалітычныя стаянкі, якіх налічваецца каля 120-ці., што сведчыць аб тым, што насельніцтва на тэрыторыі у параўнанні з перыядам палеаліта значна павялічылася. Большасць іх знайдзена ўздолж Дняпра, Прыпяці і Нѐмана. Родавыя абшчыны больш цесна кантактавалі паміж сабой, утвараючы сваяцкія супольнасці — плямѐны, якія пражывалі на адной тэрыторыі, мелі агульныя рысы матэрыяльнай і духоўнай культуры.