Koniec XIX w - zaczyna się teoria w zarządzaniu, powstają pierwsze organizacje, rodzi się współczesna gospodarka.

Fryderyk Taylor (1856 - 1915) - menedżer, amerykański inżynier, zarządzał w fabryce metalowej. Wprowadził metodę naukową do zarządzania oraz określił rolę czynnika kierowniczego i wykonawczego w zarządzaniu. Starał się znaleźć odpowiedź na pytanie "Jak podnieść poziom pracy?"

*od lat 30 XXw. - zarządzani strategiczne (wielowariantowe), przygotowanie na różne zmiany na giełdzie ceny akcji spadają (nie ma pieniędzy na restrukturyzację). Firmy które mają duże nadwyżki pieniężne stosują nowe technologie.

Taylor zanalizował czas pracy, zmierzył długość podstawowych ruchów podczas pracy, przekazywał informacje o najlepszej metodzie na niższy szczebel.

4 teorie Taylora: -> by podnieść wydajność

1. sformułowanie podst. Problemów w zarządzaniu – opracowanie najlepszej metody, wykonania zadania.

2. naukowy dobór pracowników (dostosowywanie predyspozycji i możliwości psychicznych i fizycznych do stanowisk pracy)

3. naukowe wyszkolenie i doskonalenie pracowników

4. ułożenie dobrych stosunków między kierownikiem a pracownikiem

Henry Laurence Gantt - współpracował z Taylorem, opracował i wdrożył czasowo - "Jaka praca taka płaca". Był to premiowy system płac zwany bonusowym systemem Gantta lub systemem wykonania zadania z premią. System ten przewidywał dodatkowe premie dla pracowników stosujących się do otrzymanych instrukcji, które były dodatkiem do dniówki. W przypadku braku zastosowania wyznaczonych metod i narzędzi lub nie zmieszczenia się w

przeznaczonym czasie pracownik był pozbawiony premii, wypłacano mu jedynie dniówkę, która mu się należała. Wprowadzony system pozwolił na: -zwiększenie efektywności -zmniejszenie przerw i marnotrawienia czasu -zwiększenie aktywności robotnika.

Wykres Ganta – pokazuje czas i rodzaj wykonywanej pracy, zauważył wady pracy akordowej, podkreślił role motywowania.

Frank Bunker Gilbreth - jego pierwsze obserwacje dotyczyły usprawnienia organizacyjnego pracy murarzy wraz z żoną opracował metodę badania przebiegu i czasu trwania ruchów roboczych. Użył do badań kamery filmowej, aby: -zidentyfikować ruchy, operacje niezbędne i niepotrzebne, które powinny zostać wyeliminowane, -łączyć ruchy w większe struktury, co skraca czas wykonania operacji, -ustalić właściwą kolejność wykonywanych czynności.

Zachowanie kierowników ma wpływ na efektywność pracy.

HENRY FAYOL–pierwszy który analizował wydajność pracy kierowników i jak wpływa to na działanie całej firmy- szkola klasycznej teorii organ. Udowodnił, że kierowanie ludźmi można się nauczyć, bo urodzonymi kierownikami jest tylko 5% populacji.

14 Zasad zarządzania Henriego Fayola:

1.Podział pracy – specjalizacja

2.Autorytet – formalny [prawo rozkazywania] i osobisty [wynikający z wiedzy]

3.Dyscyplina – przepisy, kary za ich nie przestrzeganie

4.Jedność rozkazodastwa – polecenie od 1 kierownika, brak sprzeczności poeceń

5.Jednolitość kierownictwa – realizacja celu organizacji

6.Interes jednostki podporządkowany interesowi ogółu

7.Wynagrodzenie winno być sprawiedliwe

8.Centralizacja

9.Hierarchia

10.Ład – dobór najodpowiedniejszego stanowiska dla danego człowieka

11.Odpowiednie traktowanie personelu

12.Stabilność personelu

13.Inicjatywa – swoboda w tworzeniu i realizacji planów

14.Esprit de corps – poczucie przynależności do zespołu

SZKOŁY W ZARZĄDZANIU:

Szkoła klasyczna – naukowej organizacji pracy. Szkolenia pracowników, praca na akord, zwiększenie wydajności, skrócenie czasu pracy, dobór pracowników do pracy, idealistyczne wyobrażenie.

*Henry Fayol - badał wydajność pracy, stwierdził że każdy może nauczyć się być dobrym kierownikiem.

*Max Weber - podkreślał rolę w hierarchii organizacji, stwierdził, że porządek, ułożenie wg zasad pomaga ludziom działać, analizował efekty pracy całej firmy.

Szkoła stosunków międzyludzkich [behawioralna] – zwiększenie nacisku na życie społeczne pracownika, zaspokajanie jego potrzeb ludzkich, a nie materialnych. Podniesienie wydajności, idealne warunki psychologiczne, wydajniej kiedy kierownik interesuje się, troszczy o pracownika.

*obserwuje zachowania w zarządzaniu, najważniejsi są ludzie, lata 20 XXw. - zastanawia się co zrobić, żeby pracownicy czuli się lepiej.

*eksperyment w Mayo - badana jest wydajność pracy, zastanawiano się czy oświetlenie, ogrzewanie itp ma wpływ na wydajność pracy i który czynnik jest najintensywniejszy. Okazało się że najważniejsze są relacje między pracownikami a kierownikami. Rola kierownika ma duży wpływ na wydajność pracy zespołu.

Szkoła ilościowa – grupy badań operacyjnych, zespół specjalistów do przeanalizowania problemu, różnorodność zastosowań, trudne wdrażanie metody.

*metody ilościowe w osiąganiu wydajności pracy.

WSPÓŁCZESNE KIERUNKI W ZARZĄDZANIU:

1).Szkoła systemowa – organizacja jako jednorodny, celowy system składający się z wzajemnie powiązanych części. Wpływa na efektywnośc dóbr.

Podział na podsystemy i określenie ich funkcji.

-synergia (efekt synergiczny organizacji) - ekstra organizacja, współpraca 2 lub 3 elementów może dać lepszy efekt

-systemy otwarte (występuje wzajemne oddziaływanie z otoczeniem) i zamknięte (system, w którym nie występuje wzajemne oddziaływanie z otoczeniem np. zakony).

2).Podejście sytuacyjne – jaka metoda skuteczna będzie w danej sytuacji, szczegółowa istota związków między częściami organizacji. *na efekt wpływa konkretna sytuacja, menedżer może zdobyć zdolność rozwiązywania problemów, uczy pokory. menager musi:

Zbadać samą firmę

Zbadać dalsze otoczenie

Zbadać mikrootoczenie

KLASYFIKACJA ORGANIZACJI

ORGANIZACJE:

1. komercyjne – generują największe nadwyżki.

2. niekomercyjne- ich rola ciagle rośnie , Dracker- zarządzanie org niekomercyjnymi-twórca teorii, aspekt społeczny- dbając o swoje dobre imie musza uwzględniać np. sponsoring.

-> ich dzialalnośc oparta jest na budżecie.

RODZAJE I TYPY ORGANIZACJI M. BIELSKI

1. Wg. Funkcji

-Organizacje Gospodarcze (wykorzystać środki aby uzyskać więcej niż wyłożyli)

-Organizacje Służące zaspokojeniu niematerialnych potrzeb społecznych (szkoły, usługi komunalne, naukowe)

-Org. Administracyjne (ogólnopaństwowe) - org które tworzą szkielet organizacji całego społeczeństwa

-Org. Społeczne - społeczeństwo je powołało, aby wyrażać pewne poglądy [związki zawodowe, partie polityczne, stowarzyszenia]

-Org. Religijne

2. z punktu widzenia funkcji genotypowej [podstawowej]

·produkcyjne – wytwarzanie dóbr i usług, , zawłaszczanie sił przyrody i przetwarzanie ich w miare oczekiwań

·org. Scalające – podtrzymują porządek społeczny, socjalizują ludzi, zapewniają ochronę (szkoły, opieka społeczna, org. religijne, kościoły)

·org. Adaptacyjne – sprzyjające rozwojowi danego społ. Rozwój wiedzy [uniwersytety, szkoły wyższe, jednostki badawcze, org. artystyczne]

·org. polityczne – zw. Zawodowe, partie - instytucje państwowe z aparatem przymusu.

3. Typologiczny układ – relacje między jedn. Ludzką a organizacją

.charakter władzy – dlaczego ktoś rządzi

.char. Podporządkowania – z czego ono wynika

·org. Przymusowe – władza oparta na przymusie, char. Podporządkowania – alienatywny - ludzie chcą coś zmienić.

·org. Utylitarne – użyteczne, władza wynika z możliwości dysponowania środkami przeznaczonymi na nagrody dla pracowników, char. Podporządkowania kalkulatywny. (pod katem naszych potrzeb, preferencji - co z tego będę miał, że będę tu pracował)

·org. Normatywne – władza wynika z norm moralnych i przekonań ludzi, podporządkowanie ma charakter moralny i wynika z osobistego zaangażowania (kościoły, partie polityczne, rożne stowarzyszenia).

Analiza typów organizacji, cele i zachowania organizacji.

Kryterium własnościowe (cele a własność):

1)Cele a efektywność: menedżerowie deklarują utrzymanie dobrych stosunków z otoczeniem jako najważniejszy cel organizacji np. sponsoring, zysk dopiero na 5 miejscu, firma której opcją jest maksymalizacja zysku pracuje nieracjonalnie