Практикалық сабақ 7

Бақылау сұрақтары

1.Биосфера деген не және Жердің басқа қабаттары: ядро, мантия, жер қабығы, педосфера, литосфера, атмосфера, гидросфера?

2. В.И.Вернадский тірі заттар деп нені түсінді және тірі заттардың негізгі қасиеттері.

3. Биосфераның негізгі құрылымдық бірліктерін атаңыздар.

4. Жер биосферасын құрайтын заттардың негізгі типтері.

5. Биосфераның шекаралары.

6. Биосфера және космос. Күн сәулесінің энергиясының таралуы.

7. Тірі заттардың негізгі биогеохимиялық функциялары.

8. Биосфераның энергетикасы.

9. Биосферадағы биохимиялық циклдер және зат айналымы. (көміртегі, азот, фосфор, күкірт, оттегі, су айналымы.)

10. Биосфераның эволюциясы. Ағылшын ғалымы Б.Коммонердің 4 заңы.

7. «Ноосфера» деген не, түсініктің пайда болуы.

8. Антропогенді экологиялық дағдарыстар.

Әдебиеттер:

1. Ақбасова А.Ж., Саинова Г.Ә. Экология. Алматы:Бастау,2003

2. Бейсенова Ә.Б. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Оқу құралы. Алматы,2004.

3. Бродский А.К. Жалпы экологияның қысқаша курсы. Оқу құралы. Алматы, «Ғылым», 1997, қаз.ауд. Көшкімбаев Қ.С.

4. Оспанова Г., Бозшатаева К.С. Экология. Оқу құралы. Алматы, 2000ж.

5. Сағымбаев Ғ.Қ. Экология негіздері. Оқу құралы. Алматы, 1995.

Биосфераның құрылымы және оның шекаралары. В.И.Вернадскийдің ноосфера ілімі және тұрақты даму концепциясының негізін қалаушы ретіндегі ролі.

Практикалық сабақ 8

Сабақтың тақырыбы: Тұрақты даму концепциясы.

1.«Тұрақты даму» түсінігінің туындау тарихы.

2.Рим клубы, Медоуздың (Өсу шектері, 1972) және Форрестердің (Әлемдік динамика, Әлемдік экономика 1972), Мессерович пен Пестельдің (Адамзат бұрылыс шегінде) еңбектері.

3.БҰҰ қоршаған ортаға қатысты бірінші конференциясының декларациясы. (Стокгольм 1972), Рио-де-Жанейро 1992

4.Иоханнесбург 2002 бүкіләлемдік саммиті.

5.Еуропа қалаларының тұрақты даму хартиясы (Ольборг, Дания 1994).

6.Тұрақты даму факторлары немесе аспектілері:

1. Экологиялық (өркениет дамуының шекаралық ауқымы),

2. Экономикалық (нарықтық жүйенің қалыптасуы),

3. Әлеуметтік (ауыл-шаруашылығы, адам құқығы, демография)

7.Тұрақты қоғам моделі: оның қызметінің белгілері мен принциптері.

8. Киото Хаттамасы (Жапония)

Әдебиеттер:

1. Бейсенова Ә.Б. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Оқу құралы. Алматы,2004.

2. Оспанова Г., Бозшатаева К.С. Экология. Оқу құралы. Алматы, 2000ж.

3. Сағымбаев Ғ.Қ. Экология негіздері. Оқу құралы. Алматы, 1995.

4. Е.М.Үпішев, С.Мұқаұлы Табиғатты пайдалану және қоршаған ортаны қорғау 2 тарау 28-49 беттер

Практикалық сабақ 9

Сабақтың тақырыбы: Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері.

1. Тұрақты дамудың деңгейлері – локальды, аймақтық, ұлттық, мемлекетаралық, ғаламдық.

2. Тұрақты дамудың әр деңгейін анықтауға мүмкіндік беретін факторлар.

3. Тұрақты дамуды қамтамасыз ететін халықаралық ұйымдардың құрылу тарихы, әлемдік қауымдастықта алатын орны:

ГРИНПИС

МАГАТЭ

WWF

МСОП

ВМО

МОТ

ФАО

ВОЗ

МЮО

МЭС

ЮНИДО

ЮНЕСКО-ның «Адам және биосфера», «Адам және оны қоршаған орта» бағдарламалары

Невада-Семей

Табиғат.

4. Халықаралық ұйымдардың іс-әрекетінің тұрақты дамуға қатысты ғылыми теориялық негіздері.

5. Адамзат қоғамын табиғи ресурстармен қамтамасыз ету проблемасы

6. Халықаралық экологиялық маркировкалар.