Шпоры по истории от Nexus, @demon@,DarKSlayeR , 1ый семестр (Новик Евгений Константинович) [6161 вопросов] / 15,16,17,18,19,20,21,22,23
.doc15.У феад. эпоху гал. сродак вытворч. – зямля. Манапольнае права уласн. на зямлю належала класу феад.. Асн. прадукцыйн. класам было сялянства. З кан. 14 ст. побач з вялікакн. стала прызнавацца прыв. уласн. на зямлю: княжац., баярская, царкоуная. Паступ. уся зямля у ВКЛ падзялілася на дзяржауную, прыватнауласн. і царк.. Адпаведна падзяліліся і сяляне. 1) Чэлядзь нявольная – не вяла сваей гасп., жыла пры дварах феад., цалкам далучал. да гасп., не мела права уладкав. свайго лесу. 2) Цяглыя сяляне – карыст. зям. надз., менш. залежн. ад гасп. а) непахожыя – сял. прымацоув. да зямлі па прынцыпу старажыхарства (больш за 10г. ці мелі спадчынную землю). У 1447г. – прывілей па вышуку беглых непахожых сялян. б) пахожыя (вольныя) – сял., якія прадавалі свае вотчыны другім і сыходзілі карміцца у розн. бакі. 3) Служкі – блізкія да цяглавага сялянст., былі землекарыст., але яўчэ іх павінн. – вайсковая служба.Сяляне дзяліліся: смерды – найб. вял. гр. феад. зал. сялян, закупы – часова абавяз. за пазыку(купу), халопы і рабы – асабіс. несваб. насельн., радовічы – звяз. з феад. нейк. абавяз., ізгоі – выйшлі з абшч., служылі феад., залеж. ад яго. Дым – гасп. адн. сял. сям’і. Дымы аб’ядноув. у весі. Цэнтр весяу – вял. сяло – пагост. Земляр. насельн. арганізоув. у “міры”. Абшчына – сем’і адной або нек. весак.(кругавая парука). Асн. форма феад. павіннасці – аброк (аплата натурай част. сял. прыбытку), паншчына (работа на барскім полі), чынш. Існавалі талокі – аг. сезон. гасп. работы, гвалты – аг. тэрміновыя работы: рамонт дарог,аблава на звяроу; даніна прадуктамі. К канцу 15 ст. часцей за усе сяляне знаходзіліся на змешанай форме рэнты і выконвалі адработачныя, грашовыя і натуральн. павіннасці адначасова. Для сялянс. землекарыст. была характ. цераспалосіца у размеркаванні надзелау і сядзіб. Велікакн. улада не прымалапланамерн. удзелу у землеупарадкав. сялянства, а мела справы толькі з сялян., якія стыхійна занялі надзелы, і толькт абкладала іх павіннасцямі і падаткамі у залежн. ад велічыні і якасці зямельі кольк. падатнага насельн. з дыму. Існавалі формы уласн. на зямлю: вотч. – валодалі сяляне з правам перад. у спадч., памеснае – зямля у часов. улад. за службу без права спадч., царк. і манаст. – зямля царквы. Іерахія феад.: вял. князь, кіраун. асоб. зямель, баяры і дваране. Вотчына – замак феад. і вясков. акруга. Феад. меу уласн. войска. Стойлавае утрым. жывелы. Аддзяленне рамяства і гандлю ад земляр.. Т.ч. сельская абшч. з’яулялась калект. землекарыст.. Яна размяркоув. паміж сялян. зямлю і паншчыну, кантралявала выкананне імі законау і павіннасцей, рэгулявала карыстанне выганам і лесам, вырашала спрэчкі паміж абшчыннікамі. У сялянскай абшчыне і інш. відах агульн. работ трэба шукаць вытокі калектывісцкай традыцыі, якая не згубіла сваей вартасці і сення.
16. У сувязі з ростам гарадо у кан. 15-перш. пал. 16 ст. вырас попыт на с\гасп. прадукты. Феад. імкнуліся атрыаць прыбыткі і таму павялічв. пашні. Частыя войны паставілі Вял. князя у залежн. ад феад., я-м ен вымушаны быу раздаваць землі, каб захаваць у іх ас. сац. апору. Гэта прывяло да скарач. княжацк. дамена. Таму Жыгімонт ІІ Аугуст у 1577г. абвясціу аб рэформе – “валочная памера”. Уся зямля дзялілася на валокі памерам 21,3 га кожны. Лепшыя землі забіраліся пад княжац. фальваркі. Кожная сял. гасп. замацоувал. за часткай валокі. Селянін губляу права перах. да інш. гаспадара. З валокі вызначал. розныя для цяглавых і асадных сял. павіннасці. Цяглыя – за кожн. валоку праца па 2 дні на тыдз. у фальв., грашовы чынш, натур. аброк аусом, птушкай, працоун. павіннасць у княж. замку. Асадныя – чынш ад 66 да 106 грошау у год. К кан. 16 ст. рэформа скончылася у зах. і цэнтр. абласцях Бел., а пазней – ва усх. і паудн.. Вынікі рэформы:1) Рэформа – першае умяшанне дзярж. улады у працэс землеуладкав. у ВКЛ. 2)Яна азачала нов. ступень у развіцці феад. аднос., паколькі спрыяла масаваму запрыгоньв. сялян. 3) Валоч. памера уніфікавала павіннасны прыгнет. Цяпер па усей краіне у сялян адной катэгорыі былі аднольк. павіннасцт і вызначаліся кольк. валок у іх карыстанні. Уся зямля, маемасць сялян і самі сяляне сталі уласн. феад. ці дзярж.. Статуты 1566 і 1588 гг. устанавілі спач. 10-, а потым 20-і гадовы тэрмін вышуку беглых сялян. Гэта азначала канчатковае юрыдычн. афармленне прыг. права на Бел і у ВКЛ. Гэта была найбольш жорсткая форма прыгоннага права, якая праіснавала амаль 300 гадоу. 4) У выніку валочнай памеры прыбыткі феад. значна выраслі. Княжацкія дараванні, а таксама захоп сялянс. зямлі сканцэнтравалі яе у адных руках, пачалі стварацца латыфундыі (мелі больш за 1000 сял. двароу). У выніку рэформы звыш 40% зямельнага фонду аказалася у руках феад., сярод іх большасць католікау літ. паходжання. 5) У зах. і цэнтр. Бел. рэформа прывяла да замены абшчыннага землекарыстання падворным. Сял. абшч. захавалася толькі ва Усх. Бел. (Віц., Магіл., Гомельшчыеа).
17. У 14-16 ст. адбываецца рост гарадоу і гарадскога насельн.. Гарады былі цэнтрамі рамяства і гандлю. Найбольш буйныя – Полацк, Віц., Мінск, Брэст, Гародня, Слук, Новагар.. Раслі паселішч. гарадс. тыпу – мястэчкі, я-я у асн. належалі феадалам. Каля 40% гарад. такс. былі прыватнауласн.. Гарады феадалау былі адміністрац., гаспад. і культ. цэнтр. іх зямель. Насельн. несла феад. павіннасці. Былі і дзярж. гарады. Іх насельн. лічылася вольным. Аднак у 16 ст. у гэтых гарадах з’явіл. уладанні вяльможн. і дух. феадалау, называліся “юрыдыкі”, яны не падпарадкоув. уладзе гарадс. самакіравання.З ростам гардоу феад. залежн. перашкаджала развіваць гар. промыслы і гандаль. Таму з кан. 14 ст. літ. князі сталі дараваць гар. права на самакірав., паводле якога насельн. вызвалял. ад выканан. павін. на карысць феад.. Яны замяняліся граш. падаткам. Да др. пал 16 ст. права атрым. буйнейш. гарады Бел. (Мінск – у 1499).Гал. органам адміністр. кіравання быу магістрат. Ен склад. з Рады (выбарны орган кірав.) на чале з войтам і лавы (суда). Сябры рады выбір. з багацеяу. Рада кіравала не толькі жыццем горада, але і суда. Аднак крымінальн. справы разбіраліся судом. Рада знаходз. у ратушах.Сярод жых. гарадоу каля 80% - белар.. Тут жыля рус.,укр., палякі, немцы, татары, яурэі. Больш. насельн. – рамеснікі і гандляры, назыв. мяшчанамі. Насельн. у гар. і мяст. займалася с\ гасп.. Да др. пал. 16 ст. у гар. рамяством займ. больш. жыхароу. Асабл. славіліся майстры – гарбары. Рамесн. адной спецыяльн. аб’ядноув. у цэхі – манапалізаваныя структуры, я-я дапамаг. рамесн. пазбегнуць канкурэнц., і засцерагчы мясц. рынак ад вырабау іншагар. рамесн.. Падчас ваенных дзеянняу цэхі пераутв. у атрады, абаранялі горад. Цэхавыя статуты прыпынялі разв. гарадс. рамяства, абмяж. вытворч. дзейнасць. Некат. цэхі аб’ядноув. вял. кольк. рамесн..У 14-16 ст. развіваецца унутр. і знешні гандаль гар. Бел.. З’яул. таргі і кірмашы (толькі у буйн. гарадах 1 раз на год). Гарады Бел. гандляв. з рус.,укр., польс. гарад., а такс. з некат. гарад. Усходу. На знеш. рынак пастаул. жыта, сала, лес, футра, скуры, вырабы рамесн., а імпартав. жалеза, віно, соль. селядзец, прадметы раскошы.Такімі былі асн. асабл. сац.-эканам. развіцця Бел.. Цэнтр. культ. жыцця, рамествау і гандлю танавіл. гарады. Іх роля у эканом. Бел. узрастала. Яны пашыраліся за кошт прытоку сельс. насельн.. Выявіліся сац. і кіраун. структуры. Гарады змагаліся за магдэб. права, што пашырала магч. развіцця рамяства і гандлю.
18. Уключ. зах.рус. зямель у склад ВКЛ супадае з працягам прац. фармірав. народнасці. Народн. – гіст. сфарміравауш. супольнасць людзей, для я-й характ. адзіная мова, тэрыт., пануючы эканам. лад (натур. гасп.), псіхічны склад, культ. і этнічн. самасвяд.. Народн., я-я толькі пачынае фармірав., назыв. протанародн.. Бел. народн. фармірав. і існавала у 12-19 ст.. Народн., як этн. супольн. папярэжвалі такія суп., як род і племя. Народн. характ. для рабаулад. і феад. грамадства. Як толькі у нетрах феад. з’яул. парасткі капіталізма (на Бел. апош. трэць 18 ст.), пачын. працэс ператвар. феад. народн. у бурж. нацыю. Нацыя – непазбежны прадукт і форма развіцця бурж. грам..Нацыі захоуваюцца і ва умовах сацыяліст. фарвацыі. Пачатак фармірав. бел., рус.,укр. трэба шукаць у тыя часы, калі пачалос масавае рассяленне славян, іх узаемдз. з мясц. этнасамі, асіміліраванне славянамі мясц. насельн. Славяне, я-я рассяліліся на тэрыт. суч. Бел., перамяшаліся з балтамі. Там, дзе сфарміруецца рус. народн., слав. змешв. з вугра-фінскім насельн., а там, дзе укр. народн. – з угорскім насельн.. Але гэта яшчэ былі слав. этн. супольн. крывіч., дрыгавіч., радзім., паалян, драулян, вяцічау і інш.. Гэтыя этн. суп. у межах Кіеу.Русі аб’ядналіся і утвар. Старажытнарус. народн.. Пасля расп. КР у ХІ-ХІІ ст. распал. стар.рус. народн. Прыкл. з ХІІ ст. пачын. працэс фармірав. бел., рус., і укр. народн.. Гэты працэс заняу перыяд феад. раздробл. (ХІІ-ХІІІ ст.), перыяд знаходж. бел. зямель у складзе ВКЛ (2-я пал ХІІІ – 1-я пал 16 ст.) і перыяд знаходж. бел. ямель у складзе РП. (2-я пал. 16 – кан. 18 ст.) і нават перыяд знах.Бел. у складзе РІмп (кан. 18 – пач. 19 ст.). У 13-16 ст. адзін. дзярж. кіраун. і вярх. улада садзейніч. больш цесным паліт., эканам. і этн. сувязям паміж княствамі, паветамі і воласцямі ВКЛ. Паступ. фармір. этн. бел. тэрыт. – агульн. рысы гасп. дзейн., аднольк. бытав. культ., аг. рысы у абрад. і звыч., у маст. творч. Фарміруецца адзіная стар.бел. мова. Для яе характ. дзеканне, цеканне, цв. “р”, аканне і яканне і г.д.. Гэта мова пат. станов. афіц. мовай дзярж. дакументау. Яшчэ адна прыкм. народн. – этн. самасвяд. – фармір. больш склад. і доуга. Яна з’яул. тады, калі народ пачынае аддзяляць сябе ад інш. народау. У перыяд ВКЛ бел. адрознівалі сябе ад літ. і палякау, бо яны размаул. на чужой мове і насаджвалі на бел. землях катал. веру. Значна пазней бел. народ адрознівае сябе ад рус. нар. Аг. паліт. і экан. склад зах.рус. княствау у складзеВКЛ, адзіная рэліг., мова продкау, аг. культ. – усе гэта прыв. да таго, што насельн. бел. тэрыт. ВКЛ доуга назыв. сябе рускім. Паняцце “праваслауны” атаесамлівалася з паняццем “рускі”. Вось чаму этн. самасвяд. у бел. сфарміравалася значна пазней за інш. прыкметы народнасці. Таксама фармір. адзіная культура.
19)Культура беларусі другой паловы XII-першай палове XVI. Беларуская культура другой паловы XIII – першай паловы XVI ст. развівалася на аснове засвойвання багатых традыцый высокаразвітых візантыйскай і старажытнарускай культур, пад уздзеяннем мясцовых умоў.У другой палове XIII – першай палове XVI ст. паралельна з працэсамі стварэння беларускай арыгінальнай літаратуры ішло развіццё старабеларускай літаратурнай мовы.З усіх жанраў беларускай літаратуры перыяду яе станаўлення найбольш дынамічна развіваліся летапісы.У другой палове XVI ст. летапісы сталі паволі адміраць, уступаючы месца іншым гістарычным жанрам.У канцы XV – пачатку XVI ст. складаліся перадумовы Рэнесанса на Беларусі: рост гарадоў, фарміраванне беларускай народнасці, ажыўленне грамадска-палітычнай дзейнасці і нацыянальна-класавай барацьбы.Прадстаўніком рэнесансавай культуры на Беларусі быў першадрукар, гуманіст і асветнік Францыск Скарына (каля 1490 г. – каля 1551 г.). У Празе Ф. Скарына пры дапамозе заможных віленскіх і полацкіх мяшчан заснаваў друкарню. 6 жніўня 1517 г. выйшла з друку першая кніга “Псалтыр”. Першадрукар выдаў пераважную частку Старого Запавету Бібліі, прычым выбраў найбольш важныя кнігі. Выдатным дзеячам беларускай культуры быў паэт-гуманіст, прадстаўнік новалацінскай літаратурнай школы М. Гусоўскі. Нарадзіўся будучы паэт у сям’і вялікакняскага лоўчага і атрымаў адукацыю ў Вільні, Польшчы, Італіі.На працэс станаўлення і развіцця беларускай архітэктуры і выяўленчага мастацтва значна паўплывалі старажытнарускія традыцыі, а таксама лепшыя дасягненні архітэктуры і мастацтва заходнееўрапейскіх краін.Готыка на Беларусі была прадстаўлена шматлікімі абарончымі збудаваннямі – замкамі, якія адначасова з’яўляліся адмістрацыйнымі, палітычнымі, эканамічнымі і культурнымі цэнтрамі. Мураваныя замкі пачалі будавацца ў першай палове XVI ст.У сувязі з пашырэннем каталіцызму на ўсёй тэрыторыі Беларусі пачалося будаўніцтва касцёлаў.У культавай архітэктуры канца XV – першай паловы XVI ст. з’яўляецца новы тып пабудоў – інкастэляваныя храмы, прыстасаваныя да абароны.У выяўленчым мастацтве Беларусі другой паловы XIII – першай паловы XVI ст. вылучаюцца іконапіс, фрэскі, кніжная мініяцюра, гравюра, арнамент, драўляная разьбяная скульптура.У рамках дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва на Беларусі ў другой палове XIII – першай палове XVI ст. развівалася размалёўка па дрэву, чаканка па металу, выраб керамікі.
20. З закл. Люблінскай уніі незалежн. краiна ВКЛ страцiла сваю самаст., увайшла ў склад новай дзярж. -- Рэч П. Прычыны: 1) а) Важнае знач. мелi знеш.палiт. абстав.. На поўд. ВКЛ вымуш. было абаран. i весцi няспынныя войны з крымск. татар.. З 1500 па 1569 г. апошнiя 45 раз. рабавалi бел. землi, уводзячы палон. у рабст.. б) У гэты ж час на ўсх. ўзмацн. маск. дзярж.. Яна iмкн. да берагоў Чорн. мора i ў 1568 г. вяла вайну з Лiвонс. ордэн., якi запрасiў дапам. ў ВКЛ. Расiя пач. баявыя дзеяннi на тэрыт. ВКЛ. Над княствам навiсла смяр. пагр.. Спробы заключ. мiр з Iв. Грозн. не мелi поспеху. Адначас. з боку Польш. ўзмацнял. дзеяннi па ўключ. ВКЛ у склад адзiн. дзярж.. У такiх умов. 10 студз. 1569 г. пачаў працаваць Любл. Сейм. Кароль i яго прыхiль. iмкнул. шляхам унii ўключ. ВКЛ у склад кароны. Пасля ВКЛ вымушана было iсцi на саюз з Польшчай, але iмкнул. захав. незал. сваей краiны. У снеж. 1568г. на аг. Сейме у Любліне яны прапанав. свае ўмовы аб`ядн.: адзiн кароль абiраецца роўнай кольк. паслоў ад Польш. i ВКЛ, кар-цца ў Кракаве i Вiльнi, княства i карона будуць мець свае ас. орг. ўлады i кiрав., захоўваць сваю тэрыт., цэласн. i недатык. i iнш. Гэт. прапан. не знайшлi падтр. на сейме. Паслы ВКЛ ад`ехалi на месцы. Гэта выклiкала абурэнне караля i польс. паслоў. Пад iх уцiскам, не маючы права без згоды сейма i рады прымаць раш., 5 сак. 1569г. Жыг. II Аў. скасоўвае ўсе папярэд. прывiлеi, дадз. ВКЛ i шляхце, далуч. Падляшша, Валынь i Падоллю да Поль.. Пад пагроз. пазбаўл. маёнтк. i высылкi з краю ён прымуш. паслоў гэтых зямель падпiс. унiю. У складзе ВКЛ застал. Лiтва i Бел..2) ун.паліт. абстав. – шляхта ВКЛ не задав. моцн. уладай кн., хацела такія ж правы, як і у поль. шл., выст. за унію.3) прыч. дынаст. характ. – Жыг. II не меў нашчадкаў.Катал. духав. выкарыст. Жыг. у сваіх паліт.-ідэалаг. мэтах: аб’ядн. ВКЛ з Поль., прасоув. каьал. на Усх. Нягледз. на ўсе супрацьст., Літ. і Бел. вымуш. былi такс. падпiсаць унiю. Так 1 лiпеня 1569 г. згодна Люблiнскай унii ВКЛ i Поль. злуч. ў адз. народ, адз. дзярж. – Рэч П., феад. рэсп.. Быў абраны адзiны гаспад. – кароль польс. i вял. кн. лiт., рускi, прус., мазавецкi, жамойцкi, кiеус., валынс., падляшс., лiфляндс.. Спынiлася абранне вял. кн. ВКЛ, яго пажыццевае валод. княствам. Выбiраўся адз. сейм, якi павiнен быў склiкацца толькi ў Польш.. Уводз. адз. мытная прастора, граш. адз., агуль. знеш. палiтыка. Усе жых. РП мелi права набыв. маенткi i зямлю, уласн. у любой частцы краiны. Скасоўвал. ўсе пастан., зак., палаж., якiя супярэчылi ўнii, а такс. ас. сейм ВКЛ. Прысягаць можна было аднаму Поль. кар-ству. Т.ч. Любл. ўнiя была гвалтам навязана ВКЛ паляк. на чале з Жыг. II, асабл. пасля анексii i далуч. больш. тэр. ВКЛ (Падляшша, Валынь, Падолле, Кiеўшчына).Унiя – гэта анексiя i iнкарпар. ВКЛ у Поль. ка-тва, пагроза поўн. акаталiч. i апал-вання.
21. Адны лічаць, што РэчП была канстытуц., сасл. манарх.. Сейм выбірау карал. раду на 2 гады, я-я з’яул. факт. кіраун. дзярж.. Агульн. сеймы разглядалі і прымалі пастановы на ас. пасядж.. Існавала права “ліберум вета”. На чале улады стаяу кароль, ен узначальвау сенат, склікау сеймы, ажыцц. знешн. паліт.. Улада кар. была абмежавана “зал. шлях. вольн.”. Калі кароль дзейнічау насуп. праву, шл. мела права не слухацца і выступ. супраць яго. РП была феад.-прыгон. дзярж.. Пануючы клас – магн., сяр. і дроб. шл., былі роуныя паміж сабой. Толькі яны мелі права валод. зямлей. Адзін. павін. шляхты – вайсковая. У склад пануюч. класа увах. белае і чорн. духав-ва, я-е валод. веліз. зям. маем.. Т.ч. Улада размяркоўв. памiж двухпал. парламентам - сеймам (магнат. i шляхт.) i каралем. Iнш. сасл. нiякiх палiт. правоў не мелi. Др. ліч., што РП – канфедэр. дзярж., дзе ВКЛ і Поль. зах. адносн. самаст.. Пасля Люблiна ВКЛ вяло жорсткую барац. за незал. i тэрытар. цэласн.. Удалося захаваць рэшткi тэрыт. былой дзярж., а такс. рэшткi дзяржаўнасцi i аўтаном. ў межах РП. Дзве краiны захавалi ранейш. назвы: ВКЛ i Поль. карона, а такс. свае зак., улады, орг. выкан. улады, суд. сiст., мясц. самакiрав., фiнансы, узбр. сiлы i да кан. XVII ст. дзярж. мовы. У апош. статуце 1588 г. абвяшчал. самаст. ВКЛ, тэрытар. цэласн., забаранял. iншаземцам у княстве набываць землi, маенткi, займаць дзярж. пасады. Пры спрыяль. абстав. магн. княства змагалiся за поўн. самаст., рабiлi змовы з мэтай адарваць ВКЛ ад РП. У сак. 1569г. Укр. далуч. да Поль., у вын. гасп. там поль. паноу і мясц. улад прайшла вайна - Я.Радзівіл у пер. бараць.укр. супр. поль. паноу 1648-1654). ВКЛ было лiквiдавана з прыняцц. Канстыт. 1791 г.. Пад час вайны з Франц. (1812) у Вiльнi па загаду Напал. быў ўтвор. Часовы ўрад пад назвай «Камiсiя ВКЛ» як орган адмiнiстрац. кiрав. акупiрав. тэрыт. Лiтвы i Бел.. Нягл. на усе паруш. законау Статут 1588 г. меу вял. гіст. знач.. Ен падвеу заканадауч. аснову пад новыя узаемааднос. паміж ВКЛ і Поль. Т.ч. кіруюч. пласт ВКЛ пасля Любл. пачау бараць. супраць. поль. прагр. ствар. уніт. дзяржавы. У вын. удалося захав. частку тэр. ВКЛ. З цягам часу поль. уплыу на нас. узмацн.. Шляхта перайш. у катал. і апаляч. У 1696 г. поль. мова – дзярж.. Над нас. Бел. навісла пагроза паланізацыі.
22. Напярэд. Люб.у. на Бел. пражыв. 1800 тыс. жыхароу. Не было стабiль. i ў сац.-экан. разв. Бел. ў XVI—XVIII ст.. Шляхта дзяліл. на: 1) буйн. магнаты (29сямей) – склад. 1,1% феад., валод. 49% сял. гасп.. Гэта сенатарс. сасл. РП. 2) сяр. шляхта (650 феад.) – 16% шляхты. Вярхі набліж. да паноу. 3) дробн. шляхта (3000 чал.)– 70% шл. але мела толькі 28% гасп.. Ваенн. служба – ганар. абав. шл. 4) пешая шляхта – 3,6% шл. Шляхта была замкненым сасл., папасць можна было толькі праз сейм ці сеймікі. Сяляне. У др. пал. XVI—перш. пал. XVII ст. на тэр. Бел. была праведз. аграрн. рэф. (устава на валокi. Жыг. II А. Валока –30 моргаў– 21.37 га. Пад фальв. адводзiлася 8—15 валок). Усталявал. фальварач. сiст. гасп-ння. Адбыв. канчатк. запрыгоньв. сялян, значна павялiчв. прыгон. ўцiск, растуць даходы шляхты. У вын. рэф. ў Цэнтр. i Зах. Бел. разбур. сял. абшч., укаран. падворн. землекарыст., змянiлiся катэг. сялян: 1) цяглыя – панш., талокі, гвалты,чынш да 21р,натур. аброк., 2) асадныя – чынш да 30 гр., аст. як у цягл., 3) слугі – больш заможныя – конюхі,кавалі і інш. 4) агароднікі, халупнікі, кутнікі – самыя бедныя; Змяілася iх экан. i правав. становiшча, псіхалогія абшч. калектыв. пачала замян. псіхалогіяй індывідуалізму. Мяшчане – нас. гарадоу – купцы, майстры, гандляры, рамесн.. Папаун. за кошт вольных сялян, цекачоу і прыгонных. З др. пал. 17 ст. адсутн. нацыян. адзiнства, сац., этн., рэлiг. процiстаяннi, феад. мiжусобiцы вялi да экан. зянападу. Шматл. войны вялi да разбур. гарадоў i весак, фiзiчн. знiшч. насельн.. Да 60-х гг. 18 ст. с\ гасп. і гарады былі у асн. адноулены. З’яул. парасткі капіталізму. Iдзе рост землеўлад. свецкiх магн., адначас. назiр. залог iх маенткаў. Гэта нарадж. ў др. пал. XVIII ст. тэндэнц. да пераўтв. феад. формы ўласн. на зямлю ў бурж.. Побач з залогам зямлi ўзнiк. такiя з`явы, як арэнда зямлi, мануфакт., прадпрым. i iнш., што сведчыць аб зарадж. капiталiст. формы гаспадар., дыферэнцыяцыi вескi (с\ гасп. уцягв. у рын. адносіны), ствараецца рынак прац. рук. Прыкл. з гэтага часу пачын. працэс пераутв. бел. народн. у нацыю, які завярш. у пач. ХХ ст. (калі у 1933г. была уведзена бел. мова). У гарадах назір. наст. супяр.: 1)маем. няроун. 2)захоп багацеямі гар. улады 3) феад. “юрыдыкі” 4)шматнац. склад мяшчан. Т.ч. сель. і гарадс. гаспадарка Бел. у выніку нястоінай працы народа да сяр. 18 ст. была у асн. адноулена, але гэта не стала асн. трывалага экан. росквіту. Паліт. крызіс, якім дауно ужо хварэла РП, перарастае у агонію і вядзе дзярж. да канчатковай згубы.
23. Прабл. ствар. на тэр. ВКЛ новай царквы, я-я б аб’ядноув. правасл. і катал. царкву – прабл. дауняя. У выніку намаг. Папы Рымс., Ватыкана, катал. духав-ва у 1596 г. на царк. саборы у Брэсце была прынята царкоўная ўнiя, створана ўнiяцкая царква. Пагадн. адбыл. сілай: поль. кароль арышт. тых, хто быу супраць. Правасл. духав. пайшло на гэта, бо баялася, што Мас. адбярэ у яго царк. уладу. Погляды на царкву: 1) У.ц. – вынік паражэння езуіту і інш. прадст. катал. манаскіх ордэнау на Бел. землях. 2) Гэта нацыян. бел. царкваВатыкан быццам не быу зацік., каб цераз катал. шло апалячв. бел.. Вырашылі катал. распаусюджв., выкарыст. бел. нац. глебу, мову і культ.. 3) сімвал незал. ВКЛ, таму што катал. царква арыентав. на РП, а првасл. – на Маск.дз. і магнаты ВКЛ стварылі уласн. царкву незал. ні ад каго. Аднак справа у тым, што У.Ц. стварыу Ватыкан, а не магнаты ВКЛ. У.царкве падпарадкоўвалася Ватыкану. Найб. нагл. погляд – у.ц. уяўляла сабой сродак акаталiчвання насельнiцтва на нацыянальная мове, а не нацыянальную царкву як сiмвал суверэнiтэту дзяржавы. 1)Абрады былі спач. ранейш. Потым у Ват. выраш. паступ. перавесці насельн. у катал.. Беларуская шляхта перайшла ў каталiцызм, а вернiкамi ўнiяцкай царквы сталi сяляне i гарадскiя нiзы. 2) У.ц. уводзіл. гвалтоуна, што выклік. супраціул. правасл. насельн.. Пасля паражэння у вызвал. вайне 1648-1654 увядз. уніяцт. узмацн. У кан. 18 ст. больш за 75% нас. Бел. – уніяты. На Бел. дзейніч. толькі адна правасл. епархія у Магілеве. 3) Былі цэрквы, дзе пропаведзь вялася на поль. мове, а звярт. да народа – на бел.. 4) Рашэннем Замойскага царк. сабора у 1720 г. абрад ун. царквы пераводз. на катал. лад. Унiяцкая царква была лiквiдавана ў 1839 г. рашэннем Полацкага сабора. Яна пераводзілася у првасл.. Катал. агрэсія на усх.слав. землі пацярп. параж..Вернікі бел. зямель вярталіся да сваіх правасл. вытокау.