36. Сацыяльна-эканамічнае развіцце Беларусі ў другой палове 18 ст.

Да 60-хх гадоў XVIII ст. стараннай працай сялян сельская гаспадарка была ў асноўным адноўлена: значна павялічылася плошча ворных зямель, павысілася культура земляробства, павялічылася пагалоўе прадукцыйнай жывёлы, з'явілася тэндэнцыя да параённай спецыялізацыі сельскагаспадарчай вытворчасці. 3 аднаўленнем гаспадаркі вяртаецца паншчына, расце колькасць паншчынных сялян, а таксама павялічваюцца павіннасці. Штотыднёвая паншчына з 8 — 12 дзён з валокі ўзрастае да 10 — 16. Але рэанімацыя паншчыны была ўласціва галоўным чынам Заходняй і Цэнтральнай Беларусі, дзе аднавілася фальварачная гаспадарка. Што датычыць Усходняй Беларусі, то тут да 70х гадоў XVIII ст. пераважала грашовая рэнта. Ва ycix рэгіёнах Беларусі пануючай сістэмай земляробства з'яўлялася трохполле. Аднак у асобных маёнтках назіралася ужо развітая сістэма шматпольных севазваротаў. Фальварковыя палеткі засяваліся зерневымі, бабовымі i тэхнічнымі культурамі .Больш за палову плошч пасеваў на сярэдзіну XVIII ст. у заходніх i цэнтральных раёнах Беларусі займала азімае жыта. Другой важнейшай сельскагаспадарчай галіной была жывелагадоўля.У асноўным феадальная гаспадарка была забяспечана як працоўнай так і прадукцыйнай жывелай. Вырошчвалі буйную рагатую жывелу, свіней, авечак, хатнюю птушку. Неадменнай часткай феадальнай гаспадаркі з’яўлялася агародніцтва, садаводства, пчалярства, рыбаводства. З 80-х гадоў XVIII ст. на некаторых землях Беларусі з’яляецца бульба.

Развіццё гарадоў Беларусі у другой палове XVIII ст. праходзіла пад знакам пераадолення глыбокага крызісу, які быў вынікам ваенных катаклізмаў сярэдзіны XVII—пачатку XVIII ст. Значныя спусташэнні беларускім гарадам прыносіла i барацьба магнацкіх груповак. У 1764 г. сейм прыняў рашэнне аб ліквідацыі у гарадах судовай юрысдыкцыі шляхты i духавенства, i гараджане, якія жылі на юрыдыках феадалаў, падлягалі перадачы пад уладу магістратаў. У 1776 г. сейм naстанавіў адмяніць магдэбургскае права у гарадах, якія не з'яуляліся цэнтрамі ваяводстваў i паветаў. Тут устанаўліваўся спецыяльнай камісіяй асобны парадак, які павінен быў гарантаваць мяшчанам ix уласнасць, свабоду займацца рамяством, гандлем, права куши-продажу дамоў i другой маёмасці, свабоду змены месца пражывання.3 другой паловы XVIII ст. узрасла таварнасць рамяства, што садзейшчала выкарыстанню наёмных ратботнікаў, што сведчыць аб пачатку развіцця капіталістычных адносін. У гэты перыяд пачанаецца разлажэнне цэхавай сістэмы рамяства. Колькасць цэхаў прыкметна зменшылася да канца XVIII ст. У гэты перыяд таксама назіраецца далейшы рост мануфактурнай вытворчасці. У 1751 г. князь Міхаіл-Казімір Радзівіл заснаваў у Слуцку фабрыку паясоў, якія карысталіся вялікім попытым. У канцы XVIII ст. слуцкія паясы экспанаваліся у Парыжы на сусветнай выставе i атрымалі высокую адзнаку.

У дрогой палове XVIII стагоддзя гандаль ажывіуся. Гэтаму садзейнічала аднауленне сельскай гаспадаркі , развіцце мануфактуры, паляпшэнне сродкау зносін. На унутраным рынку значную ролю адыгрываюць кірмашы, найбольш буйныя у Мінску, Шклове, Бешанковічах, Зэльве. Ажыуленню гандлю садейнічау шэраг мер , прынятых дзяржавай у гэтым напрамку. У 1766г. на Варшаускім сейме была прынята пастанова аб усталяванні у ВКЛ адзіных мер і вагі. Парушальнікам пагражау штраф. Будаваліся новыя шляхі зносін. У 1784 г. было завершана будауніцтва канала Агінскага, які злучыу Неман з Прыпяццю. У 1781 г. пачалося будауніцтва Днепра-Бугскага канала.