Süleyman demirel üniversitesi

İLERİ SEVİYE

TÜRKÇE DERS KİTABI-1

Hazırlayanlar:Asem Kuanışbayeva

Dilek Eren

İlhan Yıldırım

Perizat Berikbolova

Remziye Peltek

Şaban Aydoğdu

Yüksel Şahin

ALMATI 2009

İLERİ SEVİYE

TÜRKÇE DERS KİTABI-1

İÇİNDEKİLER

1. Harname 1

2. Bir Söz Ustası Abay Kunanbayoğlu 3

3. Gerçek Hazine 7

4. Düşünce ve Karakter 10

5. Tatlı Dil 13

6. Guinnes Rekorlar Kitabı 15

7. Renklerin Ustası 18

8. Alkol Bağımlılığı 21

9. Komşusuzluk 24

10. Garcia’ya Mektup 26

11. Kazak Kültürü 29

12.Bir Simit Parası ile Zenginliği Yakalamak 32

13. Yedi Mektupla Bir Hikaye 34

14. Rüşvet 37

15. Sır Saklamak 39

16. İnsan Çehresine Tebessim Veren Hayır Yapalım 42

17. İnsanların Yüzüne Bakın ve Kişiliklerini Çözün 45

18.Anne Baba Hukuku ve İnsan Olma 47

19. Modern Hayata Başkaldıran Halk: Amishler 49

20. Modern Çağda Yalnızlaşan İnsan 52

21. Bir Müddet Zeytin Yiyeceğiz 54

22. İyimserlik Kötümserlik 57

23. İntikam 59

Başkalarından üstün olmak değil önemli olan dünkü halinden üstün olmandır.

A. Derse Hazırlık

• Hayvanlar niçin farklı özelliklere sahiptir?

• Fabl ne demektir?

B. Okuma Parçası

HARNAME

Yük çekmekten şikayetçi, zayıf ve hasta bir eşek varmış. Oduna ve suya gitmekten bıkmış. Gece gündüz üzüntü ve dert içindeymiş. Öyle ağır yükler çekiyor ki, sırtında tüy kalmamış. Tüy şöyle dursun et ve deriden de eser yokmuş. Dudakları sarkmış, çenesi düşmüş. O kadar zayıfmış ki arkasına bir sinek konsa yoruluyormuş. Kulağına kargalar, gözünde sinekler kol geziyormuş. Arkasından palanı alınsa, kalanı it artığından farksız.

Bir gün, sahibi ona acır, sırtından palanı alarak otlağa salıverir. Eşek orada etli butlu öküzleri görür. Öküzlerin kılını çeksen yağı damlayacak kadar semizdir. Bir devlet tacı gibi gördüğü öküzlerin boynuzlarına hayran kalır.Üstelik yular ve palan dertleri de yok. Şaşar ve kendi halini tasavvur eder. Yaratılışta eşit oldukları halde, kendisinin boynuzdan mahrum olmasını manasız ve haksız bulur. Bu müşkülünü, ancak eşeklerin piri olarak tanınan , gün görmüş, akıllı ve hakim eşeğin çözeceğini anlayarak ona başvurur. İhtiyar eşek kendisine şu cevabı verir:

-Bu işin aslı basittir. Allah öküzü rızık sebebi olarak yarattı. Gece gündüz arpa buğday işler, bunların hasıl olmasıyla uğraşır. Başlarında devlet tacı olması bundandır. Halbuki bizim işimiz odun taşımaktır. Bunu göz önünde tutarsan bize boynuz şöyle dursun, kuyruk ve kulağın da fazla olduğunu anlarsın.

.....

Zavallı eşek oradan dert içinde ayrılır. Fakat bu işin aslı kolaymış diye memnun da olur.

-”Artık ben de buğday işler, yazımı ve kışımı orada geçiririm. Ne zamana kadar odun ile dayak yiyeceğim. Bundan sonra buğday işlemekle izzetler bulayım” şeklinde düşüncelerle dolaşırken yeşermiş bir ekin görür. Aşk ile yemeye başlar.Öyle saldırır ki az zamanda tarla kara toprak haline gelir. Doyduktan sonra yuvarlanır ve sevincinden zıplamaya başlar. Tiz perdeden bağırması, bu durumdan ekin sahibinin haberdar olmasına sebep olur. Tarla sahibi gelip de tarlasını mahvolmuş görünce, biçare eşeği öyle bir döver ki... Hani derler ya,”eşek sudan gelinceye kadar... ”Bununla da hırsını alamaz; biçare eşeğin kuyruğunu ve kulaklarını da keser. Eşek canı acıyarak kaçarken yolda akıl danıştığı pir eşeğe rastlar. İhtiyar eşek halini sorar. Zavallı, inleyerek şu cevabı verir:

-”Ah sorma pirim.Batıl isteyu haktan ayrıldım,boynuz umdum kulaktan ayrıldım.”

C. Kelimelerin Dili

Palan-.............................................................................................................................

Boynuz-.......................................................................................................................

Pir................................................................................................................................

Müşkül-.......................................................................................................................

Batıl-...........................................................................................................................

Tasavvur etmek-...........................................................................................................

Zzzet bulmak-..............................................................................................................

Kol gezmek-................................................................................................................

Kiz perdeden bağırmak-................................................................................................

Eşek sudan gelinceye kadar dövmek-...........................................................................

D. Okuma-Anlama

1. Eşeğin özelliklerini yazınız........................................................................................

......................................................................................................................................

2. Eşek öküzleri görünce ne düşünür?............................................................................

.......................................................................................................................................

3. İhtiyar eşek ne tür öğütler verir?.................................................................................

.......................................................................................................................................

4. Eşek yeşermiş tarlayı görünce nasıl davranır?.............................................................

.......................................................................................................................................

5. Tarla sahibi eşekten nasıl haberdar olur?.....................................................................

........................................................................................................................................

6. Tarla sahibi eşeğe nasıl bir ceza verir?........................................................................

........................................................................................................................................

7. Parçanın ana fikri nedir?.............................................................................................

........................................................................................................................................

GÖLGEM

Bıktım usandım sürüklemekten onu, Senelerdir, ayaklarımın ucunda; Bu dünyada biraz da yaşayalım, O tek başına, Ben tek başıma.

ORHAN VELİ