- •1. Қазақ әдеби сыны тарихының зерттелуі.
- •2. Сын жанрлары (проблемалық мақала).
- •3.Қазіргі қазақ әдеби сынының басым бағыттары
- •4.Қазақ әдебиеті сынының көркемдік бастауларындағы халықтық эстетика маңызы
- •5.Көне түркі дәуірі әдебиетіндегі сыншылдық-эстетикалық таным
- •6.Шоқан Уалиханов және әлемдік классикалық филология
- •7.Қазақ ағартушылығының тарихындағы маңызы
- •8.А.Байтұрсынұлы және ұлттық әдебиеттану ғылымы
- •9.1960-Жылдардағы әдеби сын. Алпыскерлер толқыны
- •10.Баспасөз және әдеби сын
- •11.Әдеби сындағы Абайтану ілімі
- •12.Хх ғасыр басында Алаш ұранды сөз өнері және қазақ әдеби сыны
- •13.Ы.Алтынсариннің "Қазақ хрестоматиясы"
- •14."Алқа". Өнер эстетикасы мен қаламгер бостандығы
- •15.Коммунистік идеология және әдеби сындағы тұрпайы социалогизм
- •16. Сын жанрларының қалыптасу жолдары
- •18.1970-Жылдардағы әдеби сын
- •19."Алаш ұрынды" сөз өнері зерлерінің әбеби сын табиғаты туралы көзқарастар
- •20. 1920 Жылдардағы қызыл террор және әдеби сындағы қате теориялар салқыны.
- •21. «Жылымық» жылдарындағы әдеби сын сипаты.
- •22."Дала уалаяты" газетіндегі әдеби мұраны игеру және көркем сын мәселелері
- •23.1930-Жалдардағы әдеби сын және сталинизм зардаптары
- •24.1990 Жылдардағы әдеби сын ерекшелігі және тоталитарлық жүйе күйреуі
- •25. "Абай" журналындағы әдеби сын мәселелері
- •29.1940 Жылдардағы әдеби сын ерекшелігі
- •30.Әдебиет тарихын дәуірлеу және сыншылдық-эстетикалық таным
- •31. Алпыскерлер және 1960 жылдардағы әдеби сын болмысы.
- •32. Әдеби сын және әдеби мұраны игеру мәселелері
- •33.Қазақ әдеби сыны тарихы, ғылыми негіздері мен жанрлық зерттелуі
- •34.Әдеби сын бастауларындағы халықтық эстетика маңызы
- •35.Жыраулар поэзиясындағы көшпелілер эстетикасы
- •36.Әдеби сын және эстетикалық категориялар
- •37. "Айқап" журналындағы қазақ әдеби сынының мәселелері
- •38.ҚазАпп және әдеби сындағы қате теориялар табиғаты
- •39.Халық мұрасын зерттеудегі партиялық қаулы-қарарлар
- •40.Әдебиет пен өнер бойынша 1950 жылдары қабылданған партиялық қаулы-қарарлар
- •41.Әдеби мұраны игеру тақырыбындағы 1959 жылғы конференцияның маңызы
- •42.1980 Жырдардағы көркемдік даму және әдеби сын
- •43.Әдеби сынның ғылыми негіздері, жанрлық жүйесі
- •44.Алаш қайраткерлерінің ұстанымдары (Алқа)
- •45.Әдеби сын үрдісі және сыншы шеберлігі
- •46.1970 Жылдардағы көркемдік даму үрдісі және қазақ әдеби сыны
- •47.Әдеби сындағы полемикалық мақалалар
- •48.Социалистік реализм әдебиетіне қазіргі көзқарас
- •49.Әдеби сынның ғылыми қағидаттары
- •50.Қазақ әдебиетінің ғылыми тарихын жасау жолдары
- •51.Ххі ғасырдағы көркемдік даму және әдебмет сыны
- •54."Қазақ" газеті және әдеби сын эстетикасы
1. Қазақ әдеби сыны тарихының зерттелуі.
Әдеби сынның теориялық мәселесі–орыс әдебиетінің сыншылары: Тредиаковский, Жуковский, Добролюбов, Писарев, Луначарский зерт. С-ң тео-лық жағ. зерртеу 70-ж. Б.Бурсов, Ю.Борев, М.Г.Долговтың, В.М.Литвиновтің зерттеу объектісіне айналды. Сынды ғылыми тұрғыдан алып зерттеу А.Гацфельдт, Е.Мустангова, А.П.Гроссман, К.Кожинов, Л.Якименко, В.Иванов,В.Сахаров еңбектерінде орын алып, ғалымдар әдеби сынды көркем әдебиет саласы деп қарастырды. Т.Кәкішев «сынның жазба әдебиетке тән жанр екендігі теориялық тұрғыдан анық тұжырымдалған шындық». Қирабаев С. «Сынның әдебиет жанрларының бірі екені, ал сыншының жазушы екені әдетте еш дау тұрғызбайды». Пушкин: «Сын-ғылым. Сын-әдебиет пен өнер туындыларындағы сұлулық пен кемшілікті ашып отыратын ғылым». Қ.Жұмалиев: «Сын әдебиет тур. ғылымның бір түрі». Ғ.Мүсірепов:«ғылыми сын-тексеру-зерттеу арқылы әдебиетті ылғи алға сүйреп отыратын сын. Әдебиет пен жазушының алдына жарығын түсіріп, бастап отыратын сын». М.Әуезовтің «Әдебиет тарихы», С.Сейфуллиннің «Қазақ әдебиеті», Е.Ысмайыловтың, Ғ. Мүсіреповтің, Т.Нұртазин,Б. Кенжебаевтің, Қ. Нұрмаханов, А. Нұрқатов, Қ.Жұмалиев, З. Қабдолов, Р. Сыздықованың сыни еңбектерінің маңызы зор.
2. Сын жанрлары (проблемалық мақала).
С. Жанр: 1)ӘДЕБИ ХАБАР-жаңа болған әдеби оқиғаны, жаңалықты оқырманға хабардар ету.
2)АННОТАЦИЯ)-сын ж-ның іш.гі ең шағын көлемдісі. Шын мәніндегі әдеби сынның бастау алар бұлағы. Латынша ескертпе деген сөздің мағ. беріп, кітаптың, мақаланың мазмұнын, саяси-идеологиялық бағытын, құндылығын түсіндіретін қысқаша сипаттама.
3)РЕЦЕНЗИЯ)-бұл ең көп қолданылатын, өрісі кең жанр. Латынша тексеру, қарастыру, бағалау, пікір білдіру дегенді білдіреді. Аннотацияда хабарлаушылық, үгітшілдік сипаты басым болып, бағалаушылық там-тұмдап қана белгі берсе, даму барысында бұл жанр рецензияға ұласып, баға беру оның басты қасиеттерінің біріне айналды.
4)МАҚАЛА-мақс.-әдеби өмірде болып жатқан маңызды құбылыстарды, оқиғаларды талдап-бағалау, оның заңдылықтарын ашу, оқырмандарға түсіндіріп отыру. Мақала теориялық, айтыс, ғұмырнамалық, ескертпе болып өз ішінде бөлінеді. 5)ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ПОРТРЕТ-жазушы тур. құжатты «очерк».
6)ӘДЕБИ ШОЛУ-аннотация, рецензия, шығармашылық портрет, мақала сияқты сын жанрлары негізінен әдеби өмірдің бір ғана құбылысын, не мәселесін қарастырып, сол төңіректе ғана сөз қозғайды. Негізгі зерттеу объектісі әдеби өмір, мақсаты соны шолып, пікір білдіру.
7)ЭССЕ-әдебиет жайлы құнарлы ойлардың бір бұлағы, әдебиетіміз, қаламгерлеріміз хақында жүректі жарып шыққан пікірлерді оқырманға жеткізудің бір арнасы.
3.Қазіргі қазақ әдеби сынының басым бағыттары
Тәуелсіздік кезеңіндегі сынның негізгі бағыты бұрын болмаған рухани еркіндік. Осы кездегі сынның басты ерекш.–бұрын тиым салынған ақтаңдақтар, тақырыптар ашылып, кәсіби сынға тек Алаш әдеб-да қалып. кәсібилік пен сын-ның рухани тәуелсіздігі егемендік алған соң ғана қайта оралды. Қазіргі әдеби сын–публық бағытта. Мақала, очерк, фельетон, ақпараттық мәтіндің бәрінде көсемсөздік бар. Субъективтік автордың ғана көзқарасы әдебиеттанулық, объективтік тұрғыдан ерекше болып тұрады. Кәсіби сынның басты ерек–әдеби процесті кәсіби әдеб-дың көзқарасымен бағалап беру. Идеология н.е саясатпен ғана байл. емес кәсіби деңгейде әдебиеттану ғылымы қағид-мен қазіргі әдеби үрдісті саралап шығу–бүгінгі сынның басты мақсаты. Осы бағытта жазылған еңбектер:Т.Кәкішев пен А.Садыққызының «Сәбит Мұқанов» (2009), Қ.Салғараның «Түрік әлемі» (2000), И.Жеменейдің «Хафиз және қазақ әдебиеті» (2000), Б.Қожабекұлының «М.Х.Дулати»(2000), З.Серікқалиұлының «Алтын жамбы» (2001), Ж.Дәдебаевтың «Ұраным-Алаш» (2008),Р.Тұрысбек «Парыз бен парасат» (2003), «Асыл сөз»(2006), «Ұлт мұраты және руханият»(2008), Ж.Аймұхамбетова «Мифтің поэтикадағы қызметі» 2010), Қ.Асановтың «Айтыс өнерінің публицистикалық сипаты»(2010), А.Әлтайдың «Қазақ балалар поэзиясы»(2009), Қ.Байтанасованың «Орыс қаламгерлері шығармашылығының эмигранттық кезеңі» (2008), Қ.Кемеңгердің «Олжабай Нұралыұлы» (2010) т.с.с. зерттеу, еңбектері жарық көріп, онда ұлттық сөз өнерінің әр кезеңдегі өсу-есею жолдары, жекелеген ақын-жазушылардың өмірі мен шығармашылығы алыс-жақын елдердегі қандастарымыздың тағдыр-талайы, әдеби мұра мен оны зерттеп-зерделеудің өзекті тұстары, көркемдік мұраттар тағылымы, мәдени-рухани һәм эстетикалық құндылықтар қазіргі кезеңнің талап-тілектері тұрғысынан таразыланады.