3.8.2. Синхронды ºоз¹алтºыштарды ж½мысºа ºосу т¸сiлдерi.

Синхронды ºоз¹алтºыштарды ке»iнен пайдалану¹а кедергi болатын, оны» асинхронды ºоз¹алтºыштар¹а ºара¹анда ºымбаттылы¹ына ºоса оны ж½мысºа ºосу ºиынды¹ы. ²оз¹алтºышты тiкелей ¼нерк¸сiптiк жиiлiктегi желiге ºосºанда, ол айналмайды, себебi электрмагниттiк момент жарты период уаºыт iшiнде, ол ƒ=50Г жиiлiгiне тура келедi. t=Т/2=1/2ƒ=1/2·50=0,01 секунд, оны» инерттiлiгiнен роторды синхронды айналым¹а келтiре алмайды. 0,01 секунттан кейiн электромагниттiк момент, ¼зiнi» айналу ба¹ытын ¼згертедi. Ротор дiрiлдеп, ¼зорнында ºалады. Синхронды ºо¹алтºышты» роторы айналу ¾шiн, басºа ºоз¹алтºышты» к¾шiмен синхронды¹а жаºын айналым¹а келтiрiп алады, содан кейiн, б½л ºоз¹алтºышты желiге ºосады. Сонымен синхронды ºоз¹алтºышты ж½мысºа ºосу ¾шiн оны» роторын айналдыра алатын басºа бiр ºоз¹алтºышпен айналдырып, синхронды айналым¹а жаºындатып алу керек. Ж½мысºа ºосу ºондыр¹ысы к¾рделедi, ºуаттылы¹ы т¼мен ж¸не орташа ºоз¹алтºыштар экономикалыº т½р¹ыдан ¼зiн аºтамайды. М½ндай жа¹дайдан шы¹у жолы жа»алан¹ан роторлы синхронды ºоз¹алтºыштарды ºолдану,оларды» ж½мысºа ºосу¹а арнал¹ан, ºысºа т½йыºтал¹ан орамасы болады, ол полюс ¼зегiнi» жабыº ойы¹ына орналасады. Ондай ºоз¹алтºыштар¹а асинхронды ж½мысºа ºосу ºолданылады. ²оздыру орамасы, кедергiсi омдыº кедергiден (10...15) есе артыº резистор¹а т½йыºталады. Синхронды ºоз¹алтºыш содан кейiн, ¾шфазалы желiге ºосылады ж¸не айналу синхрондылыººа жаºында¹анда резистор ºоздыру орамасынан ажыратылады да о¹ан Э²К т½раºты к¼зден кернеу берiледi. Ротор т½раºты электрмагнитке айналады да автоматты т¾рде синхрондылыººа тартылады. ¶шфазалы синхронды ºоз¹алтºышты» айналу ба¹ытын ¼згерту асинхрондiкi сияºты статор орамасына автотрансформатор немесе реактор арºылы берiлетiн кернеудi азайтады.

"Синхронды м¸шинелер" б¼лiмiне баºылау с½раºтары:

1. Синхронды м¸шинелердi пайдалану айма¹ы.

2. ¶шфазалы синхронды генераторларды» ºызметi.

3. Синхронды ºоз¹алтºыштарды пайдалану айма¹ы.

4. Турбогенератор деген не?

5. Гидрогенератор деген не?

6. Турбогенераторды» гидрогенератордан айырмашылы¹ы ºандай?

7. ¶шфазалы синхронды генераторды» статоры орамасыны» ºызметi.

8. ¶шфазалы синхронды ºоз¹алтºыш статоры орамасыны» ºызметi.

9. ¶шфазалы синхронды генератор статорыны» орамасы неге "¾шб½рыш" с½лбасы жал¹анбайды?

10. Айºынполюстi ротор айºындалма¹ан полюстi ротордан º½рамдыº жа¹ынан нендей айырмашылы¹ы бар?

11. ¶шфазалы синхронды м¸шиненi» роторы орамасыны» мiндетi.

12. ¶шфазалы синхронды м¸шине роторыны» айºын полюстi ж¸не айºындалма¹ан полюстi орамаларыны» º½рылысы мен орналасуы.

13. Синхронды генераторды» статоры орамасында индукцияланатын Э²Кнi» ¸сер етушi м¸ндерiнi» те»деуi.

14. Синхронды генераторды» статоры орамасында индукцияланатын Э²Ктi» шамасы неге байланысты?

15. Синхронды генераторды» статоры орамасында индукциялан¹ан Э²К тi» жиiлiгi неге байланысты?

16. Синхронды генераторды» статоры орамасында индукциялан¹ан Э²К те»деуiндегi орама коэффицентiнi» физикалыº ма¹ынасы.

17. Синхронды генераторда¹ы "статор реакциясы" деген не?

18. Синхронды м¸шине статорында индукциялан¹ан магнит ¼рiсiнi» айналу жиiлiгi неге те»?

19. А. Блонельдi» "ºос реакция" ¸дiсiнi» м¸нi ºалай?

20. Статор орамасыны» бойлыº бiлiгiндегi магнит а¹ынын º½рушы роторды» магнит ¼рiсiне ºалай ¸сер етедi?

21. Статор орамасыны» к¼лдене» ¼сiндегi магнит а¹ынын º½рушы роторды» магнит ¼рiсiне ºалай ¸сер етедi?

22. Айºынполюстi ж¸не айºындалма¹ан полюстi синхронды м¸шиненi» са»ылауында¹ы магнит ¼рiстерi ºандай болады?

23. Синхронды генератор статорыны» орамасында¹ы синхронды индуктивтi кедергiсiнi» физикалыº ма¹ынасы.

24. Айºындалма¹ан полюстi синхронды генераторды» статор орамасында¹ы электрлiк тепе-те»дiк те»деуi.

25. Айºынполюстi синхронды генераторды» орамасында¹ы электрлiк тепе-те»дiк те»деуi.

26. Айºынполюстi синхронды генератор статоры орамасыны» бойлыº бiлiгiндегi синхронды индуктивтi кедергi.

27. Айºынполюстi синхронды генератор статоры орамасыны» к¼лдене» бiлiгiндегi синхронды кедергi.

28. Синхронды генераторды» бос ж¾рiс сипаттамасы деген не?

29. Синхронды генераторды» ºысºа т½йыºталу сипаттамасы деген не?

30. Синхронды генераторды» реттеушi сипаттамасы деген не?

31. Синхронды генераторды» сыртºы сипаттамасы деген не?

32. Синхронды генераторды» ж¾ктемелiк сипаттамасы деген не?

33. Синхронды генераторды ж½мысºа параллель ºосуды» маºсаты.

34. Синхронды генераторды ж½мысºа паралель ºосу ¸дiстерi.

35. Синхронды генераторды "сону" ¸дiсiмен параллель ж½мысºа ºай с¸тте ºосу керек?

36. Синхронды генераторды "айналмалы с¸уле" ¸дiсiмен ºатарласа iстеуге ºай кезде ºосу керек?

37. Синхронды генераторды "¼здiгiнен синхрондалу" ¸дiсiмен параллель iстеуге ºай с¸тте ºосу керек?

38. ¶шфазалы синхронды ºоз¹алтºышты пайдалану айма¹ы.

39. ¶шфазалы синхронды ºоз¹алтºыштарды» асинхронды ºоз¹алтºыштардан артыºшылы¹ы мен кемшiлiгi.

40. ¶шфазалы синхронды ºоз¹алтºыштарды ж½мысºа ºосу т¸сiлдерi.