VII. Бақылау:

1. Сұрақтары:

1. Гендік-инженерлік технология дегеніміз не ?

2. Тамақтануда тамақтық генетикалық - модифицирленген өнімдердің негізгі көздерін атаңыз.

3. Жиі кездесетін генетикалық өзгерген тағамдық өнімдерді атаңыз.

4. Қандай тағамдық генетикалық модифицирленген өнімдер өңдеу немесе енгізу сатысында ?

5. Тағамдардың генетикалық-модифицирленген өнімдерін құрудың сатыларын атаңыз.

6. Медициналық тұрғыдан алғанда, генетикалық-модифицирленген өнімдердің басты артықшылықтарын атаңыз.

7. Тамақтануда генетикалық-модифицирленген өнімдерді қолданудың қауіптілігі бар ма ?

2. Тесттік бақылау :

1. Тұңғыш кең сатылымға түскен генетикалық модифицирленген тағамдық өнім:

1. қызанақ

2. соя

3. ет

4. сүт

5. картоп

2. Өте анық қасиеттерге ие соңғы өнімдерді өндіруге мүмкіндік беретін заманауи биотехнология :

1. гендік инженерия

2. микробиология

3. молекулалық генетика

4. тағам гигиенасы

5. инновация

3. Тағамдық генетикалық модифицирленген өнім өндірудің мақсаты:

1. дәмдік құрамын жақсарту

2. алиментарлық аурулардың алдын-алу

3. жаңа тағам өнімдерін құрастыру

4. ДНҚ-ны түрлендіру

5. өсімдік жасушаларын транформациялау

4. Тамақтық азықтарда жиі кездесетін негізгі генетикалық модифицирленген өнімдер :

1. соя , жүгері

2. картоп , қызанақ

3. чипсі , жартылай фабрикаттар

4. фасоль , бидай

5. ірімшік , шұжық

5. Бір ағзадағы ДНҚ сегменттерін бөгде ағзаға енгізуге мүмкіндік беретін гендік инженерия технологиясын қолдану нәтижесі:

1. ГМӨ(генетикалық модифицирленген өнім)

2. ББЗ(биологиялық белсенді зат)

3. ПВХ(поливинилхлорид)

4. ДНҚ(Дезоксирибонуклеин қышқылы)

5. РНҚ(Рибонуклеин қышқылы )

6. Гендік-модифицирленген өнімдердің сатылымға жіберілуін қадағалайды:

1. АМӘ(Азық-түліктер мен Медикаменттер Әкімшілігі)

2. ДСҰ(Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы)

3. ҒЗИ (Ғылыми Зерттеу Институты)

4. ҚР ДСжӘДМ(ҚР Денсаулық Сақтау және Әлеуметтік Даму Министрлігі)

5. ҰССО (Ұлттық Сараптау және Сертификаттау Орталығы)

7. Талапқа сәйкес генетикалық модифицирленген өнімдер болмауы тиіс:

1. балалар тағамында

2. спортшылардың тамақтануында

3. емдік-профилактикалық тамақтануда

4. ем-дәмдік тамақтануда

5. ауыз суда

8. Тағамдық генетикалық модифицирленген өнімдерді зертханалық сараптау нәтижесі бойынша :

1. санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды толтырылады

2. хаттама толтырылады

3. акт құрастырылады

4. хабарлама жіберіледі

5. сапа сертификаты берледі

9. Қәзіргі таңда жиі кездесетін генетикалық өзгерген өнімдер:

1. соя , жүгері

2. картоп , қант қызылшасы

3. айран , сүт

4. ірімшік ,шұжық

5. лимон ,апельсин

10. Генетикалық модифицирленген ағзалардан алынып , табиғи немесе өзгертілген түрінде қолданылатын тағамдық өнімдер :

1. тағамдық генетикалық модификацияланған өнімдер

2. биологиялық белсенді заттар

3. тағамдық қоспалар

4. хош иістендіргіштер

5. микробқа қарсы заттар

11. Тағам өнеркәсібінде генді-инженериялық технология көмегімен алынады:

1. ферменттер ,аминоқышқылдар ,дәрумендер

2. агрохимикаттар ,пестицидтер

3. ақуыздар ,майлар , көмірсулар

4. макро- және микроэлементтер

5. тағамдық қоспалар , бояғыштар

12. Өңдеу немесе енгізу сатысында мына тағамдық генетикалық модифицирленген өнімдер жатады :

1. арпа ,күнбағыс , жержаңғақ

2. соя , жүгері ,бидай

3. ірімшік , шұжық , сүзбе

4. алмұрт , беже , шие

5. манго , шәй , кофе

13. Гендік модифицирленген тағам көздерін жасау технологиясының бірінші кезеңі:

1. берілген белгінің көрінуіне жауап беретін мақсатты гендерді алу

2. сапалы және қауіпсіз тағам өнімдерін шығару

3. тағам өнімдері жайлы қоғамдық пікір

4. зертханалық бақылау мәліметтері

5. тағам өнеркәсібіндегі зиянды факторларды идентификациялау

14. Гендік модифицирленген тағам көздерін жасау технологиясының екінші кезеңі :

1. мақсатты геннен және оның қызметтік факторларынан тұратын векторды құру

2. сапалы және қауіпсіз тағам өнімдерін шығару

3. тағам өнімдері жайлы қоғамдық пікір

4. зертханалық бақылау мәліметтері

5. тағам өнеркәсібіндегі зиянды факторларды идентификациялау

15. Гендік модифицирленген тағам көздерін жасау технологиясының үшінші кезеңі :

1. өсімдік жасушаларын транформациялау

2. сапалы және қауіпсіз тағам өнімдерін шығару

3. тағам өнімдері жайлы қоғамдық пікір

4. зертханалық бақылау мәліметтері

5. тағам өнеркәсібіндегі зиянды факторларды идентификациялау

16. Гендік модифицирленген тағам көздерін жасау технологиясының төртінші кезеңі :

1. трансформацияланған жасушадан толық өсімдікті қалпына келтіру

2. сапалы және қауіпсіз тағам өнімдерін шығару

3. тағам өнімдері жайлы қоғамдық пікір

4. зертханалық бақылау мәліметтері

5. тағам өнеркәсібіндегі зиянды факторларды идентификациялау

17. Медициналық тұрғыдан алғанда , тағамдық генетикалық модифицирленген өнімдердің негізгі артықшылығы :

1. төменгі деңгейде кездесетін қалдық инсектицидтер

2. қолданылатын құралдар мен жабдықтар

3. алиментарлық-тәуелді аурулардың алдын-алу

4. тағам өнімдерінің сапасын бақылау

5. тағам өнімдерінің сапасы

18. Медициналық тұрғыдан алғанда , тағамдық генетикалық модифицирленген өнімдердің негізгі артықшылығы :

1. төменгі деңгейде жинақталған микотоксиндер

2. қолданылатын құралдар мен жабдықтар

3. алиментарлық-тәуелді аурулардың алдын-алу

4. тағам өнімдерінің сапасын бақылау

5. тағам өнімдерінің сапасы

19. Тағамда генетикалық модифицирленген өнімдерді қолданудың потенциалды қауіптілігі:

1. атипті ақуыздың аллергиялық әсері

2. алиментарлық бейімделу

3. атеросклероз

4. семіздік

5. авитаминоз

20. Тағамда генетикалық модифицирленген өнімдерді қолданудың потенциалды қауіптілігі:

1. атипті ақуыздың уыттылық әсері

2. алиментарлық бейімделу

3. атеросклероз

4. семіздік

5. авитаминоз

№7

I. Тақырыбы: ТҚҚБ тағам гигиенасы бөлімі бойынша лауазымды қызметкерлердің міндеттері мен құқықтары. Тамақ кәсіпорындарының жобаларын сараптау.

II. Мақсаты: Студенттерді тағам гигиенасы бойынша маманның құқықтары мен міндеттерімен таныстыру және тамақ кәсіпорындарының жобаларын сараптау әдістемесін меңгерту.