- •1. Цывілізацыйная і iнфармацыйная тэорыi развіцця грамадства. Перыядызація
- •3.Великое переселение народов. Расселение индоевропейцев. Балты и славяне на территории современной Белоруссии.
- •4. Станауленне сярэдневяковай еурапейскай цывілізацыі і характарыстыка яе палітычнай сістэмы.
- •5.Палітычны лад Полацкага княства і яго узаемаадносіны з Кіеускім княствам.
- •6. Станаўленне феадальных сац-экан адносін у Еўропе. Феадальныя адносіны у полацкім княстве і іх асблівасці.
- •7.Барацьба насельніцтва заходніх зямель Русі з іншаземнымі захопнікамі у 9-13 ст.
- •8. Хрысцiянізацыя Русі і беларускіх зямель.
- •9.Культура Беларусі у X – XIII стст.
- •10.Асноуныя палітычныя і эканамічныя тэндэнцыі у развіцці Заходняй Еуропы і Маскоускай дзяржавы у познім сярэдневеччы(13-16стст).
- •11.Перадумовы і утварэнне адзінай балцка-славянскай дзяржавы Вялікага княства Літоускага, Рускага і Жамойцкага.
- •12.Палітычны лад вкл і яго асаблівасці.
- •13.Сацыяльна-эканамічнае развіцце вкл. Аграрная рэформа і канчатковае запрыгоньванне сялян.
- •14.Дынастычная барацьба у вкл. Крэуская Унія. Пачатак распаусюджвання каталіцтва у вкл.
- •15.Знешняя палітыка вкл у час княжання Вітаута. Грундвальская бітва.
- •16.Сацыяльны і нацыянальны склад насельніцтва вкл. Фарміраванне беларускай народнасці.
- •17.Рэнесанс(Адраджэнне) у Еуропе і яго асаблівасці у Беларусі. Культура Беларусі у 14-16 стст.
- •18.Еуропа на шляху ад сярэднявечча да Новага часу. Стварэнне каланіяльная сістэмы.
- •19.Барацьба за гегемонію ва Усходняй Ууропе. Люблінская Унія і стварэнне рп.
- •20.Гуманізм і рэфармацыя у Еуропе і у Беларусі. Дзеячы Рефармацыі.
- •21.Контррэфармацыя у Еуропе і у Беларусі. Брэсцкая царкоуная нія.
- •22. Войны на тэррыторыі Беларусі у часы рп(17-18 стст.).
- •23. Асноуныя тэндэнцыі палітычнага і эканамічнага развіцця вядучых краін свету у 18 ст.
- •24. Палітычны крызіс і спроба реформ у рп у канцы 18 ст. Першы і другі падзелы дзяржавы. Канстытуцыя 3 мая 1791.
- •25. Паустанне пад кграуніцтвам т. Касцюшкі. Трэці падзел рп.
- •26. Палітычнае і сацыяльна-эканамічнае стнаовішча Беларусі у складзе Расійскай Імперыі.
- •27. Асноуныя тэендэнцыі палітычнага і сацыяльна-эканамічнага развіцця сусветнай гісторыі у 19 ст. Фарміраванне індустрыяльнай цывілізацыі.
- •28. Вайна 1812 г. І Беларусь у першай палове 19 ст. Паустанне 1830-1831 гг.
- •29. Палітыка расійскага урада на тэрыторыі Беларусі у першай палове 19 ст. Ліквідацыя уніяцкай царквы.
- •30. Грамадска-палітычны рух у Беларусі у першай палове 19 ст. Паустанне 1830-1831 гг.
- •31. Крызіс прыгонніцтва. Адмена прыгоннага права.
- •32. Буржуазныя рэформы 60-70-х гг. І асаблівасці іх правядзення на тэрыторыі Беларусі.
- •33. Паустанне 1863 г. Беларускі нацыянальны рух у другой палове 19 ст.
- •34. Развіцце капіталізму у Заходней Еуропе і Беларусі у другой палове 19 – пачатку 20 стст.
- •35. Роля марксісзму і сацыял-дэмакратычнага руху у грамадска-палітычным жыцці Еуропы і Беларусі у канцы 19- пачатку 20 стст.
- •36. Беларускі нацыянанальны рух у канцы 19 – пачатку 20 ст.
- •37. Фарміраванне беларускай нацыі.
- •38. Сталыпінскія рэформы і вынікі іх правядзення на тэрыторыі Беларусі.
- •39. Развіцце культуры Беларусі у 19 – пачатку 20 ст.
- •40. Рэвалюцыя 1905 – 1907 гг у Расіі і у Беларусі.
- •41. Першая сусветная вайна і Беларусь. Нацыянальны беларускі рух на акупаванай тэрыторыі.
- •42. Лютауская рэвалюцыя у Беларусі. Усталяванне дваеуладдзя.
- •43. Беларускі нацыянальны рух у сакавіку – кастрычніку 1917 г.
- •44. Кастрычніцкая рэвалюцыя і ўсталяванне савецкай улады ў Беларусі.
- •45.Праблема дзяржаўнага самавызначэння Беларусі. Усебеларускі з’езд (снежань 1917) і яго вынікі.
- •46.Утварэнне Беларускай Нацыянальнай Рэспублікі і яе дзейнасць на акупаванай немцамі тэрыторыі.
- •47.Утварэнне бсср і Літоўска-Беларускай рэспублікі.
- •48.Польска-савецкая вайна 1919 – 1920 гг. Рыжскі мір і яго вынікі.
- •49.Акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі ў часы польска-савецкай вайны (1919 – 1920 гг.) і яго вынікі.
- •50.Версальска-Вашынгтонская сістэма міжнародных адносін. Асаблівасці развіцця Еўропы і зша ў міжваенны перыяд.
- •51.Спробы мадэрнізацыі эканомікі ў 20-я гады. Нэп.
- •52.Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва ў бсср у 20 – 30-х гг.
- •53.Сацыяльна-эканамічнае становішча беларускай вёскі ў 20 – 30-х гг.
- •54.Індустрыялізацыя бсср і яе вынікі.
- •55.Палітыка беларусізацыі і яе вынікі. Развіццё культуры ў міжваенны перыяд.
- •56.Усталяванне таталітарных рэжымаў у Еўропе і ссср. Масавыя рэпрэсіі 1920 – 1930 гг. У ссср і бсср.
- •57.Палітычнае і сацыяльна-эканамічнае становішча Заходняй Беларусі пад уладай Польшчы (1921 – 1939 гг.)
- •58.Нацыянальна-вызваленчы рух у Заходняй Беларусі ў 1921 – 1939 гг.
- •59.Міжнароднае становішча пасля Другой сусветнай вайны. Удзел бсср у стварэнні аан. Пачатак “халоднай вайны”.
- •60.Эканамічнае аднаўленне Еўропы пасля Другой сусветнай вайны. Аднаўленне народнай гаспадаркі бсср у 1955 – сярэдзіне 1960-х гг.
- •61.Грамадска-палітычнае і культурнае жыццё бсср у часы аднаўлення народнай гаспадаркі ў 1955 – сярэдзіне 1960-х гг.
- •62.Беларусь у перыяд спроб дэмакратызацыі грамадства і эканамічных рэформ (сяр. 50 – сяр. 60-х гг.)
- •63.Асноўныя тэндэнцыі развіцця еўрапейскіх краін у 1970 – пачатку 1990 гг. Нарастанне крызісных з’яў у ссср.
- •64.Палітыка перабудовы і нацыянальна-дэмакратычны рух у Беларусі.
- •65.Крызіс ссср як унітарнай дзяржавы. Прыняцце Дэкларацыі аб дзяржаўным суверынітэце бсср і яго значэнне.
- •66.Дэнансацыя саюзнага дагавора 1922 г. І ўтварэнне снд.
- •67.Дзяржаўнае будаўніцтва ў канцы XX ст. Прыняцце канстытуцыі 1994 г. Рэарганізацыя ўладных структур.
- •68.Сацыяльна-эканамічнае жыццё Рэспублікі Беларусь у пачатку XXI ст., асноўныя напрамкі і вынікі.
- •69.Незалежная Беларусь на міжнароднай арэне. Утварэнне саюза Беларусі і Расіі.
- •70.Развіццё культуры Беларусі ў канцы XX – пачатку XXI ст.
13.Сацыяльна-эканамічнае развіцце вкл. Аграрная рэформа і канчатковае запрыгоньванне сялян.
Социально-экономической основой развития белорусских земель в средневековую эпоху являлось сельское хозяйствоОт степени личной зависимости от феодалов выделялась челядь невольная (крестьяне, которые не имели своего хозяйства, жили в имениях феодалов), челядь придворная (прислуга), «похожие» люди (крестьяне с правом перехода из одного имения в другое) и «непохожие» люди (крестьяне, которые были лишены такого права).
В середине XV в. в Западной Европе увеличился спрос на зерно, торговля которым давала помещикам большой доход. Поэтому они стали переходить к фольварочной системе хозяйства. Помещики на лучших землях (в 200 – 400 га) организовывали хозяйство, в котором выращивали зерновые культуры и разводили скот. С этого времени крестьяне за пользование землей должны были отрабатывать определенное количество дней на помещичьей земле (барщина) своим инвентарем или платить деньгами (чинш). Вначале барщина отрабатывалась два дня в неделю, но постепенно она увеличивалась. Особенно интенсивный рост фольварочно-барщинной формы хозяйствования наблюдался в Понеманье и Побужье, частично, в Подвинье – регионах сплавных рек с развитыми внешнеторговыми связями.
В середине XV в. началась аграрная реформа, которая получила название «волочной помери». Целью ее был более полный учет и распределение земли, унификация крестьянских повинностей. В качестве основной единицы налогообложения была волока (19,5 десятины, или в современном исчислении 21,3 га), а главной повинностью – барщина. В Поднепровских и Подвинских хозяйственных волостях единицей налогообложения была «служба», а повинностями крестьян оставались чинш и различных видов дань.
В связи с реформами ускорялся процесс закрепощения крестьянства. Начало законодательного оформления крепостного права в ВКЛ было положено привилеем 1447 г, а «Уставы на волоки» 1557 г. распространила его на ту часть крестьян, которая еще сохраняла право перехода от феодалов. Это было зафиксировано Статутом 1566 г, который определил 10-летний срок сыска беглых крестьян, а Статутом 1588 г. этот срок был удвоен. Таким образом юридически было закреплено крепостное право. С этого времени крестьяне потеряли личную свободу, помещики могли их продавать, менять, закладывать в залог как всю семью, так и отдельных членов семьи. В западной и центральной Беларуси осуществление реформы привело к смене общинного землепользования подворным.
В XIV – первой половине XVI в. производительные силы феодализма обусловили интенсивный процесс отделения ремесла от сельского хозяйства, что сопровождалось ростом городов и поселков городского типа – местечек. Если в начале XV в. в ВКЛ было известно 83 города, то в конце XV в. – уже 530. Наиболее крупными городами (свыше 8 тыс. человек) были Витебск, Могилев, Пинск, Полоцк, Слуцк, Гродно, Брест.
По своему социально-экономическому статусу города подразделялись на государственные (великокняжеские) и частновладельческие, принадлежавшие отдельным феодалам. Иногда феодалы скупали участки в самоуправляющихся городах и распространяли свою юрисдикцию на всех, кто жил на этой территории. Население этих так называемых «юридик» было неподвластно магистрату. Горожане стремились избавиться от зависимости феодалов и получить свободу и право на самоуправление. С конца XIV в. князья начали дарить городам право на самоуправление, так называемое магдебургское право. Первым получил это право Брест (1390 г.). До второй половине XVI в. магдебургское право получили почти все крупнейшие города Беларуси.
.
