Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

«Бекітемін»

И және ОӘЖ проректоры

______________А.З.Исағұлов

"____" желтоқсан 2011ж.

Оқытушы пәнінің оқу-әдістемелік кешені

K(R) Ya1102 - Қазақ тілі пәні бойынша

5В1002010 - ақпараттық қауіпсіздендіру жүйеcі мамандығының студенттері үшін

Ақпараттық технологиялар институты

Қазақ тілі және мәдениеті кафедрасы

2011

І семестр

1-тақырып Мемлекеттік тіл мәртебесі. Тіл туралы Заң. Тіл – қатынас құралы. Сөз құрамы және қосымша. Синоним. Антоним. Омоним.

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары.

1. Сөз құрамы және қосымша туралы айтып өту.

2. Мемлекеттік тіл мәртебесі. Тіл туралы Заң. Тіл – қатынас құралы. (студенттерге сұрақтар қою).

Мемлекеттік тіл мәртебесі

Тіл дегеніміз - адамды адаммен, халықты халықпен жақындастыратын ерекше құрал. Сол себепті біздер достықтың құралы және еліміздегі бірліктің негізі ретінде тілді ерекше құрметтеуіміз керек. Ана тілінде әркімнің білім алуына жағдай жасау, олардың ұлттық мәдениетін дамыту - маңызды мемлекеттік стратегия.

Қазақ халқының ана тілі - қазақ тілі. Қазақ тілі- бай тіл. Бұл күнде қазақ тілі мемлекеттік мәртебеге ие болды. Қазақстанда тұратын ұлты басқа халықтар да қазақ тілін үйренуде. Олар қазақ тілін арнайы курстарда, мектептер мен университеттерде оқиды. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев халыққа Жолдауында былай деп атап өтті: "… біздер қазақ халқының көп ғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін сақтап, дамытып келеміз, көп ұлтты және көп мәдениетті келісімін бірегей ұлттың алға дамуын қамтамасыз етеміз."Мемлекеттік тіл - Қазақстанның болашағы.

Тапсырмалар:

1.Мәтінді оқып шығып, аударыңыз.

2.Берілген сөз тіркестерін аударып, сөйлем құрастырыңыздар: ана тілі, мемлекеттік мәртебе, басқа халықтар, жағдай жасау, достықтың құралы, мәдениетті дамыту.

3.Берілген сөздерді сөз құрамына талдаңыздар: құрметтеуіміз, жолдауында, дәстүрін, жақындастыратын, ғасырлық, мәдениетін, достықтың, еліміздегі, халықты.

4.Мәтіннен ілгерінді, кейінді ықпалға мысалдар келтіріңіз.

5.Мәтін бойынша сұрақтар құрастырып, ауызша жауап беріңіздер.

6.Мына етістіктерден келер шақ формасын жасаңыздар. Үлгі: жазу-жазады-жазар-жазбақ, жақындастыру, құрметтеу, алу, үйрену, оқу, өту, дамыту, сақтау, алға даму.

7.Берілген сөз тіркестерін септеңіздер: ұлттық мәдениет, ғасырлық дәстүр, қазақ тілі, ерекше құрал.

8.Мәтіннен тәуелдік жалғаулы сөздерді теріп жазыңыздар.

9.Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді жазып, аударыңыздар.

Ана тілінде ... білім алуына жағдай жасау, олардың мәдениетін дамыту- ... мемлекеттік стратегия. Қазақ тіл- ... тіл. Бұның ... негізі Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы ... жазылған. Қазақ .. ана тілі - қазақ тілі.

10. Мәтіннен есімдіктерді тауып, аударыңыз, сөйлем құрастырыңыз.

11. Мына нақыл сөздерді оқып, аударыңыздар:

• Түрлі-түрлі байлықтар бар. Солардың таңдауын берсе, мен тіл байлығын таңдар едім. Өйткені тіл байлығы- бәрінен де сенімді байлық.(Ғ.Мұстафин).

• Сөзді бағалар, сөзге тоқтар, сөзден мағына іздеу адамды мәдениеттендіре түседі. (Ілияс Омаров).