1. «Қазақстан Республикасының саяси картасы»

2. «Б.з.б. ІІІ-б.з. V ғасырындағы Қазақстан картасы»

3. Кітап көрмесін ұйымдастыруға болады.

Сабақтың жоспары:

1. Ғұн мемлекеті, қоғамдық құрылысы

2. Үйсін мемлекеті

3. Қаңлы мемлекеті.

Сабақ барысында оқушылардың назарын жаңа сабаққа аудару мақсатында алдымен сұраққа жауап алып, әңгімелесу әдісін қолданған дұрыс.

Сұрақтар:

1. Қазақстан жерінде мемлекеттік дәрежеде өмір сүрген қандай тайпаларды білесіңдер?

2. Олар қай ғасырарда өмір сүрген? Олардың мемлекеттік дәрежеге дейін көтерілгеніне қандай айғақ келтіре аласыңдар?

Мұғалім өзі әрі қарай жалғастырып, картаны пайдалану арқылы осы сақ, дай тайпалары мекендеген Оңтүстік, Оңтүстік-Шығыс Қазақстанда б.з.б. ІІІ-б.з. Ivғасырларында Ғұн, Үйсін Қаңлы мемлекеттері өмір сүргенінайта отырып, сабақ жоспарының бірінші мәселесі «Ғұн мемлекетіне» тоқталады.

Ғұн мемлекеті туралы деректер қытай жазбаларында кездесетіндігіне оқушылардың назарын аудару керек. Онда ғұн тайпалары туралы б.з.б. 1-мыңжылдықтан бастап жазылған деректер кездеседі. Мұғалім оқушылардың есте сақтау, ойлау қабілетіне үнемі қозғау сала отырып, Ғұн мемлекетінің алып жатқан аймағын пайдаланып түсіндіреді.

Ғұн империясының басқару жүйесін түсіндіру кезінде 43-беттегі сызбаны пайдалануға болады.

Мұғалім сабақты жалғастыра отыры, ғұндарда азаматтық құқық жүйесі болғанын, ауыр қылмысы үшін өлім жазасы қолданылып отырғанын түсіндіріп, Ғұн мемлекетінің сыртқы саясатына тоқталады.

Тақырыптың екінші мәселесі-Үйсін мемлекеті. Мұғалім үйсіндер туралы деректерінен Қытайдың «Дауан шежіресінен», қазақ шежіресінен, жер-су аттарынан, Орхон-Енесей ескерткіштері жазуларынан кездестіруге болатынын жер аумағын, астанасы Қызыл Аңғар қаласын картаны пайдалана отырып түсіндіреді.

Үйсіндердің мемлекеттік дәрежеде өмір сүргенін, басқару жүйесінің әр түрлі дәрежелері болғанын сызбаны пайдалана отырып, дәлелдейді.

Мұғалім үйсіндердің көрші елдермен қарым-қатынасына да тоқталады және дидактикалық материалдардағы «Үйсіндердің қарым-қатынас жасаған елдері» деген сызба түрінде берілген тапсырманы орындау.

Сабақ жоспарындағы үшінші мәселе-Қаңлы мемлекеті. Мұғалім оқушылардың Қаңлы мемлекеті туралы білімін тереңдете отырып, олардың өзіндік ой-пікірлерінің қалыптасуына ықпал етуі керек.

Қаңлылар туралы б.з.д. ІІІ ғасырда қытай жазба деректерінде жазылған, сонымен қатар парсы, үнді деректерінде, қазақ шежіресінде, түркі жазуларында, археологиялық ескерткіштерде кездеседі. Мұғалім мәтінді осы айғақтарға сүйене отырып түсіндіреді.

Түсіндіру барысында Қаңлы мемлекетінің Қытаймен қарым-қатынасына байланысты мына сызбаны пайдаланса (оқушылар-дәптерін, мұғалім тақтаны пайдаланады), оқушылардың есте сақтау қабілеті дами үседі.

Қаңлы мемлекеті қытаймен қандай қарым-қатынаста болған? /бейбіт елшілік, мәдени, шапқыншылық/

Түсіндіру барысында мұғалім қаңлылардың Қазақстан жеріндегі мәдени ескерткіштеріне ерекше көңіл аударуы керек.

Ескерткіштері	Орналасқан жері, уақыты
Қауыншы Жетіасар Отырар-Қаратау

Жеке қағазға жазылған сөздерді пайдалануға болады. Түсіндіру барысында оларды тақтаға іліп отырады.

Хан би Даш би

Ханның үш уәзірі

Жазба заңы

Мұғалім жаңа сабаққа қорытынды жасап, үйге тапсырма береді.