1. Цывілізацыйная і iнфармацыйная тэорыi развіцця грамадства. Перыядызація

Согласно формационному подходу, представителями которого были Карл Маркс, Фридрих Энгельс, Владимир Ильич Ленин и другие, общество в своём развитии проходит через определённые, сменяющие друг друга этапы – общественно-экономические формации:

1. Первобытнообщинную;

2. Рабовладельческую;

3. Феодальную;

4. Капиталистическую;

5. Коммунистическую:

а) социализм;

б) коммунизм.

Общественно-экономическая формация – это исторический тип общества, основанный на определённом способе производства.

Способ производства включает в себя:

1. Производительные силы (относятся средства производства и люди с их знаниями и практическим опытом в сфере экономики)

2. Производственные отношения – это отношения, которые возникают в процессе производства и зависят от формы собственности на средства производства. Включают в себя:

а) предметы труда - земля, сырьё, материалы;

б) средства труда - инструменты, оборудование, техника.

Производительные силы развиваются быстрее, чем производственные отношения. Совершенствуются средства труда, знания и навыки человека, занятого в производстве. Со временем возникает противоречие: старые производственные отношения начинают сдерживать развитие новых производительных сил. Для того чтобы производительные силы имели возможность развиваться дальше, необходима замена старых производственных отношений новыми. Когда это происходит, меняется и общественно-экономическая формация.

Формационный подход характеризуется:

1)Выключ магчымасці зваротнага шляху развіцця грамадства і  ігнараванне асаблівасцей краін і народаў

2)Абсалютызацыя, рэвалюц прымусу, як сродка змены у грамадстве тым самым ігнаравалася эвалюцыйнае развіцце шляхам рэформаў

3)Асноўная увага надаецца вывучэнню класаў і іх барацьбы ў межах той ці іншай фармацыі. Па сутнасці класавая барацьба прызнавалася ў якасці рухавіка гісторыі

4)Асноўная рыса падыходу ігнараванне духоўных каштоўнасцей і псіхалагічных асаблівасцей

Цывілізацыйны падыход- аўтары: Данілеўскі, Шпенглер, Тойбні. Другая частка вучоных па меры дальнейшага развіцця і зараз, што ў процівавагу макрс тэорыі сталі развіваць цывілізацыйны падыход да гісторыі: прыдаюць падзелу грамадства больш шырокі сэнс. Цывілізацыя ўключае ў сабе усе стораны чалавечага жыцця: матэрыяльная культура, духоўная культура. У першую чаргу соцыокультурная старана жыцця чалавека з’яўляецца галоўным фактарам развіцця гісторыі. Рухавіком развіцця цывілізацыі Т.ойбні лічыў так званую творчую меншасць, пад якой разумелася інтэлігенцыя, эліта, якая вядзе за сабой народ. Развіцце складаецца з адэкватных адказаў, выклікаў гісторыі.

Цывiлiзацыя – гэта грамадства, якое пражывае на пэунай тэрыторыi, мае пэуны узровень развiцця матэрыяльнай культуры, мае пэуны узровень развiцця культуры (лiтар, мастацтва), пэуны узровень сацыяльных адносiн, палiтычных адносiн, формы праулення дзяржавай. Кожная цывiлiзацыя мае свае асаблiвасцi.

                                    Цивилизационная концепция: 

I период.Др об-во(100-40тыс лет до н.э.-сер I тыс.н.э.)

                а) каменный век(40 тыс до н  э -3 тыс лет до н э)

                б) бронзовый век(2 тыс до н  э-нач I тыс до н э)

                в)железный век(нач I тыс до н э-сер I тыс.н.э.)

II период.Средневековье(конV-XV вв н э)

                а)нач перехода к классовому  общ-ву и возникн гос-ва на Бел(VI-пер пол XIII)

                б)развитие феодальной системы  (сер XIII-XV)

III период.Новое время (XVI-начXX в)

                а)оформление феод системы и  назревание ее кризиса(XVI-кон XVIIIв)

                б)генезис и укрепление капитализма(конXVIII-1917)

IV период.Новейшее время (1918-наши дни)            2. Агульная характарыстыка Антычнай цывілізацыі старажытных Грэцыі і Рыма. Узнікненне хрысціанства.

На мяжы III-II тыс ды н.э. жыхары Грэцыі і прылеглых вост. навуч. вырабляць прылады з бронзы: сплава медзі і волава. На востраве Крыт складваецца 1ая ў Еўропе дзярж-ае. утварэнне. Археёлагі знайшлі руіны палацаў - доказу існавання развітой сістэмы пісьмовасці. Ў 1450 г. да н.э. цыв-ая Крыта была ліквідавана ў выніку вывяржэння вулкана і землятрусаў. Прыкладна ў гэты жа час на Крыт уварваліся мікенскія (ахейскія) плямёны, якія жылі тады ў Грэцыі. Яны перанялі крыцкую сістэму пісьма, адыгрывалі прыкметную ролю ў гандлі Ўсходняга Міжземнамор'я. Аднак у XII стагоддзі да н.э. мацнеючая ахейская цывілізацыя была разбураная саюзамі грэка-дарыйских, фесалійскіх, беятыйских, іянійскіх плямёнаў Балканскага паўвострава і Малой Азіі (яны былі вядомыя егіпцянам як "народы мора"). Перасяліўшыся ў Грэцыю, гэтыя плямёны часткова зліліся з ахейцами, часткова заняволілі іх. У развіцці гарадоў Італіі і Грэцыі выявілася шмат падобных рыс. У VIII-VI стст. да н.э. грэкі каланізавалі ўзбярэжжа Паўднёвай і Сярэдняй Італіі, пабудавалі Неапаль і Сіракузы, якія сталі важнымі гандл. цэнтрамі Міжземнамор'я. Гэта аказала вялікі ўплыў на пляменныя ўтварэнні, якія засялялі Італію. На поўначы Італіі панавалі этрускі. Іх паходжанне сапраўды невядома, мяркуецца, што, як і дарыйцы, яны прыналежылі да "народам мора" і дашлі з Усходу, заваяваўшы мясцовае насельніцтва. У 451-450 гг. да н.э. у Рыме ўпершыню былі прынятыя адзіныя для ўсіх законы (да гэтага спрэчкі вырашаліся на аснове племянных звычаяў і традыцый). З 445 г. да н.э. дазваляліся шлюбы паміж патрыцыямі і плябеямі. Яшчэ праз стагоддзе плябеям далі доступ да выбарных пасад, у тым ліку і консульскім. У той жа час у Рыме служб-ыя ліца не атрымоўвалі жалавання, усе выдаткі, звязаныя з нясеннем службы, яны пакрывалі за свой рахунак. Таму доступ да ўлады толькі заможным грамадзянам. Хрысціянства зарадз-ся ў I стагоддзі ў Ізраілі ў кантэксце мессіянских рухаў юдаізму. Х. мае габрэйскія карані. Іешуа (Ісус) выхоўваўся як юдэй, наведваў сінагогу, меў рэліг. святы. Апосталы, першыя вучні Іешуа, былі габрэі. Па новазапаветнаму тэксту, назоўнік хрысціяне ( прыхільнікі Хрыста) упершыню ўвайшоў ва ўжыванне для пазначэння прыхільнікаў новай веры ў сірыйска-эліністычным г. Антыёхія ў I ст. Першапачаткова хрысціянства распаўсюджвалася ў серадзе габрэйства Палестыны і міжземнаморскай дыяспары, але, ужо пачыная з першых дзесяцігоддзяў, дзякуючы пропаведзям ап. Паўла яно набывала ўсё больш паслядоўнікаў сярод іншых народаў ("язычнікаў"). Да V ст. распаўсюджванне хрысціянства адбывалася галоўнай выявай у геаграфічных межах Рымскай імперыі, а таксама ў сферы яе культурнага ўплыву (Арменія, паўн. Сірыя, Эфіёпія), у далейшым (у асноўным ва 2-ой палове 1-го тысячагоддзя) - сярод германскіх і славянскіх народаў, пазней (да XIII-XIV стст.) - таксама сярод балтыйскіх і фінскіх народаў. У новы і найноўшы час распаўсюджванне хрысціянства па-за Еўропай адбывалася за рахунак каланіяльнай экспансіі і дзейнасці місіянераў.