Кантрольная работа па беларускай мове для студэнтаў-завочнікаў Варыянт № 2

1. Спішыце словы, падкрэсліце зычныя і галосныя, напісанне якіх не супадае з вымаўленнем.

Фасад, лёгкі, носьбіт, нясвіжскі, расчараваны, падтрымка, абпалены, гарадскі, матчын, змагаешся, схема, таджыкскі, на вопратцы, перакладчык, не змог, зжаўцелы, без сораму, з верасня, на палічцы, міжінстытуцкі, ад’язджаць, ва Украіне.

2. Напішыце словы па-беларуску:

радиология, исследование, стипендиат, сымпровизировать, дивертисмент, индивидуум, высокообразованный, своеобразие стиля, льготы, мгновение, аудитория, в унисон, немилосердный, агентство, бесхарактерный, меццо-тинто, Гумбольдт, Полесье, сюрреализм, на обложке, жанровые контрапункты, писатель, уменьшить, двести, деканат, пьедестал.

3. Устаўце, дзе трэба, прапушчаныя літары:

н..ваўведзены, д..лікатны, ц..р..монія, мен..дж..р, вас..мнаццаць, л..пніна, ап..кун, Васн..цоў, без..дэйны, чань-чун..скі, за..нтрыгаваць, п..ліфанізацыя,, пост..мпрэсі..нізм, жалеза …ржавее, вогн..ўстойлівы, ла..рэат, ід..нтыфікацыя, па..танцоўка, салаў..іныя, Іл..я, райд..р, дэз..нтэграцыя, кантрас...ны, м..натэматызм, пра..люстраваць, лід..р, супер..нтэлект.

4. Раскрыйце дужкі:

а) запішыце, дзе трэба, вялікую літару. Калі ёсць варыянты ў напісанні, трэба напісаць абодва (напрыклад, 9 Мая (свята), 9 мая (дата)):

(Б,б)еларускі (Д,д)зяржаўны (Ў,ў)ніверсітэт (К,к)ультуры і (М,м)астацтваў, (К,к)оласаўскія мясціны, (Д,д)зень (П,п)ерамогі, (К,к)азімір (Ч,ч)ацвёрты (Я,я)гелончык, (А,а)хілесава пята, (М,м)ележаў раман, газета “(Л,л)ітаратура і (М,м)астацтва”, (Д,д)акастрычніцкі перыяд, (Б,б)ожы (С,с)уд, (М,м)інскі (А,а)бласны (С,с)авет (Д,д)эпутатаў, (К,к)урган (С,славы), (К,к)ручковы, (З,з)аслужаны (Дз,дз)еяч (К,к)ультуры;

б) запішыце словы разам, асобна, праз дэфіс:

(усходне)славянскі, (красуня) дзяўчына, (літаратурна) мастацкі, (леў)талстоўскі раман, (востра) сюжэтны, (паў) аркуша, (паў) Гродна, (фонда) сховішча, (віцэ) прэзідэнт, (сарві) галава, (на) памяць, (па) майстэрску, (давыд) гарадоцкі, (розна) каляровы, толькі (што), (сацыя) культурны, (відэа) апаратура, (радыё) інтэрв’ю, 1000 (гадовы).

5. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову (для назоўнікаў агульнага роду запішыце два варыянты перакладу):

золотая медаль, писать синими чернилами, старая шинель, из года в год, цинковые белила, хорошее поведение, белорусская живопись, бесконечные хлопоты, гречневая крупа, набрал полную грудь воздуха, открытая дверь, проявления гуманизма, в эпохе Ренессанса, аплодировали коллеге, старинная рукопись, говорили со старостой группы Сашей Кравченей, шить из шелка, по характеру произведения, как с гуся вода, под тенью дуба, во время переписи населения, рисовать акварелью.

6. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову:

последнее издание словаря полнее прежних; эта постановка интереснее предыдущей; крупнейший в Европе университет; наш язык не хуже других; твой рисунок красивее моего, чьи-то вещи, творчество этого композитора гораздо ярче и оригинальней; Свитязь – красивейшее озеро Беларуси; прочитал Ванино сочинение; у нового солиста тембр голоса более приятный и глубокий; на конференции выступили наиболее способные студенты; ярчайший образец белорусского изобразительного искусства.

7. Запішыце колькасныя лічэбнікі словамі і раскрыйце дужкі (парадкавыя лічэбнікі падаюцца з літарай –ы: 37-ы):

284 (новыя кнігі); 25 (карціны); у 1995 годзе; з 8 аднакурснікамі; няма і 1,5 (год); на 1,5 (старонка); з 53 падручнікамі; 2/3 (заданне); праз 1,5 (стагоддзе); 7,3; каля 13 старонак; з 14 да 18 гадзін; 9 кацянят; каля 55 працэнтаў; ¼ (усё дарослае насельніцтва); 3 (лепшыя малюнкі); абодва (мастакі-авангардысты); 72 (экзэмпляры); 563(тысячны), 782 старонкамі.

9. Праспрагайце наступныя дзеясловы:

афармляць, брацца, пець, даваць, даць.

10. Ад дзеясловаў утварыце нарматыўныя формы дзеепрыметнікаў і вызначце суфіксы:

аплаціць, назапасіць, пастарэць, спаліць, вымыць, вынесці, злучыць, выткаць, сплесці, заінець, змалоць, адкарміць, прагледзець, ссячы, пасівець, аправіць, памаладзець, выбраць, зарасці.

11.Перакладзіце на беларускую мову дзеепрыметнікавыя спалучэнні, выкарыстоўваючы розныя віды перакладу:

заинтересовавшийся человек, будущее шоу-бизнеса, открывшаяся выставка, стимулирующее средство, приносящий прибыль, договаривающиеся стороны, пользующийся привилегией человек, почитаемый коллега, хозяйствующий субъект, угрожающее положение, установившиеся отношения, задержка за деньгами.

12.Утварыце магчымыя формы дзеепрыслоўяў ад наступных дзеясловаў:

браць, спяваць, праспяваць, жыць, ліквідаваць, развівацца.

13.Перакладзіце словазлучэнні, улічваючы асаблівасці кіравання ў беларускай мове:

опаздывать из-за грозы, послали за музыкантом, женился на однокурснице, внимательный к друзьям, подтрунивать над другом, видела своими глазами, в пяти километрах от Вены, поблагодарили преподавателя, показывали по телевизору, пойти в лес за черникой, заведующий кафедрой, жить с родителями, больной ангиной, похожий на мать, писать по старому адресу, стоять у рояля.

14.Падбярыце беларускія сінонімы да наступных слоў:

арфаграфія, фантом, генацыд, вібрыраваць, гласарый, гуманны, дысгармонія, дэфект, ілюзорны, кампактны, карпарацыя, карэктывы, манускрыпт, прыярытэт, соцыум.