41.Размежаванне паліт. Сіл пасля кастр. Рэвалюцыі на Бел. І Усебелар. З’езд (снежань 1917 г.)

Пад упл. Кастр. рэвал. бел. нац. рух падзял. на 2 часткі: адна падтрымл. рэвал., другая выступ. супр. Кастрычн., што было абумоул. неаднародн. бел. нац. руху. Вядуч. паліт. сілай у грам. была партыя бальш.. Найб. уплывов. паліт. партыя – БСГ, якая пасля Кастр. рэвал. раскалолася на памярк. – прых. рэфармісц. шляху, і левых радыкалау – прых. бальшав. накірун.. У пач. ліст. 1917 г. адбыуся з’езд бел. вайскоуцау Зах. фронту. Была створ. Цэнтр. бел. вайск. рада зах. фронту на ч. з Рак-Міхайлоускім, я-я выступ. за аутан. бел. краю і не прын. Кастр. рэвал..Асн. нац. партыі гуртав. вакол Цэнтр. бел. рады (Вял.бел.рада - ВБР), прагр. я-й прадугл. абвяшч. Бел. дэмакр. рэсп.,наданне усей улады на Бел. краявой радзе. Рада вызнач. задачы, я-я трэба было рашыць. Пасля Кастр. рэв. усе бел. нац. партыі лічылі нац. пыт. гал. у сваей паліт.. Але аб’яднаць сялян і салдат было вельмі склад.. ВБР уступ. у кантакт з выканк. Бел. абл. камітэта (БАК) з мэтай захап. паліт. кіраун. на Бел.. Адразу пасля Кастр. рэвал. у кіраун. ВБР узнікла ідэя аб склік. Усебелар. з’езда. Яна не прызнав. сав. уладу на Бел. і не прыняла створан. ей органы улады. 5 снежня 1917 г. Нар. камісар. па справх нацыян. дау згоду на правядз. Усебел. з’езда для выраш. пыт. аб самавызн. Бел. на асн. сав. дзяржаун.. 15 снежня 1917 г. скліканы надзвыч. з’езд БАК, аднак пасля спрэчак было выраш. прав. І Усебел. з’езд. Дэлег. з’езда падзял. на прав., лев. (лев. эсэры), цэнтрыстау (дэлег. БСГ). 18 снеж. 1917 праект аг. рэзал. аб самавызн. Бел.. Гал. – прапан. аб ствар. Усебел.Сав. сял., салд. і раб. дэпутатау, падкрэсл. неабх. ствар. бел. войск. У меж. Бел. абвяшч. “рэсп. дэмакр. лад” на ч. з Усеб. Сав. с., с. і р. д.. 18 снеж. з’езд разагнаны, Рада старэйш. абвясц. сябе Сав. з’езда. СНК заявіу прыч. разгону: з’езд не прызн. сав. ул. на Бел., быу створ. бел. кадэт., прадст. бурж. прадст. парт., я-я выст. за звярж. сав. улады. аднак нель. поун. пагадз.. Абл. кіраун. успрым. патраб аб самавызн. як антысавецкае. Усебел. з’езд меу гіст. знач. – ен склікау прадст. розн. нац.-бел. арганіз.. У снеж.1917 – студз.1918 на Бел. адбыу. мяцеж поль. корп. пад каман. ген. Доубар-Мусніцкага. Калі Керанскі у час Кастр. рэв. спрабав. выкарыст. поль. часці супраць рэвал. Петраграда, Д.-М. заявіу аб сваім нейтраліт. у аднос. да сав. улады, аднак выясніл., што ен рыхтав. да бараць. супр. сав. улады. 12 студз. пачал. ваен. дзеянні супр. сав. улады. Перад поль. дывіз. была задача – ліквідав. рэвалюц. стауку, захапіць Мінск, Магіл.,Жлобін і тым самым нанесці удар па стратэг. цэнтрах на Бел. і адрэзаць іх ад Расіі. Не вытрымауш. націску сав. войскау, поль. дывізія пач. адступл. на Бабруйск, дзе і была разбіта. Т.ч. на усей тэрыт., часова акупірав. корпусам, была усталявана сав. улада.

42) Барацьба бел народа супраць ням-фаш захопнікаў.З першых дзён вайны асноўная частка насельніцтва Беларусі стала на шлях барацьбы супраць акупантаў. Гэта была барацьба за свабоду і незалежнасць савецкай Радзімы. Жорсткасць акупацыйнага рэжыму толькі ўзмацняла нянавісць да нямецка-фашысцкіх захопнікаў.У першыя дні Вялікай Айчыннай вайны быў сфарміраваны і ўступіў у барацьбу з ворагам Пінскі партызанскі атрад.На захопленай ворагам тэрыторыі стваралася сетка падпольных цэнтраў, арганізацый і груп.Гераічнай і трагічнай старонкай ў гісторыю барацьбы супраць нямецка-фашысцкіх акупантаў увайшло Мінскае падполле.У першыя месяцы вайны партызаны не мелі патрэбнай падрыхтоўкі, матэрыяльнага забеспячэння, узаемадзеяння з вайсковым камандаваннем і г.д.Расла колькасць і актыўнасць народных мсціўцаў.Удасканальвалася і аператыўнае кіраўніцтва падпольнымі арганізацыямі і партызанскімі фарміраваннямі.У рабоце сярод насельніцтва вялікае значэнне надавалася сродкам масавай інфармацыі і распаўсюджванню цэнтральных газет.У заходніх абласцях Беларусі барацьбу з акупантамі вялі антыфашысцкія камітэты.Партызанскі рух на Беларусі з’яўляўся ўсенародным.Магутны партызанскі рух і гераічная барацьба падпольшчыкаў умацоўвалі веру насельніцтва ў перамогу.Партызаны кантралявалі многія шашэйныя і амаль усе грунтавыя дарогі, грамілі штабы, склады і гарнізоны захопнікаў.Рэйды партызанскіх фарміраванняў займалі важнае месца ў разгортванні партызанскага руху ў заходніх абласцях Беларусі.Кіраўніцтва ўсёй дзейнасцю насельніцтва і партызан на тэрыторыі партызанскіх зон ажыццяўлялі падпольныя абкомы і райкомы партыі.Партызаны, падпольшчыкі не здолелі б адны весці паспяховую барацьбу, калі б не дапамога большасці насельніцтва Беларусі.Большую частку партызан Беларусі складалі сяляне і рабочыя.

Абвяшчэнне БНР.9 сакавіка 1918 г. адбылося пашыранае пасяджэнне выканкома Савета Усебеларускага з’езда. На пасяджэнні была прынята 2-я Устаўная грамата да народа Беларусі. У гэтым дакуменце Беларусь абвяшчалася Народнай Рэспублікай.Аднак ў граматах не былі дастаткова выразна акрэслены сацыяльна-палітычныя задачы.Таму выпрацоўваецца агульная тактыка ў нацыянальным пытанні.25 сакавіка 1918 г. на сесіі Рады была прынята Устаўная грамата. Грамата павінна была завяршыць працэс самавызначэння і канчаткова канстытуіраваць утварэнне беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці. Галоўным у грамаце было абвяшчэнне незалежнасці Беларусі.Найбольшую самастойнасць Рада БНР атрымала ў галіне культуры і адукацыі.Народны сакратарыят БНР атрымаў ад нямецкага камандавання некаторыя правы і ў галіне міжнароднай палітыкі.Вось у такіх складаных умовах Рада БНР на закрытым пасяджэнні прыняла тэкст тэлеграмы германіі, у якой выказвалася падзяка за вызваленне Беларусі ад бальшавіцкага прыгнёту і анархіі.Пасылка Радай тэлеграмы выклікала востры палітычны кразіс у самой Радзе, яе пакінулі эсэры, меншавікі, яўрэйскія сацыялісты.Крызіс прывёў да расколу БСГ.Пасля вайны на вызваленай тэрыторыі Беларусі была адноўлена савецкая ўлада. Ствараліся яе органы: ваенныя саветы, рэвалюцыйныя камітэты, выканкомы Саветаў.Такім чынам, абвяшчэнне БНР з’явілася першай спробай рэалізацыі на практыцы беларускай ідэі, што ўзнікла яшчэ на пачатку ХІХ ст., сукупнасці ўсіх трох яе асноватворных элементаў – нацыянальнай свядомасці, нацыянальна-культурнага адраджэння і нацыянальнай дзяржаўнасці.Аднак гэта быў першы крок барацьбы за беларускую дзяржаўнасць. Незалежнасць і свабода, аб’яўленыя 25 сакавіка 1918 г., так і засталіся жаданнем і надзеяй.