Sosnowski%20Jacek

Stopa wykorzystania obiektów noclegowych

Rys. 21. Różnica w powierzchni UR w gospodarstwach agroturystycznych regionu siedleckiego przed i w trakcie prowadzenia działalności turystycznej w zależności od stopy wykorzystania obiektów noclegowych

Przystosowanie gospodarstwa na potrzeby agroturystyki wymaga nie tylko dużego siedliska, ale także właściwej organizacji zagrody wiejskiej. Wojciechowski (1989) do agroturystyki poleca siedlisko typu tradycyjnego, w którym wyraźnie wyodrębnia się poszczególne jego części tj. bytowa, produkcyjną i rekreacyjno-wypoczynkową. Kosmala (2000) zwraca szczególna uwagę na ogród jako element przyzagrodowy, determinujący warunki wypoczynku stałych i okresowych mieszkańców gospodarstwa, który powinien zajmować przynajmniej 1/3 siedliska. Według tego autora ważne jest także właściwie rozplanowanie wszystkich części zagrody i zabezpieczenie części produkcyjnej.

W gospodarstwach agroturystycznych regionu siedleckiego, średnia powierzchnia siedliska wynosi około 1600 m2. Przy czym, w powiecie mińskim siedlisko zajmuje 2100 m2, a w węgrowskim 1000 m2 (rys. 22).

Rys. 22. Powierzchnia siedliska gospodarstw agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

Na rozmiar produkcji rolniczej w gospodarstwie wpływa także jakość gleb, która w poszczególnych powiatach regionu siedleckiego była bardzo zróżnicowana (tab. 5). Dominowały tu jednak gleby V i VI klasy bonitacyjnej, których udział wynosi średnio 25,7 % i 22,5 %. Najwięcej gleb klasy V występowało w gospodarstwach agroturystycznych powiatu sokołowskiego i mińskiego. W powiecie siedleckim i węgrowskim ponad połowa gleb należała do klasy VI. Ponadto gospodarstwa zlokalizowane w powiecie sokołowskim i węgrowskim, posiadały także bardzo słabe gleby klasy VI z (średnio 17-18 %), które zostały przeznaczone pod zalesienie. Glebami znacznie lepszej jakości dysponowały gospodarstwa położone na terenie powiatu łosickiego i garwolińskiego. W powiecie łosickim największy udział miały gleby klasy IVa, a w garwolińskim IVb.

Tabela 5. Jakości gleb w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego (średnia z gospodarstw)

3. Produkcja roślinna

Strukturę upraw w badanych gospodarstwach przedstawia rysunek 21. Z zamieszczonych danych wynika, że dominującą grupą roślin były zboża. W powiecie węgrowskim i sokołowskim ze względu na przewagę gleb V i VI klasy, ze zbóż uprawiano głównie żyto i owies. Udział roślin okopowych w strukturze upraw w regionie siedleckim wynosił średnio 19 %. Jednakże w niektórych powiatach (garwolińskim, siedleckim i mińskim) areał tych roślin był większy (21,7-28,9 %), bowiem uprawiano tutaj ziemniaki na sprzedaż, z kolei rośliny warzywnicze w zdecydowanej większości badanych gospodarstw uprawiane były głównie na własne potrzeby. Stąd ich udział w strukturze upraw był niewielki i wynosił średnio 4 %. Produkcją warzyw na sprzedaż zajmowali się wyłącznie właściciele gospodarstw agroturystycznych powiatu łosickiego, gdzie rośliny te stanowiły 8,2 % całej powierzchni upraw.

Analiza struktury upraw w badanych gospodarstwach po podjęciu działalności turystycznej wykazała, że areał roślin warzywnych i okopowych w tych gospodarstwach zwiększył się w stosunku do okresu przed podjęciem tej działalności. Z porównania danych przedstawionych na rysunku 23 i 24 wynika, że wzrost ten wynosił średnio 3 %. Największy wzrost upraw warzywniczych odnotowano w gospodarstwach zlokalizowanych na terenie powiatu mińskiego (o 6,2 %), siedleckiego (o 6,1 %) i garwolińskiego (o 5,2%). Udział okopowych

zwiększył się przede wszystkim w powiatach węgrowski (o 8,7 %) i łosickie (o 7,3 %). Zmianę tą właściciele gospodarstw tłumaczyli większym spożyciem spowodowanym pobytem turystów i możliwością bezpośredniego zbytu. W przypadku bobowatych zmiany wynosiły średnio ok. 1 %, przy wzroście udziału tych roślin w powiecie łosickim i spadku w powiecie siedleckim.

Rys. 23. Struktura upraw w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego przed podjęciem działalności agroturystycznej (średnia z gospodarstw)

Rys. 24. Struktura upraw w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego po podjęciem działalności turystycznej (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

Produkcja roślinna na gruntach ornych w gospodarstwie agroturystycznym regionu siedleckiego determinowana była jakością gleb. Przewaga gleb lekkich, słabej jakości sprawia, że w badanych gospodarstwach uprawiano głównie żyto (średnia dla regionu 22,1 %). Z kolei pszenica ze względu na swoje wymagania co do żyzności gleby, uprawiana była na niewielkim areale i to nie we wszystkich powiatach. Jej udział w strukturze upraw stanowił od 6 do 14 %. Natomiast najmniejszy areał w regionie siedleckim zajmowały uprawy roślin pastewnych (średnio 1,8 %). Były to mieszanki traw z roślinami motylkowatymi, uprawiane tylko w powiecie łosickim, sokołowskim i węgrowskim. Ponadto znikomy procent (0,5 %) w strukturze stanowił łubin uprawiany w międzyplonie z przeznaczeniem jako nawóz zielony. W gospodarstwach zlokalizowanych na terenie wszystkich powiatów uprawiana jest także kukurydzę (12,4 %) i jęczmień (10,8 %) (rys.25).

Rys. 25. Struktura upraw w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego według gatunków roślin (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

Miernikiem gospodarowania na użytkach rolnych, jest wielkość uzyskiwanych plonów. Z przeprowadzonych badan wynika, że średni plon zbóż, otrzymany w analizowanych gospodarstwach wynosił 26,84 dt z ha, i było o 10,8 % niższy od średnich polonów uzyskanych w gospodarstwach rolnych województwa mazowieckiego i o 2,6 % niższy w porównaniu do średnich

w badanych gospodarstwach tego powiatu wynosił - 31,2 dt z ha a jęczmienia -33,1 dt z ha. Z kolei najwyższe plony pszenżyta ok. 30 dt z ha, uzyskano w gospodarstwach powiatu łosickiego, sokołowskiego i siedleckiego. Ankietowani rolnicy z powiatu sokołowskiego i garwolińskiego zaniechali uprawy pszenicy. Natomiast wszyscy ankietowani uprawiali ziemniaki, których średnie plony wynosiły ponad 194 dt z ha i był o 20,8 % wyższe od plonów

gospodarstwach rolnicy uprawiali również łubin żółty z przeznaczeniem na nawóz zielony. W 58 badanych gospodarstwach były stosowane komposty, jako jeden z głównych nawozów organicznych wykorzystywanych w uprawie warzyw.

Rys. 26. Struktura stosowanego nawożenia w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

Poziom nawożenia mineralnego w badanych gospodarstwach agroturystycznych był bardzo zróżnicowany (rys. 27). Zużycie azotu w czystym składniku wynosiło średnio 72,7 w kg na 1 ha UR i było o 11,2 kg większe niż przeciętne zużycie w województwie mazowieckim w latach 2006 i 2007 i o 14,1 kg wyższe w porównaniu do średniej w Polsce. Najwyższe dawki azotu stosowali rolnicy w powiecie łosickim i węgrowskim. Z kolei zużycie nawozów fosforowych i potasowych nie odbiegało znacznie od średniej w województwie i w kraju (25,2 kg P2O5; 29,8 kg K2O na 1 ha UR), bowiem wynosi 22,8 kg P2O5 i 27,1 kg K2O na 1 ha UR (średnia dla regionu). Bardzo mało natomiast stosowano w analizowanych gospodarstwach nawozów wapniowych. Ich przeciętne zużycie określono na 35,9 kg CaO na 1 ha UR, a więc o 11 kg mniej niż średnio w kraju, ale o 8,4 kg więcej niż w województwie mazowieckim (Rocznik Statystyczny Rolnictwo i Obszary Wiejskie 2008).

po 20 sztuk krów mlecznych i kilka sztuk bydła rzeźnego. Jednak po akcesji Polski do UE, z braku środków na restrukturyzację swoich gospodarstw zaniechali prowadzenia tej działalności, tym samym ograniczając pogłowie krów. W powiecie węgrowskim istniały także trzy gospodarstwa wyspecjalizowane w chowie koni, które łącznie posiadały około 30 sztuk fizycznych tych zwierząt. Na uwagę zasługuje również powiat sokołowski, na terenie którego, w dwóch gospodarstwach chowano owce (średnio 250 sztuk fizycznych). Każde badane gospodarstwo posiadało drób. Natomiast króliki występowały sporadycznie. Na uwagę zasługuje fakt, że po podjęciu działalności agroturystycznej, ograniczono specjalizację w produkcji zwierzęcej, redukując znacznie pogłowie krów mlecznych i trzody chlewnej (tab. 7). Rolnicy decydując się na świadczenie usług turystycznych, poziom prowadzonej produkcji zwierzęcej dostosowali do potrzeb własnych, wyżywieni turystów i w niewielkim stopniu na sprzedaż. To spowodowało znaczny wzrost udziału w strukturze pogłowia drobiu, średnio o ok. 9% (tab. 8). Wprowadzono również nowe gatunki zwierząt, głównie w celu uatrakcyjnienia gospodarstwa np.: ozdobne rasy kur. Częściej trzymano także konie przeznaczone głównie do potrzeb rekreacyjnych. Liczba tych zwierząt w regionie wynosi 50 sztuk, a chowano je w 17 gospodarstwach agroturystycznych. Kilku gospodarzy zdecydowało się na trzymanie kóz (6 gospodarstw), pozyskując w ten sposób mleko do produkcji serów.