Sosnowski%20Jacek

5. Wykorzystanie produkcji rolniczej

Produkcja rolnicza w gospodarstwach agroturystycznych powinna być prowadzona pod katem wykorzystania jej na potrzeby własne i turystów, a nadmiar tej predykcji może być przeznaczony na sprzedaż. Z badań Góreckiej (2008) przeprowadzonych w powiecie krośnieńskim wynika, że gospodarstwa agroturystyczne w tym rejonie przeznaczają 52 % produkcji na potrzeby własne, 4 % na potrzeby turystów, a 12 % w tych gospodarstwach stanowi produkcja towarowa.

Badania własne wskazują, że w gospodarstwach agroturystycznych regionu siedleckiego produkcja towarowa stanowi średnio 33 % całej produkcji rolniczej (rys. 28). Na potrzeby turystów wykorzystywano 35,6 % tej produkcji, a 30,4 % zużywano na potrzeby własne. Największa część produkcji rolniczej w badanym okresie przeznaczały na sprzedaż gospodarstwa położone w powiecie siedleckim (54,8 %) i węgrowskim (42 %). Natomiast spożycie na działalność turystyczną było największe w gospodarstwach powiatu garwolińskiego (48%) i mińskiego (45%).

Rys. 28. Struktura wykorzystania produktów rolnych w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

6. Wyposażenie gospodarstwa

Z danych zamieszczonych w tabeli 9 wynika, że w 87 badanych gospodarstw agroturystycznych regionu siedleckiego, było 99 ciągników rolniczych. Z czego12 rolników dysponowało dwoma ciągnikami. Kombajn zbożowy posiadali tylko pojedynczy rolnicy gospodarujący na areale powyżej 7,5 ha. Podobnie kształtowało się wyposażenie w kombajn ziemniaczany i przyczepę samozbierającą. Natomiast rozrzutnik do obornika posiadało 83 z 87 badanych rolników, kosiarkę - 82, opryskiwacz - 65 a siewnik - 54.

Tabela 9. Wyposażenie gospodarstwa agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego w maszyny rolnicze (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

POWIAT

Wszystkie badane gospodarstwa posiadały samochód osobowy, w niektórych gospodarze dysponowali nawet dwoma autami (tab. 10). Najczęściej 1 lub więcej samochodów osobowych na 1 gospodarstwo przypadało w powiecie łosickim (średnio 1,15 szt. na gospodarstwo). Z kolei na 87 badanych gospodarstw występowało tylko 32 samochody dostawcze. Najwięcej tego typu środków transportu posiadali rolnicy w powiecie siedleckim (0,46 szt. na gospodarstwo). Natomiast najmniejsza liczba aut dostawczych występowała w powiecie mińskim (0,22 szt. na gospodarstwo).

Tabela 10. Wyposażenie gospodarstwa agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego w środki transportu (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

POWIAT

Liczba gospodarstw posiadających samochód (w szt.)

Według wielu autorów (Woch, Gołub 2005; Leśniak-Moczuk 2007) jednym z ważniejszych elementów produktu agroturystycznego jest standard zakwaterowania, na który składa się między innymi liczba pokoi, miejsc, zaplecze sanitarne i kuchenne. Należy jednak pamiętać, że powyższe elementy przeważnie związane są z powierzchnią i wyposażeniem domu, bowiem tam najczęściej znajduje się baza noclegowa przeznaczona dla turystów. Z przeprowadzonych badań wynika, że średnia powierzchnia budynku mieszkalnego w gospodarstwach agroturystycznych regionu siedleckiego wynosiła około 157 m2 (rys. 29). Największą powierzchnią mieszkalną dysponowali rolnicy w powiatach węgrowskim (181,2 m2), łosickim (172,1 m2) i siedleckim (162,4 m2). Wodociąg i kanalizację posiadały wszystkie badane gospodarstwa (rys. 30). Ponadto niektóre z gospodarstw, położone w powiecie siedleckim, węgrowskim, łosickim,

mińskim i garwolińskim, zostały przyłączone do gminnych gazociągów. Warto również podkreślić, że dwóch rolników w powiecie łosickim i jeden w powiecie siedleckim, wyposażyli swoje gospodarstwa w przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Rys. 29. Średnia powierzchnia budynków mieszkalnych w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego (średnia z gospodarstw i lat 2006-2007)

liczba gospodarstw

Rys. 30. Wyposażenie gospodarstw agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego w podstawowe media

7. Ogólna charakterystyka działalności agroturystycznej

Według badań przeprowadzonych przez Balińską i Sikorską-Wolak (2001) wśród właścicieli gospodarstw agroturystycznych, rolnicy pytani o potrzebną ich zdaniem wiedzę i umiejętności do prowadzenia działalności agroturystycznej odpowiedzieli, że bardzo ważna jest umiejętność przygotowania pokoi i otoczenia do przyjęcia różnej kategorii gości, oraz robienie zakupów. Natomiast w autoocenie, respondenci w 38 przypadkach z 40 badanych wskazali, że bardzo ważne i ważne jest czerpanie wiedzy z porażek. Można zatem wnioskować, że do osiągnięcia sukcesu w działalności agroturystycznej potrzebne jest doświadczenie i staż w prowadzeniu usług turystycznych w gospodarstwie rolnym.

W regionie siedleckim ponad 30 % gospodarstw agroturystycznych swoją działalność prowadzi od 5 do 7 lat (rys. 31). Na terenie regionu były też takie gospodarstwa, które zajmowały się agroturystyką od 10 lat. Występowały one

w powiecie siedleckim (3 gospodarstwa), węgrowskim (3 gospodarstwa), łosickim (2 gospodarstwa), mińskim (1 gospodarstwo) i sokołowskim (1 gospodarstwo). Dość liczną grupę (ponad 21 %) stanowiły również gospodarstwa „młode”, funkcjonujące na rynku usług agroturystycznych od 2 do 3 lat. Należy zaznaczyć, że występowały one we wszystkich powiatach badanego regionu. Najwięcej tych gospodarstw było w powiecie węgrowskim (6 gospodarstw), co świadczy o rozwoju tej działalności na tym terenie.

Rys. 31. Czas prowadzenia działalności agroturystycznej w gospodarstwach rolnych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego

W badanym regionie w 87 gospodarstwach agroturystycznych znajdowało się 258 pokoi z 673 miejscami noclegowymi (tab.11). W większości kwater, istnieje również możliwość korzystania z dostawek. Należy podkreślić, że w analizowanej bazie noclegowej przeważają gospodarstwa wynajmujące 2 lub 3 pokoje (62 z 87). Tylko 8 gospodarstw w badanej populacji posiada 5 pokoi przeznaczonych na wynajem. 14 prowadziło agroturystykę w wymiarze 4 pokoi, a w 3 bazę stanowił 1 pokój. Podobną tendencję w organizacji bazy noclegowej odnotowano badając region północno-wschodniego Mazowsza (Ciepiela i in. 2007) i gospodarstwa agroturystyczne zlokalizowane w Dolinie Bugu (Balińska, Sikorska-Wolak 2001).

Tabela 11. Agroturystyczna baza noclegowa w regionie siedleckim (średnia z gospodarstw i z lat 2006-2007)

W analizowanej populacji gospodarstw agroturystycznych przeważały pokoje 3- i 2-osobowe, które łącznie stanowiły 90 % bazy - 233 pokoje. Sporadycznie spotykano pokoje 4- i 1-osobowe. Podobnie kształtowała się baza noclegowa w gospodarstwach położonych w gminie Białowieża, gdzie w 27 ankietowanych gospodarstw, do dyspozycji gości oferowano przede wszystkim pokoje 2-osobowe - 67 % i 3-osobowe - 22% badanej populacji (Kur-Kowalska, Ciepiela 2007). Rozkład liczby pokoi w poszczególnych powiatach regionu siedleckiego był ściśle związany z liczbą funkcjonujących w nich gospodarstwach agroturystycznych (rys. 32). Najsilniej rozwiniętą bazę noclegowa posiadał powiat węgrowski, w którym w 25 gospodarstwach znajdowało się 67 pokoi, co daje średnią 2,7 pokoju przypadającego na 1 gospodarstwo. Drugą, co do wielkości bazę posiadał powiat łosicki, gdzie na 19 gospodarstw przypadało 55 pokoi. Najmniejszą, ale dość skoncentrowaną bazą dysponował powiat garwoliński (7 gospodarstw z 23 pokojami), w którym średnia przypadająca na 1 gospodarstwo wynosi 3,2 pokoju.

Rys. 32. Baza noclegowa w gospodarstwach agroturystycznych poszczególnych powiatów regionu siedleckiego (średnia z lat 2006-2007)

Jakość wypoczynku na wsi, to nie tylko rodzaj zakwaterowania. Badania Strzębickiego (2005) wskazują, że wymagania turystów rosną, zwłaszcza w odniesieniu do wyposażenia kwater w samodzielny węzeł sanitarny. O ile w roku 1997 zaledwie 30,4 % turystów deklarowało chęć wynajmu kwater z łazienka do własnej dyspozycji, to w latach 2001-2003 odsetek ten wyniósł aż 50%.

W badanej bazie noclegowej znaczną przewagę stanowiły kwatery ze wspólna łazienką dla gości (rys.33). Można zatem przyjąć, że najczęściej w gospodarstwach agroturystycznych regionu siedleckiego oferowane były miejsca noclegowe z łazienką przypadającą na kilka pokoi gościnnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że zaplecze sanitarne w poszczególnych powiatach regionu był dość zróżnicowane. Najwyższy standard zakwaterowania oferowano

i garwolińskim, pokoje z łazienkami stanowiły ponad 40 % udział. Najniższym standardem zakwaterowania odznaczał się powiat sokołowski posiadający jedynie 12 z 42 pokoi z własną łazienką. Warunki sanitarne bazy noclegowej w badanym regionie nie odbiegały znacząco od standardu w innych regionach Polski. Na Ciechanowszczyźnie, tylko w 36,2 % gospodarstw agroturystycznych posiadało pokoje z łazienką (Kur-Kowalską i Ciepielę 2007b). Nieco lepsze warunki zakwaterowania zanotowano w gospodarstwach gminy Białowieża, gdzie odsetek pokoi z łazienką wynosił 42,3 % (Kur-Kowalska, Ciepiela 2007a). Natomiast w regionie ostrołęckim w 2005 roku kwatery z łazienką można było znaleźć w 14 % gospodarstw (Ciepiela i in. 2006).

Rys. 33. Warunki sanitarne agroturystycznej bazy noclegowej w poszczególnych powiatach regionu siedleckiego (średnia z lat-2006-2007)

Standard zakwaterowania w gospodarstwach agroturystycznych to nie tylko liczba miejsc noclegowych w pokojach gościnnych i warunki sanitarne, ale także wyposażenie pokoi i pomieszczeń towarzyszących w sprzęt i urządzenia zapewniające turystom godziwy warunki bytowania. Gospodarstwa agroturystyczne zlokalizowane w poszczególnych powiatach regionu siedleckiego nie wykazywały dużego zróżnicowania w wyposażeniu kwater (rys. 34). We wszystkich pokojach znajdowało się radio, lampka nocna i czajnik elektryczny. Natomiast telewizor nie zawsze występował w standardzie wyposażenia pokoju.