1.Ядролық физиканың іргелі мəселелері

2.Ядролық сәулелер туралы түсінік

3.Альфа-бөлшек, тегі, сипаттамасы

4.Бетта-бөлшек, тегі, сипаттамасы

5.Гамма-сәулесі, тегі, сипаттамасы

6.Мезондар, тегі, сипаттамасы

7.Ядролық бөлшектерді тіркеу әдістері

8.Ионизациялық камера. Құрылысы, жұмыс істеу принципі

9.Ионизациялық камера. Сезімталдығы, ажырату қабілеттілігі

10.Беттік-бөгеттік кремний тіркегіші,жұмыс істеу принципі

11. Беттік-бөгеттік кремний тіркегіші, ажырату қабілеттілігі

12.Жұқа ұлпалық тіркегіштер

13.Гейгер-Мюллер тіркегіші, жұмыс істеу принципі

14.Сцинтилляциялық тіркегіштер, жұмыс істеу принципі

15.Электрондық көбейткіштер. Құрылысы,жұмыс істеу принципі

16. Пропорционалдық есептегіштер. Құрылысы, жұмыс істеу принципі.

17. Ядролық электроника. Сызба блогы.

18. Алдыңғы күшейткіштер. Жұмыс істеу принципі. Күшейту коэффициенті.

19. Негізгі күшейткіш. Кең алқапты күшейткіш. Жиілік сипаттамасы.

20. Амплитудалық дискриминаторлар.

21. Кернеу импульсін пішіндеу. Шмидт триггері.

22. Бір каналдық амплитудалық сараптағыш.

23. Көп каналдық амплитудалық сараптағыш.

24. Бөлшектерді электр заряды бойынша сараптау әдісі. Вильсон камерасы

25. Бөлшектерді энергиясы бойынша сараптау әдісі.

26. Бөлшектерді массасы бойынша сараптау әдісі.

27. Магниттік масс-спектрометр. Жұмыс істеу принципі.

28. Өту уақыты бойынша сараптағыш масс-спектрометрлер, жұмыс істеу принципі.

29. Рентген түтігі. Жұмыс істеу принципі.

30. Сипаттаушы және тежелу рентген сәулелері.

31.Атом ядросын зерттеу адистери

32.Атом ядросынын олшемин аныктау адистери.

33.Резерфорд тажирибеси.

34.Альфа-болшектердин ядродан серпимди шашырауы

35.Альфа-болшектердин ядродан кери шашырауы.Кулондык богет.

36.Альфа-болшектин энергиясы б-ша альфа-радиоактивти ядронын радиусын ан

37.Нейтрондардын ядродан шашырауын зерттеу аркылы ядронын радиусын ан-у.

38.Мюондык атомдардын рентген саулесин зерттеу аркылы ядронын рад ан-у.

39.Электрондардын ядродан шашырауын зерттеу аркылы ядронын радиусын ан-у.

40.Альфа-болшектин тегин ан-тын Резерфорд таж-си.

41.Ядронын ишки курылысын зерттеу адистери.

42.Полоний-бериллий нейтрон кози.Ядронын курамында нейтроннын бар екенин байкау адиси

43.Нуклоннын ишки курылысын зерттейтин адистер.

44.Журдек болшектин нуклон ишинде дифракциялануын пайд адиси

45.Удетилген электрондардын дифракциясын пайд-у

46 Хофштадтер тəжірибесі

47 Зарядталған бөлшектерді үдету əдістері

48 Ван-де-Грааф электростатикалық сызықтық үдеткіші

49 Циклотрондық үдеткіштер. Жұмыс істеу принципі

50 Синхротрон. Үлкен Коллайдер. Жұмыс істеу принципі

51 Қолданбалы ядролық физиканың тəжірибелік əдістері

52 Радиоактивтік изотоптарды дайындау əдістері

53 Нейтрон белсендендіру əдісімен радиоактивтік изотоп дайындау

54 Таза элементтерді дайындаудың қажеттілігі

55 Изотоптың гамма спектріне қоспаның тигізетін кері əсері

56 Радиоактивтік изотоптарды геологиялық барлауда қолдану

57 Изотоптарды кен қазу кезінде жəне металлургияда пайдалану

58 Изотоптарды құрылыста пайдалану

59 Гамма-каротаж əдісі

60 Рентген-радиометрлік əдіс

61. Элементар бөлшектерді байкау,зерттеу әдістері

62. Іргелі әсерлесулер

63. Гравитациялық әсер.Әсерді туғызатын заряд. Сипаттамасы.Зерттеу әдістері.

64. Электрамагниттік әсер.Әсердің заряды.Сипаттамасы

65. Күшті әсер.Әсердің заряды.Сипаттамасы

66. Әлсіз әсер.Әсердің заряды.Сипаттамасы

67. Элементар бөлшектердің статикасы

68. Фермиондар.Жалпы сипаттамасы.

69. Бозондар.Жалпы сипаттамасы.

70. Элементар бөлшектердің элементарлығының белгілері.

71. Тамм гипотезасы. Юкава теориясы. Мюонды байқау әдісі

72. Лептондар.Қасиеттері.Қалың қабатты фотоұлпалар әдісі

73. Пи-мезондар. Қасиеттері

74. Протон ішіндегі Пи-мезондар ағыны. Байқау,сараптау әдістері

75. Кварктар. Жалпы сипаттамасы

76. протонның ішкі құрылысын тәжірибе жүзінде зерттеу әдістері.

77. протондар. Жалпы сипаттамасы.

78. күшті өріс заряды- түстер. Сипаттамасы.

79. күшті өріс бозоны- глюондар. Қасиеттері.

80. асимптотикалық еркіндік. Конфайнмент.

81. лептондар. Сипаттамасы.

82. зарядталған лептондар мен нейтрал лептондар. Қасиеттері.

83. лептондардың қатысуымен жүретін ядролық реакциялар.

84. бета- ыдырау. Бета- бөлшектердің энергетикалық спектрі. Ерекшелігі.

85. аннигиляция құбылысы. Зерттеу әдістері.

86. электрондық үдеткіштен нейтриноны өндіру әдісі.

87. лептондық заряд кванттық саны туралы түсінік.

88. әлсіз әсер ториясы- электроәлсіз үлгі туралы түсінік.

89. кванттық электродинамика мен кванттық хромодинамиканың ұқсастыығы мен айырмашылығы.

90. әлемнің біртұтас теориясы туралы түсінік.

1.Ядролық физиканың іргелі мəселелері

Ядролық қару – жаппай қырып-жою қаруы. Атом бомбасы (Атомная бомба) — авиациялық ядролық бомбаның алғашқы атауы. Оның әрекеті жарылғыш тізбекті ядролық бөлінуі реакциясына негізделген. Термоядролық синтез реакциясына негізделген сутек бомбаның пайда болуымен жалпы "ядролық бомба" деген термин орнықты. Ядролық қару жаппай қырып-жою құралы ретінде қысқа мерзім ішінде әкімшілік орталықтарды, өнеркәсіп және әскери нысандарды, әскерлер тобын, флот күштерін талқандау, қоршаған ортаны радиоактивтік ластандыру, жаппай бүлдіру, суға батыру, т.б. мақсаттар үшін қолданылады. Ядролық қару адамдарға күшті моральдық және психологиялық әсер етеді. Оның қуаттылығы тротилдік эквивалентпен бағаланады. Қазіргі заманғы бұл қарудың қуаты ондаған тротилден бірнеше ондаған млн. тротилге дейін жетеді.

Ядролық жарылыстың энергиясын бейбiт мақсатта қолдану мүмкiн емес. Сондықтан ядролық реакция кезiнде бөлiнетiн энергияны пайдалана алу үшiн тiзбектi реакцияны еркiмiзше басқара алатындай болуымыз қажет. Мұндай басқарылатын тiзбектi реакцияны ядролық реакторлар немесе атомдық қазандықтар деп аталатын қондырғыда жүзеге асырады.

Алғашқы жасалған реактор шабан нейтрондарды қолданатын реактор. Уран ядросы бөлшектенгенде бөлiнетiн нейтрондардың энергиясы шамамен 1-2 МэВ. Сәйкес олардың жылдамдықтары 10⁷ м/с, сондықтан оларды шапшаң нейтрондар деп атайды. Мұндай энергиядағы нейтрондар ²³⁵U және ²³⁸U ядроларымен бiрдей қарқындылықпен әсерлеседi.

 Жылулық нейтрондарды ²³⁵U ядросы шапшаң нейтрондарға қарағанда 500 есе қарқындырақ жұтады. Сондықтан табиғи уранды шабан нейтрондармен сәулелендiргенде оның көп бөлiгi ²³⁸U ядросымен емес ²³⁵U ядросына жұтылады. Сондықтан тiзбектi реакцияны жүзеге асыру үшiн нейтрондарды баяулату қажет.

2.Ядролық сәулелер туралы түсінік

Тарихи ядролык нурлардын биринши коздери табиги радиоактивти ядролар болды. Олар энергиялары бирнеше Мэв-тан аспайтын альфа, бета, гамма болшектер шыгарады. Кейнирек, ядролык реакторлар мен удеткиштердин комегимен жасанды радиоактивти дайындамалар шыгарылатын болды. Бирак, олардын да шыгаратын болшектеринин энергиялары бирнеше Мэв-тан аспайды, коптеген ядролык реакциялардын табалдырыгынан томен. Оларды элементар болшектер алеминде колдану мумкин емес. Сондыктан, радиоактивти коздер негизинен ядролык реакцияларды зерттеуге емес, радиоактивтиликтин озин зерттеу мен колданбалы максаттарга пайдаланылады.

Зарядталган болшектерди электр жане магнит ористеринин комегимен белгили траектория бойымен удетуге болады. Мундай, электр жане магнит ористерин пайдаланып, жогар энергиялы болшектерболшектер шоктары ондирилетин кондыргыларды удеткиштер деп атайды.

Нык емес зарядталган немесе бейтарап болшектер агынын, удетилген болшектермен аткыланган нысаналарда отетин ядролык реакцияларды колданып тузеди. Мундай реакциялар кезинде шыгарылатын жана болшектер саны жеткиликти болса, оларды баска нысаналарда жана реакциялар коздыруга болады. Мундай болшектер агынын екинши реттик нур дейди. Удеткиштерде алынатын екинши реттик нурлар гамма кванттар, нейтрондар, иондар, каондар, антиболшектер ж.т.т. болшектер шоктарынын кози ретинде колданылады. Мюондар мен нейтринолар удеткиштердин удеткиштердин ушинши реттик шоктарынан алынады.

3.Альфа-бөлшек, тегі, сипаттамасы Альфа-сәулелер — радиоактивті ядролардан зор жылдамдықтармен (шамамен 10 см/с) бөлініп шығатын бөлшектерден тұратын сәулелер. Альфа-сәуле шығару — ядролық реакторлардың жұмыс процесінде, ядролық жарылыста пайда болатын немесе ядролық зарядтардың құрамына кіретін радиоактивті изотоптардың ыдырау барысында ядролардың гелий атомдарын (альфа-бөлшектер) шығаруы. Альфа-сәуленің өткіш қабілеті аз болғандықтан, ол тек альфа — сәулеленгіш изотоптар организм ішіне түскенде ғана қауіпті.α-бөлшегінің табиғатын 1908 жылы Резерфорд көптеген эксперименттік зерттеулер нәтижесінде анықтады. Альфа-ыдырауы кезінде ядродан өздігінен α-бөлшек — гелий атомының ядросы Не (екі протон және екі нейтрон) ұшып шығады және жаңа химиялық элементтің туынды ядросы пайда болады. 8.7-суретте альфа-ыдыраудың процесі көрсетілген.

Альфа-ыдырау кезінде атом ядросы зарядтың саны   екіге және массалық саны   төртке кем туынды ядроға түрленеді. Жаңа элемент Менделеев кестесіндегі периодтық жуйенің бас жағына қарай екі орынға ығысады:

мұндағы   — аналық ядроның белгісі,   — туынды ядроның таңбасы. Гелий атомының ядросы болып табылатын α-бөлшек үшін   белгісін пайдаландық.

Аналық ядро ыдырағанда, α-бөлшек пен туынды ядро белгілі бір кинетикалық энергиямен жан-жаққа шашырай ұшады. Кейбір ыдырауда туынды ядро қозған күйде болуы мүмкін. Ыдырау энергиясын аналық ядромен байланысқан санақ жүйесінде энергияның сақталу заңын пайдаланып есептеуге болады. Ыдырау энергиясы   қозу энергиясы мен кинетикалық энергиялардың қосындысына тең. Бастапқы энергия аналық ядроның тыныштық энергиясына тең екенін ескерсек, онда

 — аналық,   — туынды ядролардың,   — гелий атомы ядросының массалары, бұдан ыдырау энергиясын табамыз: