I. Қызығушылықты ояту

Өз оқыған қосымша әдебиеттерің бойынша мына кестені толтырыңыздар.

Автор	Кітаптың аты	Қашан оқыдым	Басты оқиғалар	Негізгі кейіпкер	Өзіме ұнағандары

II. Мағынаны ашу

Тапсырмалар:

№1 Мына өлең жолдары қай шығармадан және авторы кім?

Қарап тұрсақ әр жерден:

Жау бір өрттей қайнайды,

Қайнағанмен қоймайды...

Жауабы: М.Өтемісұлы «Соғыс»

№2 Авторы кім, қай ғасыр ақыны?

Ғылым таппай мақтанба,

Орын таппай, баптанба,

Құмарланып шаттанба,

Ойнап босқа күлуге.

Жауабы: Абай XIX ғасыр

№3 Авторы кім, қай шығармадан үзінді?

Әкесі балаға бақшадан түзу және қисық ағашты көрсетіп:

«Бағып-қағуда көп мән бар…»

Жауабы: Ы.Алтынсарин «Бақша ағаштары»

III. Ойтолғаныс

XIX ғасыр әдебиетінің өкілдері туралы қосымша мәліметтер айтқызу.

(Мысалы Абайдың шежіресін тарату)

«Кім көп біледі» ойыны арқылы оқушылардың қанша көркем әдебиет (кітап)

оқығандарын санату.

Қорытындылау

Қатысқан оқушыларды марапаттау. Келесі сыныптан тыс сабағымызға дейін

күнделік-дәптерлеріңізде қосымша әдебиеттер тізімі көбейсін деп сабағымызды

аяқтаймыз.

ІІІ тоқсан 30 сағат

Сабақ №1 « »________2012 жыл

Сыныбы : 5

Сабақтың тақырыбы: Ыбырай Алтынсарин «Дүние қалай етсең табылады?»

Мақсаты: а)Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен еңбектеріне тоқтала отырып, әңгіменің идеялық мазмұнына талдау, оқушыларға ойландыратын сауал бере отырып, пікірін тыңдау қабілетін, тілдік қорын, ізденістерін арттыру; б) еңбексүйгіштікке, мамандық таңдай білуге, адамгершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Әдісі: сұрақ – жауап,талдау, баяндау, пікір айту.

Көрнекілігі: Ыбырай Алтынсарин портреті, шығармалары, магнитофон, еңбек туралы нақыл сөздер.

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, экология, еңбек.

Сабақ түрі: жаңа сабақ.

Сабақтың барысы. I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен амандасу. Сыныптағы оқушыларды түгендеу.

II. Үй тапсырмасын сұрау.

1. «Топтастыру» стратегиясы.

↑

Ыбырай Алтынсарин туралы не білеміз?

← →

↓

2. «Өзен» өлеңін мәнерлеп жатқа айт.

3. «Су – тіршілік көзі».Ой толғау жазу.

III. Жаңа сабақ.

Кіріспе сөз. «Дүние қалай етсең табылады?»шағын көлемді аударма әңгіменің қысқаша мазмұнына назар аударайық. (Магнитофоннан әңгіменің қысқаша мазмұнын оқушыларға тыңдату).

Сөздікпен жұмыс:франк- француз ақшасының атауы.

Мәтіннен көнерген сөздерді табу: купец, реуішті.

Сұрақ. 1. Қайыршы Антонға бейтаныс кісінің ақылы қалай әсер етті?

2. Антон қандай қорытынды шығарды?

(Мәтіннен тауып оқыту).

Шығармашылық сауал.

1. Антон сияқты сенің бірге оқыған досың тіленшілік қылып тұрса не істер едің?

2. Болашақта кім боламын деп армандайсың?

(Үнтаспа сұрағына назар аударайық.)

1. Бұл әңгіменің басты тақырыбы не жайында баяндалған екен?

2. Ыбырай аталарыңның еңбек тақырыбына жазған тағы қандай әңгімелерін білесіңдер?

(Дәптермен жұмыс.)

«Болжау» стратегиясы. Қалай баюға болады?

Венн диаграммасы

Еңбекқор	Ұқсастығы	Жалқау
Тыным таппайды, күнін босқа өткізбейді, еңбектеніп ақша табады, ешкімге тәуелді болмайды.	Екеуі де адам.	Ештеңе істегісі келмейді, арамтамақ, жатып ішер, оңай жолмен ақша табуды ойлайды.

Кітаппен жұмыс: рөлдерге бөліп оқыту.

1. Автор сөзі:

2. Француз жұртының білімді адамының сөзі:

3. Бейтаныс адамның сөзі:

4. Антонның сөзі:

Қорытынды: «Екі бетті күнделік» стратегиясы.

Әңгімеден алған әсерім	Пікірім

Үй тапсырмасы: әңгіменің мазмұнын игеру, жоспар құру, шағын шығарма жазу.

Сабақ №2 « »________2012 жыл

Сыныбы : 5

Сабақтың тақырыбы: Абай Құнанбаев «Қыс»

Сабақтың мақсаты: білімділік – Абай өмірінен мәлімет бере отырып, «Қыс» өлеңінің мазмұнын ашу, өлеңнің көркемдік ерекшелігін оқушылар санасына жеткізу; дамытушылық – өз ойларын ашық айтуға үйрету, мәнерлеп оқуға дағдыландыру; тәрбиелік – бір – бірінің пікірін тыңдауға, пікірлеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу.

Түрі: жаңа сабақ. Әдіс- тәсілі: СТО стратегиялары/ БББ, топтастыру, кубизм, ой толғау, салыстыру, т.б.

Көрнекілігі: сабаққа қажетті қима қағаз, «Абай» энциклопедиясы, портрет, т.б.

Сабақтың барысы. 1. Ұйымдастыру.

Шаттық шеңберде тұру, көздерін жұмып маңдайларына таңбалар жапсыру, сол таңбалар бойынша бір- біріне тілек айту.

Таңбалары бойынша кіші топқа топтасып, атын қорғап шығу. Таңбалардың суреті: Тау,Жұлдыз, Күн, Білім. «Айналма парақ» әдісі бойынша бір- бірінің пікірін толықтырып, сол тақырып көлемінде әдемі мәтін шығу керек.

Бүгінгі сабақтың тақырыбымен таныстыру.

Қызығушылықты ояту.

• Балалар, сендер мына портреттегі тұлғаны танисыңдар ма?

• Олай болса, ол туралы не білетінімізді топтастырайық.

Парақшалар таратылады, әр топ білетіндерін жазып іледі.

Күн бейнесіндегі сурет шығу керек.

Білемін	Білдім	Білгім келеді
Абай туралы білетіндерін топтастырады.	Жұрналдың парақшалары таратылып, әрқайсысына әр түрлі тапсырмалар ұсынылады, сосын сынып болып жұрнал құрастыру керек.	Оқушылар не туралы білгілері келетіндері сұралады, сосын сол туралы ізденіп келу тапсырмасы үйге беріледі.

Мағынаны ашу.

Абай 1845 жылы Семей өңірінде Құнанбай әулетінде дүниеге келді. Әжесі Зеренің ақынның азамат болып қалыптасуына ықпалы зор болды.

Абай әдебиет әлеміне осы Күн сияқты жарқырап, өзіндік жаңалығымен, өзіндік ою- өрнегімен ерекшеленді. Табиғаттың төрт мезгіліне де ақын өлең арнады. Өлеңдері арқылы сол кездегі қазақ ауылының тыныс – тіршілігін, хал- жағдайын жеткізіп отырды.

Абай өз өлеңдері арқылы әдебиетке көптеген жаңалықтар алып келді. Сондай жаңалықтың бірі – кейіптеу. Кейіптеу деп жансыз нәрсені жанды етіп суреттеуді айтады. Оны қазір өлеңнен табамыз.

Табиғат лирикасына жазылған өлеңдерінің бірі – «Қыс».

Өлеңді мәнерлеп жатқа оқып беремін. Өлеңді оқулықтағы сұрақтар бойынша талдау.

«Кубизм» әдісі бойынша кіші топтарда жаңа сабақты талдау.

Салыстыру. Абай суреттеп отырған қазақ ауылын бүгінгі қазақ ауылымен салыстыр. Венн диаграммасына түсір.

Қолда не пікірге қарсы шық . «Қыс» өлеңіндегі айтылғандармен келісесің бе?

Суретте. Қыс тақырыбын ақын сияқты өз бетінше суретте не қыс тақырыбына сурет сал.

Зертте. Өлеңдегі көркемдегіш сөздерді тап.

Қолдан. Әдемі сөз тіркесін қолданып әңгіме құрастыр.

Жазғандарынан әр топ жария етуі керек. «Автор орындығына» отырып айтады. ( Дәптерге жұмыс жүргізіледі, өлеңді мәнерлеп оқытамын).

Ой толғау. Біз бүгін не білдік?

Әр топқа парақшалар таратылып беріледі. Абайдың қандай өлеңдерін білеміз? Абай туралы не білдік? Бүгінгі сабақтан алған әсерім? т.б.

Сабаққа жақсы қатысқан топты мадақтау.

Үйге тапсырма: өлеңді жаттап келу.

Сабақ №3 « »________2012 жыл

Сыныбы : 5

Сабақтың тақырыбы:Абай Құнанбаевтың «Ғылым таппай мақтанба»

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:Оқушылардың ұлы ақын туралы білгендерін тереңдету, «Ғылым таппай мақтанба»өлеңінің мазмұнын түсіндіру.

Тәрбиелік:Көркем әдебиетті сүйіп оқуға,әдебиет өнерін бағалай білуге тәрбиелеу,жамандықтан жиреніп,жақсылыққа ұмтылуға үйрену.

Дамытушылық:оқушылардың поэзияға деген қызығушылығын,сүйіспеншілігін арттыру,мәнерлеп оқу дағдысын дамыту.

Сабақтың түрі:дәстүрлі сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері.түсіндіру,іздендіру,сұрақ-жауап,әңгімелесу,талдау.

Сабақтың көрнекілігі:Абайдың өлеңдер жинағы.

Пәнаралық байланыс:қазақ тілі,тарих,әдебиет.

Пайдаланылған әдебиет:Ә.Дайыр,Қ.Айтқалиев Қазақ әдебиеті,5-сынып,Алматы «Атамұра»2001 ж.Абайдың өлеңдер жинағы

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру

2.Үй жұмысын сұрау.

3.Сабақты түсіндіру

4.Тапсырмалармен жұмыс

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

7.Бағалау

1.Ұйымдастыру:оқушылармен сәлемдесу,түгендеу.

2.Үй жұмысын сұрау:үйге берілген тапсырманы тексеру,өткен сабақта өтілген шығарманың мазмұнын сұрау

1. А.Құнанбаев кім?

2. А.Құнанбаевтың өмірі туралы кім әңгімелейді?

3. Абайдың «Қыс»өлеңін кім жатқа айтады?

3.Сабақты түсіндіру:

Оқулықпен жұмыс.Мәтінді мәнерлеп оқу.

Абай Құнанбаев «Ғылым таппай мақтанба»атты өлеңінде оқымаған адамның күні қараң екенін сөз етеді. «Бес нәрседен қашық болып,бес нәрсеге асық бол»деп айтады.Өсек,өтірік айтудан,жалқау,бекер мал шашудан аулақ бол,-деп ақылын айтады.

Әр нәрсеге қанағат қыла білсең,талаптансаң,еңбектенсең болашақта жолың ашық екендігін ұғындырады.

4.Тапсырмалармен жұмыс:

• Сөздікпен жұмыс

нәфрәтлі-жиіркенішті

ғибрәтлі-үлгілі

• Сұрақ-жауап.

1. Өлең қандай тақырыпқа жазылған?

2. Абай жастарды қандай болуға шақырады?

3. Өлеңнің қандай жолдары нақыл сөздерге айналған?

4. Ақынның өлеңіндегі бес асыл істі ата.

5. Бес дұшпанды жаз.

6. Өлең қандай ұйқаста құрылған?

7. Неше бунақтан,неше тармақтан тұрады?

8. Сенің ойыңша бес дұшпан мен бес асыл іс қайсылар?Сендер қандай ойлармен толықтырар едіңдер?