Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Русско-Латинский словарь от Р до Я.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
08.11.2019
Размер:
392.61 Кб
Скачать

Р

раб servus [i, m]; famulus [i, m]; familiaris [is, m]; mancipium [ii, n]; verna [ae, m]; mediastīnus [i, m], mediastrīnus [i, m];

раболепие humilitas [atis, f]; adulatio [onis, f]; vernalitas [atis, f]; obsequium [ii, n]; servilitas [atis, f];

раболепный vernilis [e] (blanditiae); vernalis [e]; humilis [e]; servilis [e];

работа operatus [us, m]; operatio [onis, f]; opera [ae, f]; opus [eris, n]; opusculum [i, n]; opificium [ii, n]; munus [muneris, n], labor [oris, m], quaestus [us, m];

+ работа по физике specimen physicum;

+ использовать для работы и ночное время operi noctem addere;

+ совершать работу favere operi;

работатать laborare [1]; operari [or, atus sum]; favere [eo, favi, fautum] operi; opus facere [io, feci, factum]; agere [o, egi, actum]; administrare [1]; studēre [eo, ui,-] (alicui rei);

+ работать на другого aliis leporem exagitare;

+ работайте (и впредь) над этим, как работаете incumbite in causam, ut facitis;

работник operarius [ii, m]; mercennarius [ii, m];

работоспособный laboriosus [a, um];

+ быть весьма работоспособным summi laboris esse;

рабочий operarius [a, um];

рабский servilis [e]; ancillaris [e]; vernalis [e]; obnoxius [a, um];

рабство servitium [ii, n]; servitus [utis, m]; famulatus [us, m]; (долговое) nexus [us, m];

рабыня ancilla [ae, f]; serva [ae, f]; famula [ae, f]; mancipium [ii, n];

равенство aequitas [atis, f] (перед законом); aequalitas [atis, f]; aequabilitas [atis, f]; parilitas [atis, f]; indifferentia [ae, f];

+ знак равенства signum aequalitatis;

+ ставить знак равенства aequare;

+ с установлением всеобщего равенства ввести одинаковые законы как для высших, так и для низших слоев населения unitate constituendā summos cum infimis pari jure retinere;

равнина planities [ei, f]; campus [i, m] (herbidus; herbosus; aquosus; torridus; in campo castra ponere); arvum [i, n]; planum [i, n];

+ открытая холмистая равнина planities collina aperta;

+ песчано-глинистая равнина planities arenoso-stepposa;

+ степная равнина planities stepposa;

+ плоская травяная равнина campus planus herbosus;

+ равнинный характер местности aequitas loci;

+ вечно покрытые инеем равнины arva nunquam viduata pruinis;

+ равнина, идущая под уклон submissa fastigio planities;

равно aequabiliter; aequaliter; aeque; pariter;

+ равно как и aeque ac; pari modo ac; pariter ac;

+ не все ли равно? quid ad rem?

равновеликий aequalis [e]; aequimagnus [a, um]; magnitudine aequans [ntis];

равновесие aequilibrium [ii, n]; aequitas [atis, f];

+ вывести из равновесия exturbare mentem alicujus;

+ сохранять равновесие teneri nutu suo; corpus librare;

равноденственный aequinoctialis [e];

равноденствие aequinoctium [ii, n]; aequinox [noctis, f];

равнодушие apathia [ae, f]; aequanimitas [atis, f]; indifferentia [ae, f]; patientia [ae, f]; irreverentia [ae, f]; neglectus [us, m]; neglegentia [ae, f];

равнодушно aequo animo; indifferenter (ferre aliquid);

равнодушный aequanimus [a, um]; aequus [a, um]; frigidus [a, um]; immotus [a, um]; rudis [e];

+ делать равнодушным abalienare (aliquem ab aliqua re);

+ быть равнодушным tepere (affectus tepet);

равнозначный aequivalens [ntis];

равномерность aequitas [atis, f];

равномерный aequalis [e]; aequabilis [e]; regularis [e]; congruens [ntis]; constans [ntis];

равноправие juris aequitas [atis, f]; jura [ium, npl] paria;

+ ввиду всеобщего равноправия aequato jure omnium;

равносильный par [is];

равноценный aequivalens [ntis]; ejusdem pretii;

равный aequus [a, um]; aequalis [e]; aequans [ntis]; aequabilis [e]; par [is]; compar [is]; parilis [e] (noctes pariles diebus);

+ быть равным aequare;

+ при прочих равных условиях ceteris paribus;

+ равным образом item; itidem; pariter; perinde; aeque; eadem; mutuo; necnon;

+ с равным правом aequo jure;

+ делать равным exaequare (omnium dignitatem);

+ сделать свободу равной для всех exaequare libertatem;

+ быть равным кому-л. se exaequare cum aliquo exaequare; aliquem exaequari cum aliquo;

+ делать равным aequare (aliquid alicui rei, cum aliqua re);

+ при равной для всех опасности aequato omnium periculo;

+ когда бой велся равными силами dimicatione aequatā, aequato Marte;

равнять aequare [1] (aliquid alicui rei, cum aliqua re); coaequare [1]; exaequare [1]; complanare [1];

равняться facere [io, feci, factum] (litteras ad aliquem; duplicatum jugerum; dodrantem bonorum); aequare [1]; aequum esse [sum, fui];

радар radioelectricum instrumentum [i, n] detectorium;

ради causa; gratia; super; propter; ob; per;

+ потрудиться ради собственной славы super sua laude moliri laborem;

радиальный radialis [e];

радиатор refrigeratorium [ii, n];

радиация radiatio [onis, f];

радий radium [ii, n] (Ra);

радикал radicalista [ae, m];

радикулит radiculitis [idis, f];

+ пояснично-крестцовый радикулит lumbosacrale radiculitis;

радио Radiophonia [ae, f]; radiophonum [i, n];

радиовещание radiophonica divulgatio [onis, f];

радиостанция radiostatio [onis, f]; statio [onis, f] radiophonica;

радиотрансляционный radiophonicus [a, um];

радиус radius [ii, m];

+ в радиусе in circulo radio…

радовать gaudio esse [sum, fui] alicui; afficere [io, affeci, affectum] aliquem gaudio, laetitia, voluptate; alicui voluptati esse, voluptatem afferre; delectare [1]; beare [1]; laetificare [1];

радоваться sumere [o, mpsi, mptum] gaudia; gaudēre [eo, gavisus sum]; laetari [or, atus sum]; capere [io, cepi, captum] laetitiam; exsultare [1] animo; gestire [4];

+ я рад и счастлив gaudeo et volup est mihi;

+ я рад твоему благополучному возвращению te venire salvum volup est;

радон radon (Rn);

радостно per gaudium; volup, volupe; laete; hilare; libenter; gratulatorie; jucunde;

радостный candidus [a, um] (nox; hora; fatum; convivia; concordia); gaudialis [e]; gaudibundus [a, um]; laetus [a, um]; serenus [a, um]; hilaris [e];

радость hilaritudo [inis, f]; hilaritas [atis, f]; gaudium [ii, n]; gaudimonium [ii, n]; laetitia [ae, f]; deliciae [arum, fpl]; alacritas [atis, f]; gratulatio [onis, f]; oblectatio [onis, f] (vitae); voluptas [atis, f] (voluptas mea!);

+ выражать радость fungi gaudio;

+ доставлять кому-л. радость alicui laetitiam afferre; gaudio esse alicui; afficere aliquem gaudio;

+ быть вне себя от радости efferri, compleri gaudio; gaudio triumphare;

+ неподдельная радость fides gaudii;

+ одна радость рождает другую, радостям нет конца gaudiis gaudium suppeditat;

радуга arcus [us, m] caelestis; iris [idis, f];

радужный iridescens [ntis];

радушно liberaliter (accipere; accipi); benigne (salutare; invitare); faciliter;

радушный benignus [a, um]; facilis [e];

радующийся gaudialis [e]; gaudibundus [a, um];

раз:

+ один раз semel;

+ два раза bis;

+ в два раза duplo;

+ в три раза triplo;

+ много раз multoties; pluries;

+ ни разу nunquam;

+ с первого же раза ictu primo;

+ вернуть в шестьсот раз больше sescenta tanta reddere;

+ в три раза меньше tribus tantis minus;

разбавить diluere [o, ui, utum] (aqua; vinum);

Разбавленный dilutus [a, um];

разбегаться diffugere [io,fugi,-]; discurrere [o, rri, rsum]; dilabi [or, lapsus sum];

разбирательство (судебное) cognitio [onis, f] causae;

разбирать eventilare [1]; analyzare [1]; inspicere [io, spexi, ctum]; intellegere [o, legi, lectum]; dijudicare [1]; disserere [o, ui, rtum]; percensēre [eo, ui, censum]; recensēre; disceptare [1] (controversiam, litem); enucleare [1]; explicare [1]; tractare [1] (definitionem alicujus rei; quaestionem; proeliorum vias); disjungere [o, nxi,nctum,]; distruere [o, xi, ctum]; dissolvere [eo, lvi, lutum]; (aedificium) deturbare [1]; (murum) demoliri [ior, itus];

разбитый truncus [a, um] (tela);

разбить frangere [o, fregi, fractum]; diffringere; confringere; dividere [o, visi, visum]; partire [4]; disponere [o, posui, positum]; collidere [o, lisi, lisum] (os collisum; scyphi collisi); elidere; quatere [io, quassi, quassum]; discutere [io, cussi, cussum]; disjicere [io, jeci, jectum]; conquassare [1]; contundere [o, tudi, tusum] (vasa contusa); minuere [o, ui, utum]; comminuere [o, ui, utum] (statuam; navem; vasa cristallina); truncare [1] (statuas); discerpere [o, psi, ptum]; fundere [o, fudi, fusum]; pellere [o, pepuli, pulsum] (hostium exercitum); caedere [o, cecidi, caesum] (januam saxis; legiones; Pyrrhum); concidere [o, cidi, cisum]; facere [io, feci, factum] (castra); vastare [1] (Scythas); tendere [o, tetendi, tentum/tensum] (praetorium; sub vallo; tentoria);

+ разбить врагов stragem hostium edere (dare; facere; efficere; ciere);

разбой grassatio [onis, f] (nocturna); grassatura [ae, f]; latrocinium [ii, n]; rapina [ae, f]; praedatio [onis, f]; furtum [i, n];

разбойник latrunculus [i, m]; latro [onis, m]; praedo [onis, m]; malandrinus [i, m]; grassator [oris, m] (nocturnus; grassatores et sicarii); percussor [oris, m]; lanista [ae, m];

разбойничий latronum, praedatorum; piraticus [a, um];

разбор analysis [is, f]; recensio [onis, f]; explicatio [onis, f]; discrimen [inis, n];

+ подвергнуть разбору analyzare; enucleare; explicare; eventilare;

разборчивый elegans [ntis]; delicatus [a, um]; superbus [a, um] (dens; aures, quarum est judicium superbissimum); fastidiosus [a, um] (aestimator);

разбросать dispergere [o, rsi, rsum]; dissipare [1]; disjicere [io, jeci, jectum]; distrahere [o, xi, ctum]; jactare [1]; sternere [o, tsravi, stratum] (corpora passim);

разбредаться dispalari [or, atus sum]; dilabi [or, lapsus sum];

разбросанный dispersus [a, um]; dijectus [a, um];

разбудить expergefacere [io, feci, factum];

разбухать intumescere [o, mui,-]; turgescere [o,-,-]; sufflari [or, atus sum];

разбухший tumidus [a, um] (humus);

развалина ruina [ae, f]; reliquiae [arum, fpl]; parietinae [arum, fpl];

развалиться vitium facere [io, feci, factum]; dilabi [or, lapsus sum]; collabi; corruere [o, ui, utum];

разве num; ut; en; ne;

+ да разве на тебя что-нибудь подействует? Te ut ulla res frangat?

развевающийся fluxus [a, um];

разведать speculari [or, atus sum] (locum; consilia alicujus); perspeculari; investigare [1]; explorare [1]; cognoscere [o, gnovi, gnitum];

разведение cultura [ae, f]; cultus [us, m]; colendi; educatio [onis, f]; propagatio [onis, f]; dilutio [onis, f];

+ разведение рыб impiscatio [onis, f];

разведчик scultator [oris, m]; emissarius [oris, m]; speculator [oris, m]; explorator [oris, m];

разведывательный exploratorius [a, um];

разверстый hians [ntis];

развертывать evolvere [o, lvi, lutum,]; revolvere; explicare [1/ui, itum];

развеселить exhilarare [1]; hilarare;

развешивать dispensare [1];

развивать evolvere [o, lvi, lutum]; subigere [o, egi, actum] (ingenium); excolere [o, ui, cultum]; expandere [o, ndi, nsum/passum]; formare [1]; fingere [o, nxi, nctum]; explicare [1] (sententiam);

развившийся adultus [a, um] (eloquentia);

развилка furca [ae, f]; bifurcatio [onis, f];

развитие evolutio [onis, f]; crescentia [ae, f]; incrementum [i, n]; cultus [us, m]; cultura [ae, f]; progressus [us, m]; proventus [us, m]; momentum [i, n]; decursus [us, m], cursus [us, m]; progressio [onis, f], auctus [us, m], augmentum [i, n];

+ экономическое развитие cursus oeconomicus, mercaturae;

развитый evolutus [a, um];

развлекаться sibi ludos facere [io, feci, factum]; ludere [o, lusi, lusum]; animum relaxare [1], remittere [o, misi, missum]; oblectari [or, atus sum]; aberrare [1];

развлечение ludus [i, m]; lusus [us, m]; oblectamentum [i, n] (vitae); oblectatio [onis, f]; delectatio [onis, f]; voluptates [um, fpl]; animi relaxatio et remissio;

+ для развлечения voluptatis causa; animi causa; animi gratia;

+  предаваться развлечениям юности ludo aetatis frui;

+ доставлять кому-л. развлечение ludum dare alicui;

развод divortium [ii, n]; abruptio [onis, f] (conjugii); conjugis discidium [ii, n]; repudiatio [onis, f];

разводить (в стороны) disponere [o, posui, positum];  domare [o, ui, itum] (arbores); diluere [o, ui, utum] (aqua; vinum); accendere [o, ndi, nsum] (ignem); facere [io, feci, factum] (ignem ex lignis); submittere [o, misi, missum] (vitulos; tauros); colere [o, ui, cultum];

+ разводить огонь ignem accendere;

+ разводить рыб impiscare; venari;

разводиться (с женой) repudium uxori remittere [o, misi, missum]; repudiare [1]; (с мужем) divortium cum marito facere; a viro discedere [o, cessi, cessum];

разворачивать evolvere [o, lvi, lutum];

разврат stuprum [i, n]; impudicitia [ae, f]; nequitia [ae, f];

развратитель subactor [oris, m];

развратник lastaurus [i, m]; fornicarius [ii, m]; fornicator [oris, m]; scortator [oris, m]; scortum [i, n]; moechus [i, m]; corruptus [i, m];

развратница meretrix [icis, f]; scortum [i, n]; scrapta [ae, f]; scrattia [ae, f]; scratta [ae, f]; lupa [ae, f]; fornicaria [ae, f];

развратничать scortari [or, atus sum]; mores corrumpere [o, rupi, ruptum]; ad nequitiam obducere [o, xi, ctum];

развратность nequitia [ae, f] (nequitia ac turpitudo);

развратный vitiosus [a, um] (vita); dissolutus [a, um]; libidinosus [a, um]; pravus [a, um]; impudicus [a, um];

развращать corrumpere [o, rupi, ruptum]; vexare [1] (mores);

развязанный solutus [a, um];

развязать expedire [4] (nodum; restim; aliquem illigatum); accendere [o, ndi, nsum] (seditionem); solvere [o, lvi, lutum] (corrigia); dissolvere; resolvere; suscitare [1] (bellum civile; caedem);

+ развязать руки integrum dare;

+ развязать язык loquentem facere;

развязка solutio [onis, f]; exitus [us, m];

развязно petulanter (alicui rei sine ulla suspicione maledicere);

развязность petulantia [ae, f] (linguae; dictorum);

развязный procax [cis] (leno; meretrix; sermo; scripta); petulans [ntis] (genus dicendi); vernilis [e] (dictum);

разгадка explicatio [onis, f];

разгадывать conjicere [io, jeci, jectum]; explicare [1]; solvere [o, lvi, lutum];

разгладить planare [1]; complanare [1];

разглашать gestare [1] (crimina); enuntiare [1]; vulgare [1]; divulgare; circumferre [fero, tuli, latum]; efferre; eliminare [1]; praedicare [1];

разглядывать perspicere [io, spexi, spectum]; cognoscere [o, gnovi, gnitum]; spectare [1];

разгневанный iratus [a, um]; turbatus [a, um] (Pallas);

разговаривать colloqui; loqui [or, locutus sum] (latine loqui; Graeca lingua, Graece; cum aliquo; alicui de aliqua re); colloquium habēre [eo, ui, itum]; confabulari; fabulari [or, atus sum] (cum aliquo; alicui; inter se); fabulare [1]; sermocinari [or, atus sum]; conversare [1];

разговор colloquium [ii, n]; fabula [ae, f] (fabulae convivales); sermo [onis, m]; locutio [onis, f]; conversatio [onis, f]; dialogus [i, m];

+ вступить в разговор excipere fabulae partem;

разгонять diluere [o, ui, utum] (curam mero; omnes molestias); diruere [o, ui, utum] (agmina); submovere [eo, movi, motum] (turbam); resolvere [o, lvi, lutum]; discutere [io, cussi, cussum];

разгораться gliscere [o, -,-]; exardescere [o, arsi, arsum];

разгорячать accendere [o, ndi, nsum] (aliquem contra [in] aliquem); calefacere [io, feci, factum]; calefieri [fio, factus sum]; calescere [o, lui, -];

разгорячаться incalescere [o, lui, -] (mero; laetitia; per vinum et epulas); exaestuare [1];

разграбить manus afferre [affero, attuli, allatum] (alicui rei); compilare [1](oppidum, quidquid domi est; templa omnibus ornamentis compilata); diripere [io, repi, reptum]; depopulari; populari [or, atus sum];

разграничение terminatio [onis, f] (rerum expetendarum);

разграничивать (de)limitare [1]; abducere [o, xi, ctum] (a conjecturis divinationem); definire; finire [4]; fines ponere [o, posui, positum]; disterminare [1]; circumscribere [o, psi, ptum];

разгром strages [is, f] (exercituum); clades [is, f]; internecio [onis, f]; internecium [ii, n];

разгружать deonerare [1] (naves); exonerare [1] (naves); exinanire [4] (navem, vehicula);

разда(ва)ть tribuere [o, ui, utum] (pecuniam equitibus); distribuere (naves legatis); dividere [o, visi, visum] (praedam militibus; agros viritim civibus/per veteranos); dispensare [1] (nummos; oscula per natos); dispertiri / dispertire [4] (pecuniam judicibus; aliquid servis); largiri [ior, itus sum] (aliquid alicui; aliquid in servos);

раздаваться circumsonare [o, ui, itum];