- •Пәннің оқу бағдарламасы – syllabus
- •Оқытушылар туралы мәліметтер:
- •1.2 Пән туралы мәліметтер:
- •Оқу жоспарының көшірмесі
- •1.5. Пәннің мазмұны:
- •1.5. Пәннің мазмұны:
- •1.6. Пәннің мақсаттары мен міндеттері
- •1.7. Пәнді оқытудың міндеті:
- •1.8.Тапсырмалардың түрлері және оларды орындау мерзімі
- •1.9. Тапсырмаларды орындауға ұсынылатын әдебиеттер: Негізгі әдебиеттер:
- •Қосымша әдебиеттер:
- •1.10. Студенттердің білімін бағалау жүйесі
- •Аралық аттестацияға арналған сұрақтар
- •1.11 Курстың саясаты мен процедурасы
- •2. Негізгі таратылатын материалдар мазмұны
- •2.1. Сабақ түрлері бойынша сағат бөлу
- •Өндіріс және оның ерекше формалары
- •Ресурстар
- •Өндіріс процесі мен тұтыну процесі
- •Қоғамдық өндірістің негізгі факторлары
- •Жер, еңбек, капитал, кәсіпкерлік қызмет факторлары
- •Кәсіпкерлік және кәсіпорын
- •Меншік - экономикалық категория
- •Меншік және иемдену заңдары
- •Экономиканы реформалау және ондағы меншіктің орны
- •Даналар сөзін тыңдайық
- •Дәстүрлі қоғамның негізгі белгілері және Қазақстандағы реформа туралы
- •Тауар, оның қасиеттері және функционалдық формалары
- •Тауар және оның құны
- •Ақшаның қызметтері
- •Мировые деньги
- •Тауарлық өндірістің экономикалық заңдары. Баға игілігі
- •Бағалар және тарифтер
- •Бағалардың қалыптасуы, түрлері
- •Бағалардың түрлері
- •Нарықтық қатынастардың теориялық негіздері
- •Нарық қызметтерінің шарттары
- •Нарықтық экономиканың элементтері, қызмет ету принциптері
- •Нарықтың құрылымы
- •Нарықтың түрлері
- •Нарықтық экономиканың үлгілері
- •Нарықтық экономиканың үлгілері
- •Вексель
- •Нарықтық экономиканың үлгілері
- •Нарықтық бәсекенің артықшылықтары мен кемшіліктері
- •Кәсіпкерліктің негізгі формалары
- •Фирманың көлеміне қарай бөлінуі
- •Менеджменттің төрт қызметі
- •Фирманы басқару
- •Маркетинг: мәні, қызметтері, принциптері
- •Фирма ішіндегі маркетингтік жоспарлау
- •Кәсіпкерлік капиталдың қалыптасу көздері
- •Шығындар теориясы
- •Пайда және оны белгілейтін факторлар
- •Макроэкономика-өзара байланысты өндірушілердің және тұтынушылардардың жиынтығы
- •Жұмыссыздық және оның түрлері
- •III. Аралық бақылау жұмысы.
- •2.3. Сөж мазмұны
- •2.4. Өздік бақылау үшін тест тапсырмалары
- •Өздік бақылау жұмыстарының жауаптары:
- •Глоссарий
Өндіріс және оның ерекше формалары
Тарихи дамудың барлық сатысында адамзат қоғамында материалдық игіліктер болады. Олар - адамның өмір сүру үшін қажетті тамақ, киім, тұрғын үй және басқалар. Адамдардың өмір сүруіне қажет заттар өндірілуге тиісті. Бұлар өндіріс процесінде жасалады.
Өндіріс - бұл қоғамның дамуына қажетті материалдық игіліктер мен қызметтер істеу мақсатымен табиғат заттарына адамның ықпал ету процесі. Бұл процестің дамуы жабайы өнімдер өндіруден өте күрделі техникалық жүйелер, өзгерістер, икемді кешендер, есептеу машиналар өндірістеріне дейін ұзақ мерзімді қамтиды. Өндіріс процесінде игіліктер мен қызметтер жасау тәсілдері және түрлері өзгеріп қоймайды, осымен бірге адамның өзінің өнегелілігі дамып жетіле түседі.
Өндіріс процесінде экономикалық өсудің бастапқы негізі қалыптасады. Бұл жалпыұлттық масштабтағы дамуда басты экономикалық көрсеткіштердің біреуіне айналады. Сонымен, коғамның қандайында болмасын өндіріс түбінде қажеттіктерді қанағаттандыру үшін қызмет етеді. Қажеттіктер - бұл жеке адамның, әлеуметтік топтардың немесе тұтас қоғамның тіршілік іс-әрекеттерін қолдауға және орындау үшін керек.
Бастапқыда, алғашқы қауымдық қоғамда, адамдардың тіршілік әрекеттерінің барлығы материалдық өндірісті дамытуға жұмсалған. Адамзат қоғамының және өндірістің келесі сатыларында интеллектуалдық қажеттіктер пайда болады, тұтыну көлемі өсті, оның кұрылымы күрделене түсті, адамдардың тұрмыс деңгейі жоғарылады. Жетілген, жоғары дамыған индустриалдық өндіріс жағдайында, адамзат қалыптасқан қажеттіктерінің: материалдық, рухани және әлеуметтік, барлық түрлерінің елеулі дәрежесін қанағаттандыруға мүмкіндік алды.
Қоғамдық ұжымдық әрекеттегі әлеуметтік қажеттіктердің өсуі қоғам прогресін көрсетеді.
Сөздік:
өндіріс – производство
тұрғын үй-жилье
материалдық игіліктер-материальные ценности
өндіріс процесі-производственный процесс
қызмет - услуга
өзгеріс - изменение
икемді - гибкий
өзгеру - измениться
экономикалық өсу - экономический рост
қызмет ету - служить
қажеттіктер - необходимости
ұжымдық әрекет – коллективная деятельность
2-тапсырма. Мына сөздерді аударыңыздар.
Материалдық игіліктер, өндіріс, қызмет көрсету, тұрғын үй, тамақ, қызмет, даму, мақсат, күрделі, жүйе, өзгеріс, икемді кешен, жабайы өнімдер, тәсіл, түр, өсу, жалпыұлттық, көрсеткіш, қажеттілік, қанағаттандыру, жеке адам, әлеуметтік топ, тұтас қоғам, адамзат қоғамы, саты, тұтыну, көлем, рухани, әлеуметтік, адамның тұрмыс деңгейі, мүмкіндік, ұжымдық әрекет, дәреже.
3-тапсырма. Мына сөйлемдерді түрлендіріп, оларға бірнеше сұрақ қойыңыздар.
Қажеттіктер - бұл жеке адамның, әлеуметтік топтардың немесе тұтас қоғамның тіршілік іс-әрекеттерін қолдауға және орындау үшін керек.
Өндіріс - бұл қоғамның дамуына қажетті материалдық игіліктер мен қызметтер істеу мақсатымен табиғат заттарына адамның ықпал ету процесі.
Қоғамдық ұжымдық әрекеттегі әлеуметтік қажеттіктердің өсуі қоғам прогресін көрсетеді.
4-тапсырма . Төменде берілген сөздер мәтіннің қай жолында кездеседі?
Өзгеру, даму, қолдау, қызмет ету, орындау, өсу, күрделену.
5-тапсырма. Қазақ тіліне аударыңыздар
Одна из важнейших проблем экономической теории и практики — это проблема выбора. Оптимальный выбор - это одна из ключевых стадий процесса принятия экономических решений. Он заключается в выборе лучшего варианта хозяйственного решения из набора возможных вариантов экономического поведения.
Әдістемелік ұсыныстар:
Жоғарыда берілген тапсырмаларды орындау үшін мәтінмен, мәтіндегі терминдермен таныс болыңыздар.
Ұсынылатын әдебиеттер: 1.Нег.[17-18] 2.Нег.[24-29], 16.Қос.[30-31]
Бақылау сұрақтары:
1.Материалдық игіліктер дегеніміз не?
2. Өндіріс сөзіне түсініктеме бере аласыз ба?
3. Материалдық өндіріс пен индустриалдық өндіріс туралы айтып беріңіз.
4. Қажеттілік дегеніміз не?
1-апта. 2-тәжірибелік сабақ
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, аударыңыздар және мазмұндаңыздар.