ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
С.СЕЙФУЛЛИН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ АГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
СӨЖ №2-2
Тақырыбы: Негізгі қорлар, айналым қаражаттары, персонал, еңбекақы төлемі, шығындарды жоспарлау
Орындаған: Амантай Гүлманат Тексерген: Карсыбаева Қ.А.
Астана 2019
ЖОСПАР
Кіріспе
1.Аналитикалық материалдарды меңгеру, өңдеуші кәсіпорындардағы негізгі және айналым капиталы
2.Жұмыскерлерге еңбекақы төлеу, ерекшелігі,
өңдеуші кәсіпорындардағы шығындарды жоспарлау Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Ақша айналымға пайда түсіру үшін, яғни бастапқы жұмсалған сомадан артық сома алу мақсатында жұмсалған жағдайда капитал болады. Капитал айналымының жалпы формуласы мынадай: А-Т-А’; мұндағы А’=А+DА, ал DА – ақша өсімі. Ақша нарықтық қатынастарға көше бастаған қоғамдарда капитал ретінде, яғни өсім алу мақсатында қолданылған, яғни бұл қоғамдарда капиталдың ежелгі саудагерлік және өсімқорлық түрлері болған. Саудагерлер тауарларды сатып алу-сату арқылы баға деңгейінің ауытқуынан пайда түсіріп, капиталын арттырып отырған. Өсімқорлар ақшасын шаруаларға, қолөнершілерге, ақсүйектерге қарызға беріп, олардан осы ақшаның төлемдік өсімін алып, қаражатын молайтқан. Екі жағдайда да ақша қосымша ақша әкеліп, өзін-өзі өсіреді.
Өндірістік капитал екіге бөлінеді: 1) Негізгі; 2) Айналым Негізгі капитал-өндірісте ұзақ мерзім бойына қатысатын өндірістік капитал
үлесі ол өз құнын дайын өнімге біртіндеп аударады. Оған өндірістік ғимарат, еңбек құралы,машина,техника және т.б жатады.
Айналым капитал- бұл өз құнын жаңадан жасалған өнімге бірден толық мөлшерде аударатын өндірістік капитал үлесі. Ол ақшалай формада өз иесіне 1айналым кезінде қайтарылады. Оған шикізат, жанармай т.б жатады. Кәсіпкерлер негізгі капиталды сақталып қайта қалпына келуге ерекше мүмкіндік береді. Негізгі капитал тозуы амартизация деп аталады. 
1. АНАЛИТИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛДАРДЫ МЕҢГЕРУ, ӨҢДЕУШІ КӘСІПОРЫНДАРДАҒЫ НЕГІЗГІ ЖӘНЕ АЙНАЛЫМ КАПИТАЛЫ
2009 жыл бойынша облыстың өндірістік кәсіпорындары (шағын, қосалқы кәсіпорындар мен үй шаруашылығы секторын қоса есептегенде) қолданылып жүрген бағалармен 76 832,9 млн.теңгеге өнім өндірді, ол 2008 жылғы-деңгейі 5,1 пайызға жоғары.
Өнеркәсіп өндірісі құрылымында барынша үлес алатын (76,3 пайыз) өңдеу өнеркәсібінде 2009 жылда 58 618,9 млн.теңгеге өнім өндірілді, бұл 2008 жылдың деңгейінен 3,2 пайызға жоғары.
2009 жылда 34 087,7 млн.теңгеге тамақ өнімдері өндірілді, ет консервілер өндірісі — 22,4 пайызға, ет және тағамдық өнімдер — 7,6 пайызға, шұжық өнімдері — 7,1 пайызға, тазартылмаған рапс майы — 7,9 пайызға, этил спирты 2,0 есеге ұлғайды.
Өңдеу өнеркәсібі көлемінің 27,6 пайызын алатын машина жасау саласында 16 177,2 млн. теңге сомаға өндірістік сипаттағы қызмет көрсетілген, бұл 2008
жылғы көлемінен 27,7 пайызға жоғары. Мамандырылған автомобильдер — 2,2 есеге, сұйықтарды айдауға арналған орталықтан тепкіш сорғылар (2,4 есеге)
және ауылшаруашылық үшін машина бөлшектері (21,4 пайызға), мұнай өңдеу жабдықтары (3,5 есеге), мұнай (82,5 пайызға) өндірісі ұлғайған.
Резеңке және пластмасса бұйымдарын өндіруде 1 372,1 млн.теңгеге өнімі өндірілді. Өзге металл емес минералды өнімдер өндірісінде 1 233,3 млн.теңгеге өнім өндірілді. 2009 жыл бойынша электр қуат, газ, су өндіру мен бөлудің көлемі 2008 жылдың
деңгейімен салыстырғанда 5,9 пайызға ұлғайды және 17 939,4 млн.теңгені құрады. Облыстың индустриялық — инновациялық дамуы аясында 3,5 млрд. теңгеге, 6
инвестициялық жобалары іске асырылды, 295 жаңа жұмыс орындары құрылды. Қазіргі уақытта 4,0 млрд.теңгеге сомасына алты жобаның іске асырылуы және 700
жаңа жұмыс орындары құруын жоспарлайды: соның ішінде бір жоба тау-кен өнеркәсібінде; екеуі — құрылыс материалдар өнеркәсібінде, үшеуі — машиножасау саласында.
НЕГІЗГІ КАПИТАЛҒА ИНВЕСТИЦИЯЛАР. 2009 ЖЫЛҒЫ ҚАҢТАР- ЖЕЛТОҚСАН АЙЛАРЫНДАҒЫ ҚАЙТА ЕСЕПТЕУМЕН НЕГІЗГІ КАПИТАЛҒА ИНВЕСТИЦИЯЛАР КӨЛЕМІ 47226,2 МЛН.ТЕҢГЕНІ ҚҰРАДЫ, БҰЛ 2008 ЖЫЛДЫҢ ҚАҢТАР-ЖЕЛТОҚСАН ҚАРАҒАНДА 108,2% ҚҰРАЙДЫ.
ИНВЕСТИЦИЯ КӨЛЕМІНІҢ 46,8% ҚҰРЫЛЫС- МОНТАЖ ЖҰМЫСТАРЫНА, 49,1% МАШИНА ЖӘНЕ ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАР САТЫП АЛУҒА КЕЛЕДІ
2. ЖҰМЫСКЕРЛЕРГЕ ЕҢБЕКАҚЫ ТӨЛЕУ, ЕРЕКШЕЛІГІ, ӨҢДЕУШІ КӘСІПОРЫНДАРДАҒЫ ШЫҒЫНДАРДЫ ЖОСПАРЛАУ
Еңбек ақы – бұл ақшалай төлем сомасы,яғни жалдамалы жұмыскерге келісім-шарт бойынша атқарған жұмысына натуралды төлем құны.
«Еңбекақы» категориясы екі түрлі сипатта қолданылады: жалданған қызметкерге ол табыс, ал кәсіпорын үшін - өндірiс шығынының бір бөлігі.
Еңбекақыны төлеу қоры – бұл жұмыскер мен қызметкердің келісім-шартқа байланысты нақты атқарған жұмысы үшін төленетін натуралды құн, барлық еңбекақы төлемдерінің жиыны.
Қызметкердің еңбекақы қорының құрамы: 1 – тікелей еңбекақы қоры 2 – қосымша еңбекақы қоры
