- •1 Гісторыя як навука, яе метады і прынцыпы .
- •1/ Агульнанавуковыя (аналіз, сінтэз, індукцыя, лагічны і інш.);
- •2 Фармацыйны падыходыход да вывучэння гісторыі.
- •3 Цывілізацыйны падыход да вывучэння гісторыі
- •4 .Прадмет вывучэння гісторыі Беларусі
- •5 Перыядызацыя гісторыі Беларусі
- •1. Першабытнае грамадства (100 тыс. Г. Да н. Э. – іх ст. Н. Э.)
- •2. Феадалізм (іх – 1861г.)
- •4. Сацыялізм (1917 да…)
- •7 Гістарыяграфія гісторыі Беларусі першабытнага перыяду.
- •8 . Перыядызацыя ў вывучэнні першабытнага грамадства
- •9 Археалагічная перыядызацыя перыяда першабытнага грамадства
- •12 Перыядызацыя каменнага веку ў гісторыі чалавецтва
- •13 Ранні і сярэдні палеаліт на тэрыторыі Беларусі
- •14 Поздні палеаліт на тэрыторыі Беларусі
- •15 Прылады працы і гаспадарчыя заняткі людзей у познім палеаліце
- •16 Сярэдні каменны век (мезаліт) на тэрыторыі Беларусі
- •17 Гаспадарка і сацыяльныя адносіны ў перыяд мезаліта
- •18.Археалагічныя культуры плямён парыяда мезаліта на тэрыторыі Беларусі
- •19 Насельніцтва Беларусі ў позднім каменным веку (неаліце)
- •20 Змены ў гаспадарчы жыцці насельніытва ў перыяд неаліта
- •21 З’яўленне вытворчых форм гаспадаркі ў перыяд неаліта
- •22 Сацыяльныя адносіны насельніцтва Беларусі перыяда неаліта
- •23 Культуры плямён насельніцта Беларусі перыяда неаліта
- •24 . Характарыстыка бронзавага веку на тэрыторыі Беларусі
- •26. Гаспадарчае жыццё насельніцтва Беларусі перыяда бронзавага веку.
- •27 Этнічны склад насельніцтва Беларусі перыяду бронзавага веку
- •28 .Агульная характарыстыка жалезнага века на тэрыторыі Беларусі.
- •30 Вытворчыя формы гаспадаркаі ў перыяд жалезным веку.
- •31 Прысвойваючыя формы гаспадаркі насельніцтва Беларусі жалезнага веку
- •33 Побыт, абмен і гандаль насельніцтва Беларусі ў перыяда жалезнага веку
- •34 Змены ў сацыяльных адносінах у перыяд жалезнага веку
- •35 Этнакультурныя працэсы на тэрыторыі Беларусі ў жалезным веку
- •8. Старажытнасці заходніх балтаў ( 5 ст да н.Э. – 8 ст. Н.Э.)
- •37 Крыніцы вывучэння гісторыі Беларусі перыяда ранняга сярэднявечча
- •38 Этнічная змены насельніцтва Беларусі ў перыяд Вялікага перасялення народаў
- •41 Славянскія плямёны крывічоў на тэрыторыі Беларусі
- •42 Плямёны дрыгавічоў і радзімічаў на тэрыторыі Беларусі
- •43 Навуковыя канцэпцыі паходжання беларусаў
- •44 Тэорыя паходжання тэрміна Белая Русь
- •45,48 Полацкае княства ў9-10ст(у12-13ст).
- •46 Полацкае княства ў перыяд Ізяслава, Брачыслава і Ўсяслава Чарадзея
- •47 Тураўскае княства ў 9-10 ст.
- •49Тураўскае княства ў 12-13 ст
- •50. Беларускія землі ва ўмовах пагрозы татара-мангольскай і крыжацкай агрэсіі.
- •51 Сельская гаспадарка насельніцтва Беларусі (9-12 ст.)
- •52,53 Узнікненне гарадоў на тэрыторыі Беларусі у 9-12ст.Рамесная вытворчасць у 9-13ст.
- •54. Гандаль беларускіх зямель перыяду (9-13 ст.)
- •55. Складванне і развіццё феадальных адносін на тэрыторыі Беларусі (9-13 ст.)
- •57. Веча ў грамадскім жыцці на тэрыторыі Беларусі (9 – 13 ст.)
- •58. З’яўленне і распаўсюджванне хрысціянства на беларускіх землях
- •59. Роль і месца царквы ў грамадскім жыцці на беларускіх землях у перыяд ранняга сярэднявечча
- •60. Манументальнае дойлідста Беларусі (9-13 ст.)
- •61.Манументальны жывапіс і кніжная графіка Беларусі (9-13 ст.)
- •62. Дэкаратыўна- прыкладное мастацтва Беларусі (9 – 13ст.)
- •63. З’яўленне пісьменства і яго помнікі на тэрыторыі Беларусі перыяда (9 – 13 стст.)
- •64.Народная абрадавая творчасць Беларарусі (9 – 13 стст.)
60. Манументальнае дойлідста Беларусі (9-13 ст.)
Менавіта з усталяваннем хрысціянства звязана з‘яўленне манументальнага дойлідства. На тэрыторыі Беларусі з ХІ стагоддзя з‘яўляюцца мураваныя (каменныя) храмы. Першым з іх быў Сафійскм сабор у Полацку. Паступова мураваныя збудаванні з‘яўляюцца і у іншых гарадах. Гэта сведчыла аб тым, што паступова будаўнікі авалодвалі новым будаўнічым матэрыялам (камнем, да таго ўсе збудаваніі былі з дрэва), тэхнікай яго апрацоўцы, планіроўкі збудаванняў, што знайшло свае прымяненні ў далейшым і ў светскіх збудаваннях. У ХІІ стагоддзі у Полацку сярод 13 мураваных збудаванняў была ужо адна і грамадзянская пабудова – княжацкі хорам (харомы), які ўя‘ўляў сабою невялікі, квадратны ў плане мураваны будынак. Такія ж мураваныя збудаванні з‘яўляюцца і ў Гародні, дзе таксама быў пабудаваны мураваны княжацкі хорам. Мураваныя збудаванні былі у той час былі даступны толькт вышэйшай знаці, бо іх узвядзенне патрабавала значна больш сродкаў, чым драўляных. Але каменныя пабудовы, ў адрозненні ад драўляных, вытрымлівалі пажары, іх было цяжка знішчыць, разбурыць. Авалоданне прыемамі апрацоўкі камня, выраб брусковай цэглы (з камню выпіліваліся брускі у выглядзе кірпічоў, цэглы) дало магчымасць пачаць будаваць мураваныя абарончыя збудаванні. Найбольш вядома і добра захавана з ХІІІ стагоддзя Белая Вежа у Камянцы.У Навагрудку у канцы ХІІІ стагоддзя была таксама ўзведзена мураваная абарончая вежа. Усяго да Беларусі вяўлена і даследавана 25 мураваных помнікаў культавай і грамадзянскай архітэктуры ХІ – ХІІ стагоддзяў.
З‘яўленне мураванага дойлідства выклікала і складванне пэўныхархітэктурных традыцый і школ. Мураванае дойлідства беларускіх зямель у ХІІ стагоддзі развівалася ў рэчышчы архітэктурных традыцый ўсяго ўсходнехрысціянскага свету (візантыйскія траддыцыі планіроўкі і упрыгожвання), але мела і шэраг арыгінальных асаблівасцяў, што вылучалі яго сярод архітэктурных школ суседніх рэгіѐнаў і выяўляліся ў сферы архітэктурных рашэнняў , будаўнічай тэхнікі і дэкору.
Гісторыкі архітэктуры лічаць, што на працягу ХІ – ХІІ стагоддзяў на тэрыторыі сучаснай Беларусі склаліся дзве архітэктурныя школы – полацкая і гародненская, таму, што менавіта там пачалося першае мураванае дайлідства.Агульнымі расамі абедзвюх архітектурных школ было:
выцягнутасць планаў здудаванняў,
лаканічнасць пластычнага архітектурнага дэкору,
беражлівае стаўленне да архітектурнай плоскасці,
шырокае ужыванне колеру для аздаблення пабудоў,
пэўны кансерватызм у развіцці будаўнічай тэхнікі,
багаты набор маѐкалевых падлог (пола) з плітак жоўтага, зялѐнага і
карычневага колеру самай разнастайнай формы,
вялікая колькасць клеймаў і знакаў майстроў на старажытнай цэгле.
Шэраг асаблівасцяў мураваная архітэктуры на Беларусі ў другой палове ХІІІ стагоддзя сведчыць і аб раманскім, ―заходнім‖ уплыве, што праяўлялася і вонкава, і канструкцыйна. Раманскі стыль адчуваецца, напрыклад, у шырокім выкарыстанні пры збудаванні валуноў, якія не проста уключаліся ў муроўкі ў выглядзе апрацаваных каменных блокаў, а выступалі неапрацаванымі адпаліраванымі бакамі, ўпрыгожваючы фасады збудаванняў.