15.Знешняя палітыка вкл у час княжання Вітаута. Грундвальская бітва.

      рюнвальдская  битва укрепила государственное сближение У  выніку ў  ВКЛ утварылася  моцная  апазіцыя,  якая  не  прымала  Крэўскую унію.  Узначаліў  апазіцыю  Вітаўт.  У пошуках саюзнікаў  Вітаўт заключыў  пагадненне  з  ханам  Залатой Арды Тахтамышам.  Па  ўмовах пагаднення  Вітаўт  абяцаў  дапамагчы Тахтамышу  ў вайне супраць  заваёўніка Азіі  Цімура  Тамерлана.  Тахтамыш  абавязаўся ў  выпадку  перамогі  аддаць Вітаўту  ўсе  рускія  княствы,  якімі  валодала  Залатая  Арда.  Аднак у 1399г.  войска  Вітаўта  было  разбіта  арміяй   Тамерлана.  Бітва адбылася  на  рацэ Ворскле.

      Пасля  паражэння  на  Ворскле ў  1401г.  Вітаўт  быў  вымушаны прызнаць умовы  Крэўскай уніі.  У гэты момант узмацнілася  крыжацкая  агрэсія супраць Польшчы.  Крыжакі  сабралі  вельмі  моцную  і  добра  узброенную 30-тысячную  армію.  Над Польшчай  навісла  смяротная  пагроза.  Рашаючая бітва  паміж крыжакамі і  аб'яднаным  войскам  Польшчы і ВКЛ адбылася ў  1410г.  пад Грунвальдам.  Войскам  саюзнікаў  кіравалі  Ягайла і Вітаўт.  У  гэтай бітве беларуска-літоўскія  харугвы змагаліся  з  вялікім  гераізмам.  У  выніку  крыжакі  былі  разгромлены.  Нямецкі  націск на  Усход  быў  спынены на  500  гадоў.  У гэтым  была  вялікая  гістарычная  роля  перемогі  пад Грунвальдам.

      Перамога  пад  Грунвальдам  яшчэ  больш узмацніла ўплыў Польшчы на ВКЛ.  У 1413 г.  гэта  было  замацавана  прыняццем Гарадзельскай пастановы.  Гарадзельская пастанова замацавала і пашырыла  прывілеі  каталіцкага насельніцтва  на  тэрыторыі ВКЛ.  Феадальная  эліта каталіцкага веравызнання  атрымала  выключныя  правы на дзяржаўнае,  палітычнае  і ваеннае  кіраванне  ў  ВКЛ,  на  зямельную і іншую маёмасць.  У той жа час праваслаўныя  феадалы  не атрымалі  нічога.  Больш  таго,  праваслаўнае  насельніцтва  трапіла  ў  стан  сацыяльна-палітычнага  нераўнапраўя  і  дыскрымінацыі.  Праваслаўныя  князі  не  ўдзельнічалі  ў  выбарах Вялікага  князя, не мелі  права  на  вышэйшыя  дзяржаўныя  пасады міністэрскага  тыпу. У 1430 г.  Вітаўт  памер,  не дачакаўшыся  каралеўскай  кароны,  якую яму  накіраваў  папа  Рымскі  і якую  захапілі  палякі.  Пасля  гэтага Вялікім  князем  ВКЛ быў  абраны брат Ягайлы Свідрыгайла.  Гэты палітык таксама  не пагаджаўся  з  Крэўскай ўніяй і  Гарадзельскай пастановай.  У  выніку  каталіцкае  насельніцтва  ВКЛ абрала  сабе  новага караля - Жыгімонта   Кейстутавіча.  Пачалася  грамадзянская  вайна     /1432-1436 гг./. Свідрыгайла  пацярпеў  паражэнне,  а Жыгімонт  пасля  перамогі выдаў  шэраг прывілеяў на  карысць праваслаўных феадалаў.  Праваслаўныя  паны атрымалі  спадчыннае  права  на валоданне  зямлей, права  на  гербы  і знакі  шляхецтва,  на  вызваленне  ад дзяржаўных падаткаў  і  павіннасцей.    Але  галоўнага  права  -  на  выбары Вялікага князя,  яны не  атрымалі.  Канчаткова  Гарадзельская  пастанова  была  ліквідавана  толькі ў  1563 г.

      Такім чынам,  Крэўская унія  і  грамадзянская  вайна  ХV ст.  у ВКЛ былі  выкліканы палітычным, эканамічным і сацыяльным  саперніцтвам паміж кіруючай феадальнай  групоўкай.  Гэтае саперніцтва завяршылася поўнай  кансалідацыяй феадальнай  эліты ў  ХVI ст.,  пасля чаго  гэты клас уяўляў  адну  сацыяльную  групу з агульнымі інтарэсамі  і агульнай Айчынай.  Гэта  паклала пачатак развіццю палітычнай  згоды і талерантнасці ў асяроддзі беларусаў.