Pytania na zaliczenie ustne z socjologii/2012

1. Cechy wiedzy naukowej I cechy wiedzy potocznej

Cechy wiedzy potocznej: potoczną wiedzę nabywamy samoistnie; wiąże się ona z nieograniczonym zasięgiem ludzkiej obserwacji; człowiek kieruje się nie tylko rozumem ale także emocjami, dlatego rzadko jest neutralna; związana jest z wartościowaniem – mówi co jest dobre a co złe; tendencja do uogólniania „cała dzisiejsza młodzież”; przesiąknięta jest stereotypami, upraszcza, jest sztywna i oporna na zmiany; wiedza potoczna ukryta jest w przysłowiach.

Cechy wiedzy naukowej: niezadowalanie się samym opisem, a wyjaśnianie poprzez odwołanie się do istniejących teorii; uczonych obowiązuje przestrzeganie trzech podstawowych reguł (wyraźne określenie problematyki badawczej w kontekście dotychczasowej wiedzy i istniejących teorii; staranne zbieranie danych, umożliwiające kontrolę ich rzetelności; odróżnianie twierdzeń opartych na faktach, od tych, które są domysłami); wyróżnikiem nauki jest neutralność i powstrzymanie się od wartościowania.

2. Co było źródłem przedsocjologicznej wiedzy o społeczeństwie?

Wiedza potoczna (człowiek od zarania dziejów żył w gromadzie i posiadał jakąś wiedzę praktyczną o zjawiskach i procesach zachodzących w zbiorowościach ludzkich), artystyczna wrażliwość, myśl filozoficzna.

3. Proszę opisać historyczne warunki narodzin socjologii jako dyscypliny.

Aby jakaś dziedzina stała się dyscypliną naukową musi spełniać co najmniej 3 warunki: musi posiadać przedmiot swoich dociekań , badań, opisu; do badania tego przedmiotu musi wypracować adekwatne, właściwe jej narzędzia i metody; powinna być przedmiotem akademickim, wykładanym na uczelniach.

Historia: Termin socjologia wprowadził w 1838 r. August Comte (nazywany ojcem socjologii; jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodrębniła się pod koniec XIX wieku (pierwszy wydział socjologii powstał w 1892 na Uniwersytecie w Chicago, w Polsce w 1919 na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Historyczne warunki narodzin socjologii: odkrycia geograficzne; rewolucja francuska; rewolucja przemysłowa; migracje ludności z wsi do miast; wyróżnienie czasu pracy i czasu wolnego; narodziny kwestii socjalnej; pojawienie się pierwszych partii politycznych; zmiana trybu i rytmu życia – zegar zamiast słońca; zanik wspólnot lokalnych sprawujących kontrolę i określających tożsamość jednostki; pojawienie się patologii społecznych.

4. Na czym polega istota socjologii - ocena skutków działania, - identyfikacja własnej roli społecznej, - świadomość różnic kulturowych,

- ochrona przed manipulacją.

5. Proszę opisać główne założenia teorii dramaturgicznej E. Goffmana. TEORIA DRAMATURGICZNA (Erving Goffman) – analogia codziennego życia społecznego do teatru. W myśl tej koncepcji ludzie kierują się w swoich działaniach przede wszystkim dążeniem do zrobienia na partnerach czy audytoriach dobrego wrażenia; coś nieustannie grają przed drugimi, starając się przedstawić siebie samych w dobrym świetle. Główne założenia: JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA – samoocena jednostki kształtowana przez interpretację reakcji innych ludzi w stosunku do jej osoby

DZIAŁANIE ŁĄCZNE – sieć interakcji między kilkoma osobami znajdującymi się we wspólnej sytuacji

SIECI ZOGNISKOWANE (np. para młodych na przyjęciu weselnym, zebranie zarządu firmy)

SIECI NIEZOGNISKOWANE (np. koktail na stojąco w ambasadzie, debata okrągłego stołu)

INTERAKCJA POWTARZALNA – wielość wzajemnych działań tych samych partnerów, które zdarzają się sporadycznie, przypadkowo, bez określonych terminów czy interwałów

INTERAKCJA REGULARNA – wielość wzajemnych działań tych samych partnerów, które zdarzają się w stałych terminach lub w wyraźnych odstępach czasu, mają określony rytm