ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ
сЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
АБЫЛХАИРОВ ҚАДЫЛБЕК ТҰРЫСБЕКҰЛЫ
ХИРУРГИЯЛЫҚ ИНФЕКЦИЯ
Оқулық
Семей
2014
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ
сЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Абылхаиров Қадылбек тҰрЫсБекҰЛЫ
ХИРУРГИЯЛЫҚ ИНФЕКЦИЯ
Оқулық
Семей
2014
УДК 617: 616.9 (075.8)
ББК 54.5
Г00 А 13
Рецензенттер:
С.И. Ботабаев - Семей қаласының мемлекеттік медициналық университетінің жалпы хирургия кафедрасының меңгерушісі, медицина ғылымының докторы, профессор.
М.Ж. Аймагамбетов – Семей қаласының мемлекеттік медициналық университетінің хирургия бойынша интернатура кафедрасының меңгерушісі, медицина ғылымының докторы, доцент.
Г00 А 13 Абылхаиров Қ.Т. Оқулық. – басылым түрі. – Семей. – 2014. – ____б.
«Хирургиялық инфекция» оқулығы хирургия пәні бойынша бекітілген типтік оқу бағдарламасына сәйкес және соңғы ғылыми жетістіктерге сүйене отырып жазылған. Онда хирургиялық инфекциялардың, іріңді хирургиялық аурулардың жіктелуі, этиологиясы, эпидемиологиясы, патогенезі және диагноз қою, емдеу мәселелері толық қамтылған. Оқулық медициналық университеттерде 3,4,5- курс студенттеріне және интерн, резидент хирургтарға әдебиет ретінде пайдалануға болады. Хирургиялық инфекция бөлімдерінде қызмет ететін дәрігерлерге, хирургия пәнінен сабақ беретін ұстаздарға да пайдасы тиетіні анық.
ББК 54. 5
Семей мемлекеттік медициналық университетінің Оқу-әдістемелік кеңесі шешімімен бекітілді және басылымға ұсынылды.
№ ___ хаттама ____.____. 2014 ж.
© Қ.Т. Абылхаиров, 2014
Мазмұны
Қысқартылған сөздер тізімі 07
Кіріспе 08
Негізгі бөлім
I тарау. Хирургиялық инфекция 09
Хирургиялық инфекцияның жіктелуі 10
Этиологиясы 11
Макроорганизмнің іріңді қабынуларды тойтару
реакциясы, қабынудың патогенезі 13
Хирургиялық іріңді инфекциялардың клиникалық
көріністері және ауруларды зерттеу ерекшеліктері 15
Емдеу принциптері 16
II тарау. Тері және теріасты майының іріңді
қабынулары 26
Фолликулит 27
Фурункул (сыздауық) 29
Карбункул (шиқан) 33
Гидраденит 37
Абсцесс 39
Флегмона 42
Тілме 44
Эризипелоид 47
III тарау. Дәнекер тін аралығындағы майлы
клетчаткалардың іріңді қабынулары 48
Мойынның терең орналасқан абсцестері 48
Іріңді медиастенит 51
Терең орналасқан қол-аяқтың флегмоналары 55
Іш пердесінің сыртында орналасқан флегмоналар 59
Жедел парапроктит 61
IV тарау. Безді мүшелердің іріңді қабынулары 64
Іріңді паротит 64
Мастит 66
Лимфангиит 71
Лимфаденит 73
V тарау.Флебит 75
VI тарау Қол саусақтары, алақанның іріңді
Қабынулары 79
Панариций 79
Тері, тері асты панарицийі 83 Сүйек панарицийі 86
Буын панарицийі 87
Тендовагинит 88
Паронихия 90
Тырнақасты панарицийі 92
Пандактилит 93
VII тарау. Қол ұшының флегмонасы
Қол ұшының іріңді процестерін анатомия-топографиялық ерекшеліктеріне байланысты емдеу 97
VIII тарау Сүйек, буын, буын қалталарының
іріңді қабынулары 99
Остеомиелит 99
Сүйекішілік Броди абсцесі 109
Склерозды Гарре остеомиелеті 110
Альбуминозды Оллье остеомиелеті 111
Созылмалы остеомиелит 111
Іріңді артрит 114
Бурсит 119
IX тарау. Серозды қуыстар және олардың ішінде
орналасқан мүшелердің іріңді қабынуы 121
Іріңді аппендицит 121
Жедел іріңді холецистит 127
Бауыр абсцесі 130
Диафрагмаастылық абсцесс 134
Ішекаралық абсцесс 137
Дуглас кеңістігінің абсцесі 138
Перитонит 140
Өкпенің жедел абсцесі 154
Іріңді плеврит, плевра эмпиемасы 157
Іріңді перикардит 164
X тарау. Сепсис 166
Этиологиясы 166
Сепсистің патогенезі 167
Жіктелуі 168
Сепсистің клиникалық көріністері 168
Сепсис ауруының диагнозы 171
Сепсистің емі 171
XI тарау. Анаэробты спецификалық хирургиялық
инфекция газды гангрена 175
Анаэробты инфекцияның жіктелуі 178
Газды гангренаның алдын алу шаралары 180
Газды гангренаның емі 180
Жедел спецификалық хирургиялық инфекция 182
Сіріспе 182
Сіріспе ауруының жіктелуі 182
Клиникалық көрінісі 183
Сіреспенің емі 185
Түйнек 187
Жара дифтериясы 188
Шірікті инфекциялар 189
XII тарау. Созылмалы спецификалық хирургиялық инфекция 190 Сүйек –буын туберкулезі 192
Буындар туберкулезі 193
Клиникалық көрінісі 193
Сүйек –буын туберкулезінің болжамы 199
Сүйек –буын туберкулезінің емі 199
Туберкулезді спондилит 201
Туберкулезді коксит, гонит және саусақ сүйектерінің туберкулезі 203
Туберкулезді лимфаденит 205
Қортынды 207