- •1.Экологияны оқытудың теориялық негіздері
- •1.1 Экология ұғымының мазмұны
- •1.1.1 Курс мәні мен міндеттері
- •1. 1. 2 Биоценоздың құрылымы
- •1. 1. 3 Экожүйелер
- •1. 2. Ағза және орта
- •1. 2. 1 Ағза және орта.
- •1. 2. 2 Орта факторлары және олардың ағзаға
- •1. 2. 3 Өсімдіктердің температураға адаптациялануы:
- •1. 3. Тіршілік етуші неізгі орта.
- •1. 3. 1 Тіршілік етуші негізгі орта және оларға ағзалардың адаптациялануы (бейімделуі).
- •1. 3. 2 Фильтрация (сүзу) - қоректену көзі.
- •1. 4 Биологиялық ырғақтар.
- •1. 4. 1 Биологиялық ырғақтар.
- •1. 4. 2 Тіршілік формалары. Биотикалық қатынастар
- •1. 5. Популяция. Демографиялық құрылысы, популяция саны және оның табиғаттағы айналымы.
- •1. 5. 1 Популяция.
- •1. 5. 2 Популяцияның жыныстық құрылымы
- •1. 5. 3 Популяцияның жастық құрылымы
- •1. 5. 4 Популяцияның кеңістік құрылымы
- •1. 5. 5 Популяция динамикасы
- •1. 6. Тірі ағзалардың бірлестіктері. Биоценоз, биотоп, биогеоценоз, экожүйе. Қоректену тізбегі – сукцессия
- •1. 6. 1 Тірі ағзалардың бірлестіктері.
- •1. 6. 2 Биоценоздың құрылымы
- •1. 6. 3 Экожүйелер
- •1. 7. Биосфера
- •1. 8. Әлеуметтік экология
- •1. 8. 1 Жер экожүйесіндегі адамзат
- •1. 8. 2 Экологиялық демография
- •1. 8. 2 Экологиялық демография
- •1. 9. Қолданбалы экология немесе табиғатты қорғау.
- •Практикалық жұмыс №1
- •Практикалық жұмыс №2
- •Практикалық жұмыс№3
- •Практикалық жұмыс №4
- •Практикалық жұмыс № 5
- •Практикалқ жұмыс №6
- •Практикалық жұмыс №7
- •Практикалық жұмыс №8
Практикалық жұмыс№3
Тақырып: Тіршілік негізгі ортасы және ағзалардың оларға адаптациялануы.
Сұрақтар:
Қандай тіршілік орталарын білесіңдер ?
Судың тіршілік ортасы ретінде өзіне тән ерекшеліктерін атаңдар.
Дүниежүзілік мұхиттардың экологиялық зона ретіндегі сипаты мен саны.
«Планктон» және «бентос» ұғымы нені білдіреді ?
Сендерге қандай гидробионтарға тән бейімділіктер белгілі ?
Жер үсті – ауалы ортаның қасиеттері.
Жер үсті – ауалы ортадағы тіршілік ететін өсімдіктер мен жануарлардың адаптациялары.
Топырақ – тіршілік ортасы ретінде қандай қызмет атқарады ?
Топырақта өмір сүретін ағзалардың экологиялық топтары.
Тірі ағзалардың тіршілік ортасы ретіндегі қасиеттері.
Паразиттердің тіршілік ортасы ретінде тірі ағзалардың оң және кері әсерлерін атау.
Тапсырма 1:
Мына тіршілік ортасында өмір сүретін жануарларды ата:
а) Таза сулы және құмды түбі бар өзен мен көлдерде
б) Терең суларда
в) Батпақтарда
г) Жаңбырдан кейінгі жиналған суларда
д) Ағаш қабығының астында және ағаштарда
е) Топырақ үстінде және шөпте
ж) Топырақта
з) Адам және жануарлар ішегінде.
Тапсырма 2:
Тіршілік ортасына бейімдеушілігі мына төмендегі ағзаларда қалай көрінеді: шегірткелерде, жасыл бақаларда, дала қабандарында, сүр тырнада шошқа цепенінде.
Таьлицаны толтырындар.
Тіршілік ортасына жануарлардың бейімдеушілігі
-
№
п/п
Жануарлар атауы
Тіршілік ортасы
Бейімдеушілік белгілері
Тапсырма 3:
Сұрақтарға жауап беріңіз:
Жер бетіндегі жануарлардың тіршілік ету үшін қандай тіршілік ортасы бар ?
Жануарлардың тіршілік ету мекені деп нені айтады ? Неліктен жануарлардың сыртқы түріне қарап, олардың қандай тіршілік ортасында мекен ететіндігін білуге болады ?
Таблицаны толтырыңдар
-
№
п/п
Тіршілік ортасы
Мекен ету ортасы
Жануарлар атауы
Тапсырма 4:
Мына атлған өсімдіктерді өмір сүру ортасына байланысты қойындар. Таблицаны толтырыңдар. Ошаған. Тал. Қамыс. Өгей шөп. Зверобой. Ландыш. Ива. Мүк. Қына. Традесканция. Сенсевьера. Бегония. Бальзамин. Аталған өсімдіктердің өмір сүру ортасы:
-
№
п/п
Өсімдіктер
Мекен ету ортасы
Бейімдеушілік белгілері
Тапсырма 5:
Мына сұрақтарға жазбаша жауап беріңдер:
Өсімдіктер мен жануарлар ағзасына өмір сүру ортасының әсер ету жолдары мен түрлерін сипаттаңдар
Өсімдіктер мен жануарлар ағзасының өмір сүру ортасына әсер ету жолдары мен түрлерін сипаттаңдар.
Өздеріне тән өкілдерді атаңдар: а)планктондар б)бентостар в) нектондар
Неліктен жер үсті жануарларына қаңқа керек те, суда тіршілік етушілерге керек емес ?
Жер бетінде және суда өмір сүретін ағзалар үшін ең маңызды қандай экологиялық факторларды атар едіңдер ?
Неліктен паразиттік жолмен өмір сүретіндердің басқаларға қарағанда құрылысы қарапайым ?