2 Автомобиль көлігінде қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша негiзгi шаралар

2.1 Жол-көлік оқиғаларының алдын алу жұмыстары

Көлік құралдарын пайдаланумен айналысатын барлық мекемелер, кәсiпорындар мен ұйымдардың iс-әрекеттерiнiң негiзгi бағыттарының бiрi – жол-көлік оқиғаларынан сақтандыру. Кез-келген мекеменiң басшысына қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша барлық кешендi жұмыстар үшін жеке, дербес жауапкершiлiк жүктеледі және олар бұл жұмыстарға өздерiнiң мекемелерiндегi тиiстi қызметтердiң (пайдалану, техникалық, қозғалыс қауiпсiздiгi және т.б.) барлығын жұмылдырады.

Автокөлік мекемелерiнде жол-көлік оқиғаларының алдын алу және оларды тiркеу, олардың есебiн жүргізу жұмыстары жергілікті жердегі жол полициясы органдарымен, қозғалыс қауiпсiздiгi бойынша қоғамдық комиссиямен тығыз байланыста және қоғамдық ұйымдардың, жұртшылықтың белсендi түрде қатысуымен жүргiзiледi.

Жол-көлік оқиғаларының алдын алудағы автокөлік мекемесiнiң негiзгi мiндеттерi мынадай:

– мекеме қызметкерлерiнiң, әсiресе, жүргізушiлер мен жөндеу жұмысшыларының еңбегiн, демалысын және тұрмыстық жағдайларын ұйымдастыруды жетiлдiру;

– тиiстi қызметтер және қоғамдық ұйымдардың қатысуымен белсендi және жүйелі түрде тәлiм-тәрбие жұмыстарын және жүргізушiлердiң желiдегi жұмысын бақылау жұмыстарын жүргізу;

– техникалық қызмет көрсету мен жөндеу жұмыстарының дер мезгiлiнде, әрi сапалы орындалуы арқылы жылжымалы құрамның техникалық дайындығын қамтамасыз ету;

– жылжымалы құрам жұмыс iстейтiн қозғалыс бағыттарын тексеру, автомобиль жолдарының жағдайына бақылау жасау;

– көлік құралдарын тиiмдi пайдалануды қамтамасыз ету, қозғалыс жылдамдықтарын және басқа да көрсеткiштердi нормалау.

2.2 Қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету шаралары

Күн сайын орындалатын шаралар:

– жүргізушiлердi дәрiгерлiк байқаудан өткiзу (медбике немесе дәрiгер);

– көлік құралдарын басқару құқығын беретiн куәлiктi және көлік құралының құжаттарын тексеру (диспетчер);

– жүргізушiлердi әр түрлі бағыттар бойынша жұмыстарға бөлу (автокөлік мекемесiнiң пайдалану қызметi);

– жұмысқа шығар алдында жүргізушiлерге нұсқаулар беру;

– көлік құралдарын желiдегi жұмысқа шығар алдында және жұмыстан қайтқан уақытында бақылау-өткiзу бекетiнде тексеру (бақылау-өткiзу бекетi механигi);

– желiдегi жұмыстан өз уақытында қайта оралмаған көлік құралдары мен жүргізушiлердi iздестiру (қозғалыс қауiпсiздiгi инженерiне хабарлау);

– жолда жүру ережелерiн бұзу оқиғаларын анықтау;

– жүргізушiлердiң желiдегi жұмыс ұзақтығына бақылау жасау (жол сапар қағаздары бойынша);

– жүргізушiлерден белгiленген бағыттардағы жол жағдайлары туралы мәлiметтер жинақтау (диспетчер);

– арнайы бағдарлама бойынша жүргізушiлердi сынақтан өткiзу;

– қозғалыс қауiпсiздiгi талаптары бойынша бақылау жасау.

Көлік құралдарының атқаратын қызметiне, ерекше және жергiлiктi жағдайларға байланысты қозғалыс қауiпсiздiгi инженерi нақты мекемеге күнделiктi шаралардың толық тiзiмiн белгiлейдi.

Ай сайын орындалатын шаралар:

– айына 1-2 рет «Қозғалыс қауiпсiздiгi күнiн» жоспарлау және оны өткiзу (жол-көлік оқиғаларының және жолда жүру ережелерiн бұзудың алдын-алу бойынша кешендi шаралар);

– ай сайын жасалатын жоспар-кесте бойынша жүргізушiлердiң желiдегi жұмысына бақылау жасау;

– жүргізушiлердiң жол сапар қағаздарында жазылған автомобильдердiң жүрген жолын спидометр көрсеткiштерiмен салыстырып, олардың сәйкестiгiн тексеру;

– жүргізушiлерге ай сайынғы нұсқауларды (инструктаж) беру (қозғалыс қауiпсiздiгi инженерi);

– қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша жүргізушiлердiң жалпы жиналыстарын өткiзу;

– автокөлік мекемесiнiң көлік құралдары қызмет көрсету бағыттарындағы жолдардың қауiптi бөлiктерiнiң жай-күйiне бақылау жасау;

– автоколонна бастықтарымен, жүргізушiлермен қозғалыс қауiпсiздiгi бойынша ережелер талаптарын талдау бағытында нұсқаулық сабақтар өткiзу;

– қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лекциялар және кинофильмдер көрсетудi ұйымдастыру;

– автокөлік мекемесi басшыларының мәжiлiсiнде қозғалыс қауiпсiздiгi инженерiнiң есептік баяндамасын тыңдау;

– соңғы бiр ай көлемiнде тiркелген жол-көлік оқиғаларының және жолда жүру ережелерiн бұзуларды талдау.

Тоқсандық шаралар:

– жол-көлік оқиғаларынсыз жұмыс iстеген жүргізушiлердi марапаттау;

– жол-көлік оқиғаларынсыз жұмыс iстеу тәжiрибесiн тарату;

– қозғалыс қауiпсiздiгi бойынша автокөлік мекемесi ұжымының жалпы жиналысын өткiзу;

– жол-көлік оқиғаларының тоқсандық есебiн жасау;

– автокөлік мекемесiнiң негiзгi қызметтерiнiң (пайдалану қызметi, қозғалыс қауiпсiздiгi қызметi, техникалық қызмет) қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласындағы жұмыстарын бақылау.

Жыл сайын орындалатын шаралар:

– автокөлік мекемесi жүргізушiлерiмен қозғалыс қауiпсiздiгi бойынша көлемi 38 сағаттық сабақтар ұйымдастыру;

– жүргізу шеберлiгi бойынша сабақтар өткiзу;

– қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша әр түрлі жарыстар, конкурстар және семинарлар өткiзу;

– жүргізушiлердiң дәрiгерлiк қайта куәландырудан өтуiн қамтамасыз ету;

– көлік құралдарын техникалық байқаудан өткiзу;

– қозғалыс қауiпсiздiгi бойынша автокөлік мекемесi инженер-техник қызметкерлерiмен көлемi 10 сағаттық сабақтар өткiзу.

Осы аталған мезгiлдiк шаралардан басқа нақты жағдай талаптарына сәйкес, мекеменiң қозғалыс қауiпсiздiгi қызметi дайындайтын мезгiлсiз шаралар да мiндеттi түрде орындалуы керек. Мысалы, жүргізушiлердi жұмысқа қабылдау, сынақтан өткiзу, алыс жолға шығатын жүргізушiлерге арнайы нұсқаулар беру, автомобильдердiң жаңа түрлерін игеру, демалыстан оралған жүргізушiлермен жүргiзiлетiн жұмыстар және т.с.с.