Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
EKONOM_ShPOR.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
259.47 Кб
Скачать

75)Қазақстан Республикасында экономикалық қауіпзіздікті қамтамасыз ету

Экономикалық қауіпсіздік – бұл экономикалық тәуелсіздік, ұлттық экономиканың тұрақтылығы және өзіндік даму мен прогреске қабілеттілік жағдайындағы қоғамдық қажеттіліктерді тиімді қанағаттандыру.

Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін сақтау және қамтамасыз ету саласында мемлекеттік саясаттың жалпы стратегиясы мен приоритетті бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді.

Жалпы ма мағынада, экономикалық қауіпсіздік дегеніміз- оның тұрақты дамуын, қауіпсіздігін, қоғамдық және мемлекеттік дамуы үшін әлеуметтік – экономикалық жағдайының адекватты деңгейін қамтамасыз ететін экономикалық жүйенің күйі. Экономикалық қауіпсіздік терминдерінде жиі қауіп – қатер факторлары қолданылаы.. Қазақстанның экономикалық қауіпсіздік дамуының аса мүмкін қауіп қатерлеріне жататын Қазақстанның экономкикалық даму әркелкілігінің жоғарлау қауіптері. Қауіп – қатерлеріне жататын Қазақстан аймақтарының әлеуметтік – экономикалық даму әркелкілігінің жоғарлау қауіптері. Қауіп қатерлердіің маңызды факторлары:

-аймақтар дамуының әлеуметтік

– экономикалық деңгейінде объективті бар айырмашылықтар, өнеркәсіп өндірісіндегі құрылымдық өзгерістер фонында экономикалық қатынастарда депрессиялық, дағдарысты, артта қалған аудандардың болуы:

- Қазақстанның жеке қалаларының кәсіпорындары арасында өндірістік- техникалық байланыстардың бұзылуы;

- ҚР жеке аймақтарының арасында жан басына шаққандағы ұлттық табысты өндіру деңгейінде алшақтықтың үлкейюі;

- Ал егер қазіргі кезде Қазақстан экономикасының өсуіне байланысты жағдай кішкене өзгерген болса, аудандар дамуындағы диспропорция сақталуда.

Аймақтардың экономикалық бірігуі Қазақстан нарығының қызмет етуінің міндетті шарты. Бірақ та жеке аудандар, әсіресе табиғи – шикізат ресурстарына бай, өз артықшылықтарын біржақты қолдануға ұмтылады. Осыдан мемлекеттің аумақтық- сараланған саясат керектігі шығады, яғни аймақтарға бірдей нарықтық жағдай жасау үшін.

Экономикалық қауіпсіздік қауіп – қатерінің басқа факторы – ол экономиканың, ұлттық экономиканың теңгерімсіздігін шақыртатын екі әлсіз байланысқансекторға жіктелуі, экспорттық және ішке бағытталған салалардың поляризациясы. Осы қатынаста ең жақсы жағдайда отын – энергетикалық сектордың кәсіпорындары болып қалды, оларда кепілді өткізу нарықтары болды және шетел капиталмен жекешелендірудің объектілері болды.

Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсідігін қамтамасыз етуге аударғып, өйткені, әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мемлекеттің егеменділігінің кепілі, қоғамдық тұрақтылықтың негізгі шарты болып табылады. Экономика тұлғаның, мемлекттің және қоғам өмірінің маңызды жақтарының бірі болып табылғандықтан, оның дамуын, сыртқы және ішкі қауіп-қатерлерге төтеп бере алатындығын бағаламай ұлттық қауіпсіздік түсінігі бос сөз болып дами береді.

Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ете алмау қауіпсіздіктің басқа да аспектілеріне, саяси және әскеридеп бастап медициналық және құқыққа дейін, қауіпсіздіктер туғызады. Шынында да экономикалық қатынастарда толық бостандық пен тәртіпсіздік орын алып, биліктің тұлға, қоғамның және мемлекеттің экономикалық мүдделерін қорғай алмауы, биліктің дәрменсіздігін және саяси қауіпсіздіктің жоқтығын дәлелдейді.

Экономикалық қауіпсіздіктің теріс жақтары әскери қауіпсіздікте де өз әсерін тигізеді, өйткені мықты әскерді тек қана экономикалық және саяси билігі жоғары мемлекеттер ғана құра алады. Көптеген материалдық шығындарды және салымдарды керек ететін экологиялық қауіпсіздік те экономикалық қауіпсіздікке тәуелді. Тура осындай жағдай технологиялық, медициналық ақпараттық қауіпсіздікке байланысты. Тіпті, тұлғаны, қоғамды және мемлекетті түрлі құқық бұзушылықтардан қорғауға бағытталған құқықтық қауіпсіздіктің өзі экономикалық қауіпсіздікпен қамтамасыз етілуі, өйткені құқық бұзушылақтардың 80-90% экономикалық себеппен, қасақана сипатта жасалады.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]