
- •1. “Гісторыя Беларусі (у кантэксце цывілізацыйнага і рэгіянальнага раз-віцця” як аб’ект вывучэння. Гістарычная перыядызацыя.
- •43. Устанаўленне Савецкай улады на Беларусі. Прычыны і пачатак гра-мадзянскай вайны ў Расіі і Беларусі. Скліканне і роспуск Першага Усебела-рускага з’езду ў снежні 1917 г.
- •1. “Гісторыя Беларусі (у кантэксце цывілізацыйнага і рэгіянальнага развіцця” як аб’ект вывучэння. Гістарычная перыядызацыя.
- •2. Фармацыйны і цывілізацыйны падыходы ў вывучэнні гісторыі.
- •3. Прынцыпы і метады вывучэння гісторыі. Гістарыяграфія і крыніцы па гісторыі Беларусі.
- •4. Даіндаеўрапейскае насельніцтва на беларускіх землях, яго матэ-рыяльная і духоўная культура.
- •5. Індаеўрапейская каланізацыя тэрыторыі Беларусі. Матэры-яльная і духоўная культура насельніцтва Беларусі эпохі бронзы і жалеза.
- •6. Рассяленне славян на тэрыторыі Беларусі. Полацкае і Тураўскае княствы ў іх-хііі ст. І Кіеўская Русь.
- •7. Феадальныя адносіны ў Заходняй Еўропе і на тэрыторыі Беларусі ў перыяд ранняга сярэднявечча. Развіццё рамяства, гандлю і ўтварэнне гарадоў
- •9. Духоўнае жыццё усходніх славян у эпоху ранняга сярэдневечча. Прыняцце хрысціянства і распаўсюджванне пісьменнасці. Дойлідства і мастацтва. Старажытнаруская народнасць.
- •10. Утварэнне вкл і пашырэнне яго тэрыторыі ў хііі – пачатку хv стст. Роля ўсходнеславянскіх зямель у працэсе ўмацавання дзяржавы.
- •11. Барацьба за вялікакняскі трон у 70-90 гг. XIV ст. Крэўская унія і Востраўскае пагадненне.
- •12. Арганізацыя дзяржаўнага кіравання вкл: ад абсалютнай да саслоўна-прадстаўнічай манархіі. Заканадаўства і судовая сістэма.
- •13. Сацыяльна-эканамічнае развіццё вкл: сельская гаспадарка, ра-мяство і гандаль. Магдэбургскае права
- •Найважнейшай прыкметай развіцця феадальнага ладу зрабілася ўтва-рэнне фальваркаў– панскіх гаспадарак, разлічаных не на ўласнае спажыван-не сялянскіх прадуктаў, а на іх продаж.
- •14. Знешняя палітыка вкл: збліжэнне з Польшчай, барацьба з крыжакамі і татарамі, саперніцтва з Маскоўскай дзяржавай.
- •15. Асаблівасці развіцця культуры вкл у хііі-хvі ст. Ідэі еўра-пейскага Рэнесансу ў творчасці беларускіх дзеячаў. Кнігадрукаванне, мастацтва і архітэктура.
- •16. Асноўныя канцэпцыі паходжання беларускага этнасу і назвы “Белая Русь”. Фарміраванне беларускай народнасці (хіу-хуі стст.)
- •17. Эканамічныя і палітычныя перамены ў Еўропе ў XVI-XVII стст. Пачатак Новага часу.
- •18. Люблінская унія: прычыны заключэння і змест.
- •19. Асаблівасці канфесійных адносін на тэрыторыі Беларусі ў XVI-XVII стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя. Утварэнне уніяцкай царквы і яе роля ў лёсе беларускага народа.
- •20. Эканамічны і палітычны стан беларускіх зямель у складзе Рэчы Паспалітай у XVII – перш. Палове XVIII ст. Міжусобная барацьба магнацкіх груповак.
- •21. Войны XVII–пачатку хуііі ст. І іх наступствы для беларускіх зямель. Рэч Паспалітая ў еўрапейскай геапалітыцы ў XVII-XVIII стст.
- •22. Асвета і адукацыя, мастацтва і архітэктура Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай. Ідэі Асветніцтва і іх увасабленне на Беларусі. Уплыў эпохі Асветніцтва на сусветную і айчынную культуру.
- •Літаратура Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай
- •23. Паглыбленне крызісу Рэчы Паспалітай і тры яе падзелы. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі.
- •24. Палітыка самаўладзя на Беларусі пасля яе ўключэння ў склад Расійскай імперыі.
- •25. Месца беларускіх зямель у геапалітычнай прасторы Еўропы ў канцы XVIII – пачатку XIX ст. Беларусь у вайне 1812 г. Рашэнні Вен-скага кангрэсу.
- •26. Паўстанне 1830-1831 гг. І яго наступствы для Беларусі. Узмацненне вялікадзяржаўнай палітыкі царызму. Грамадскі рух на Беларусі ў 30-50-х гг. Хіх ст.
- •27. Крызіс прыгоніцкай сістэмы ў сярэдзіне хіх ст. Прамысловы пераварот і асаблівасці яго ажыццяўлення на Беларусі.
- •28. Скасаванне прыгоннага права і рэформы 60-70 гг. Хіх ст.: асаблівасці іх здзяйснення на Беларусі.
- •29. Паўстанне 1863-1864 гг. І яго ўплыў на палітыку самаўладзя ў беларускіх губернях.
- •30. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў парэформенны перыяд.
- •31. Народніцтва, сацыял-дэмакратычны рух і ідэалогія лібералізма на Беларусі ў 70-90 гг. Хіх ст.
- •32. Сістэма асветы і адукацыі, мастацтва і архітэктура на Беларусі ў складзе Расійскай імперыі (канец XVIII – пачатак XX ст.).
- •Пасля падаўлення паўстання 1863-1864 гг. Шырокае распаўсюджванне
- •33. Нараджэнне і развіццё беларусазнаўства. Фарміраванне бела-рускай літаратурнай мовы. Беларуская літаратура хіх – пачатку хх ст.
- •34. Фарміраванне беларускай нацыі ў канцы XIX – пачатку хх ст.
- •35. Крызіс самаўладзя ў пачатку хх ст. Фарміраванне агульнарасійскіх і беларускіх партый.
- •36. Рэвалюцыя 1905-1907 гг. Падзеі на Беларусі. Беларускі нацыя-нальны рух. Узнікненне расійскага парламентарызму. Сталыпінская аграрная рэформа і асаблівасці яе правядзення на Беларусі.
- •37. Прычыны і пачатак Першай сусветнай вайны. Палітыка германскіх улад на акупіраванай тэрыторыі Беларусі.
- •38. Палітычнае становішча на Беларусі пасля Лютаўскай рэвалю-цыі. Органы Часовага ўрада і Саветы.
- •39. Пазіцыі агульнарасійскіх партый па асноўных пытаннях Лютаўскай рэвалюцыі.
- •40. Беларускі нацыянальны рух пасля Лютаўскай рэвалюцыі.
- •41. Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага, палітычнага крызісу ў Расіі і Беларусі восенню 1917 г.
- •2. Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага, палітычнага крызісу ў Расіі
- •1. Па пытанні аб вайне і міры:
- •2. Пытанне аб зямлі:
- •42. Кастрычніцкае ўзброеннае паўстанне ў Петраградзе. Крызіс і прычыны рэвалюцыі
- •43. Устанаўленне Савецкай улады на Беларусі. Прычыны і пачатак грамадзянскай вайны ў Расіі і Беларусі. Скліканне і роспуск Першага Усебеларускага з’езду ў снежні 1917 г.
- •2. Склiканне I роспуск Усебеларускага з’езда
- •44. Абвяшчэнне бнр – спроба ўтварэння беларускай дзяржаўнасці.
- •45. Утварэнне бсср. Беларуская дзяржаўнасць на савецкай аснове.
- •46. Барацьба беларускага народа з германскімі і польскімі захоп-нікамі. Другое абвяшчэнне бсср.
- •Адраджэнне бнр і спроба дасягнення яе незалежнасці
- •47. Палітыка “ваеннага камунізму” і яе вынікі
- •48. Сутнасць нэп і асаблівасці яе ажыццяўлення на Беларусі
- •Нэп і развіццё прамысловасці і гандлю
- •49. Утварэнне ссср. Роля і месца бсср у складзе ссср.
- •50. Станаўленне і развіццё савецкай культуры. Палітыка белару-сізацыі. Палітыка камуністычнай партыі ў дачыненні да рэлігіі і царквы.
- •52. Аграрная палітыка Савецкай улады ад Кастрычніцкай рэвалюцыі да іі Сусветнай вайны
- •У 1933 - пашпартная сістэма, якая замацоўвала сялянства на вёсках
- •53. Усталяванне і ўмацаванне аднапартыйнай сістэмы. Грамадска-палітычнае жыццё і масавыя рэпрэсіі 1930-х гадоў.
- •54. Абвастрэнне супярэчнасцей паміж еўрапейскімі дзяржавамі ў канцы 1930-х гадоў. Савецка-германскі дагавор 23 жніўня 1939 г.
- •Захоп Аўстрыі
- •Мюнхенскае пагадненне. Падзел Чэхаславакіі.
- •55. Пачатак Другой Сусветнай вайны. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср
- •56. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Мабілізацыя сіл на адпор ворагу. Захоп Беларусі гітлераўскімі войскамі і ўсталяванне фашысц-кага акупацыйнага рэжыму.
- •57. Разгортванне ўсенароднай барацьбы супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
- •3. Партыйнае, камсамольскае і антыфашыстскае падполле.
- •58. Гераізм Чырвонай Арміі, партызан і падпольшчыкаў, пра-цоўных савецкага тылу – галоўныя фактары разгрому ворага. Уклад беларускага народа ў Перамогу над фашызмам.
- •59. Геапалітычныя змены пасля іі Сусветнай вайны. “Халодная вайна” паміж ссср і Захадам. Беларусь на міжнароднай арэне.
- •60. Спробы дэмакратызацыі палітычнай сістэмы пасля смерці Сталіна
- •61. Аднаўленне народнай гападаркі Беларусі і яе далейшае развіццё ў 1944-пачатку 1960-х гг.
- •Аднаўленне разбуранай гаспадаркі рэспублікі
- •Сацыяльная палiтыка
- •62. Эканамічная рэформа 1965 г. І яе вынікі. Гаспадарчае развіццё бсср ва ўмовах разгортвання навукова-тэхнічнай рэвалюцыі.
- •63. Развіццё адукацыі, навукі і культуры ў 1950-1980-я гг.
- •64. Нарастанне з’яў застою ў эканамічным і палітычным развіцці.
- •65. Палітыка перабудовы. Пачатак працэсу дэмакратызацыі ў бсср.
- •66. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь і распад ссср. Утварэнне снд.
- •67. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь у канцы 1980-пачатку 1990-х гг.
- •68. Фарміраванне шматпартыйнасці. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. І першыя прэзідэнцкія выбары.
- •69. Рэферэндумы 1995, 1996 і 2004 гг., прэзідэнцкія выбары 2001 і 2006 гг. У лесе беларускага грамадства.
- •70. Станаўленне і рэалізацыя беларускай мадэлі сацыяльна-ары-ентаванай эканомікі.
- •71. Культурнае і духоўнае жыццё беларускага народа на мяжы хх-ххі стст. Ідэалогія беларускай дзяржавы.
- •72. Геапалітычнае становішча Рэспублікі Беларусь у новых умовах. Рэспубліка Беларусь – раўнапраўны суб’ект сусветнай супольнасці. Беларусь і Расія на шляху да ўтварэння саюзнай дзяржавы.
68. Фарміраванне шматпартыйнасці. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. І першыя прэзідэнцкія выбары.
Фармiраванне шматпартыйнай сiстэмы.
Чарговым крокам на шляху да абмежавання ўсеўладдзя КПСС сталi вынiкi ХIХ Усесаюзнай партканферэнцыi (чэрвень 1988 г.) Яе рэзалюцыя “Аб галоснасцi” яшчэ ўтрымлiвала рудыменты iдэалагiчнага дыктату. “Недапушчальна выкарыстанне галоснасцi насуперак iнтарэсам Савецкай дзяржавы, грамадства, правам i асобы, для прапаведвання вайны i гвалту, расiзму, нацыянальнай i рэлiгiйнай нецярпiмасцi, прапаганды жорсткасцi i распаўсюджання парнаграфii, а таксама манiпулявання галоснасцю” узмацніла крытыку КПСС..
Нягледзячы на рэзкае ўзрастанне палiтычнай актыўнасцi насельнiцтва, плюралiзм думак i галоснасць, улада i iнiцыятыва ў перабудове яшчэ заставалася за КПСС. Але калi пачалася пад-рыхтоўка да чарговага, ХХVIII з’езда КПСС (люты-сакавік 1990 г.), то ўпершыню выбары на яго адбывалiся на альтэрнатыўнай аснове. Дзве вялiкiя гру-поўкi камунiстаў - аб’ядналiся на платформах: ЦК КПСС - “Да гуманнага, дэ-макратычнага сацыялiзму” i “Дэмакратычная платформа ХХVIII з’езда КПСС. Гэта, акрамя iншага, сведчыла, што ў камунiстаў няма адзiнства па многiх пытаннях. Некаторыя з iх не бачылi сэнсу ў сваёй далейшай пры-належнасцi да партыi i пакiдалi яе. 20-мiлiённая КПСС стала распадацца на рэспублiканскiя часткi.
Генеральны сакратар Гарбачоў, якi меў высокi аўтарытэт як заснавальнiк пера-будовы, праз год, 15 сакавiка 1990 г. дэпутатамi Вярхоўнага Савета быў абраны Прэзiдэнтам СССР. Але аўтарытэту КПСС гэта не ўзняло. Наадварот, ІІІ Над-звычайны з’езд народных дэпутатаў выключыў з Канстытуцыi артыкулы, якiя вызначалi КПСС як ядро палітычнай сiстэмы СССР.
ХХVIII з’езд КПСС, якi адбыўся 2-13 лiпеня, нягледзячы на шматлiкiя пастановы, не здолеў захаваць за сабой ранейшага ўплыву. Па сутнасцi, яго ўдзельнiкi адмовiлiся ад ранейшага статусу партыi i выказалiся за неаб-ходнасць падрыхтоўкi новай, 4 праграмы.
Асноўныя вывады дакументаў з’езда абвяшчалi: КПСС з’яўляецца партыяй сацыялiстычнага выбару i камунiстычнай перспектывы, партыяй гуманнага дэмакратычнага сацыялiзму; прызнавалася неабходнасць распрацоўкi ў 1990 г. новага дагавору аб саюзе рэспублiк як сувярэнных дзяржаў; неабходнасць стварэння ўмоў для фармiравання i развiцця разнастайных i раўнапраўных формаў уласнасцi. iх iнтэграцыi i свабоднага сапернiцтва; альтэрнатывай адмiнiстрацыйна-каманднай сiстэме кiравання народнай гаспадаркай з’яўляецца рыначная эканомiка; стварэнне прававой дзяржавы; КПСС рашуча адмаўлялася ад палiтычнага i iдэала-гiчнага манапалiзму, ад падмены органаў дзяржаўнага i гаспадарчага кiравання;
Кампартыя становiцца палiтычнай арганiзацыяй i будзе адстойваць пра-ва на палiтычнае лiдэрства ў свабодным спаборнiцтве з iншымi грамадска-па-лiтычнымi сiламi; у кадравай рабоце партыя адмаўляецца ад наменкла-турнага падыходу.
Адначасова аўтарытэт Камуністычнай Партыі Беларусі імкліва зніжаўся, яе 700-тысячная арганізацыя таяла на вачах. У снежнi 1990 г. на ХХХI з’ез-дзе КПБ была падвергнута крытыцы палiтыка кiраўнiцтва КПСС i пераабра-ны першы сакратар. Новым лiдэрам КПБ стаў Малафееў. Было заяўлена, што “КПБ з’яўляецца самастойнай у складзе КПСС”.
31 студзеня 1991 г. набыў сiлу Закон СССР “Аб грамадскiх аб’яднаннях”, якi значна ўзмацнiў працэс складвання шматпартыйнай сiстэмы.
На фоне развалу КПСС-КПБ адбывалася афармленне iншых партый. У 1989-1990 гг. тут ужо дзейнiчалi: Дэмакратычная партыя Беларусi, Дэмакра-тычная партыя (Гродна), Нацыянальна-дэмакратычная партыя Беларусi, Ся-лянскi саюз Беларусi, Рэспублiканская партыя Беларусi (г. Брэст).
Неўзабаве пачалася iх рэгiстрацыя. Першай, афiцыйна зарэгiстраванай 19 сакавiка 1991 г. стала Аб’яднаная дэмакратычная партыя Беларусi (АДПБ) лiберальнага накiрунку. Пазней (1995) яна аб’ядналася з Грамадзянскай i ста-ла звацца АГП (за заходнюю мадэль развiцця, рынак, прыватную ўласнасць, парламенцкая рэспублiка).
11 красавiка 1991 г. была зарэгiстравана Беларуская Сялянская партыя (за прыватную ўласнасць на зямлю, фермерства, супраць калгасаў).
22 мая 1991 зарэгiстравана Беларуская сацыял-дэмакратычная Грамада, якая спалучала традыцыi БСГ, БНГ, БСРГ. Пазней аб’ядналася з Партыяй Народнай Згоды i ўтварыла БСДГ (Народная грамада).
У чэрвенi 1991 г. зарэгiстравана Нацыянальна-дэмакратычная партыя Бе-ларусi (НДПБ), якая выступiла ў абарону iнтарэсаў беларускага народа, адра-
джэнне, мову, за суд над КПСС. У верасні 1993 г. адбыўся яе раскол на дзве плынi.
15 лiпеня 1992 г. зарэгiстравана Аб’яднаная аграрна-дэмакратычная пар-тыя Беларусi (ААДПБ), аснову якой склаў старшынска-дырэктарскi корпус калгасаў, саўгасаў. Пасля II з’езду ў 1994 г. набыла новую назву - Аграрная партыя Беларусi (АПБ) i дэкларуе сацыялiстычны шлях развiцця
Славянскi сабор “Белая Русь” - партыя, зарэгiстраваная 4 верасня 1992, выступіў за адраджэнне славянскай духоўнасцi, супраць русафобii, за аднаў-ленне СССР.
1 лют 1993 г. зарэгiстравана Партыя зялёных Беларусi (ПЗБ) за вырашэн-не экалагічных задач палiт метадамi, за права на здаровае асяроддзе жыцця.
18 жнiўня зарэгiстравана Рэспублiканская партыя працы i справядлiвасцi, якая выступіла за пабудову грамадства роўных магчымасцяў i высокую сац абароненасць грамадзян: за эканомiку змешанага тыпу, за рынак.
19 жнiўня 1993 г. з грамадска-палітычнага руху БНФ “Адраджэнне” вылучылася i зарэгiстравалася партыя БНФ. Выступіла за нацыянальную дзяржаўнасць, супраць камунiзму i зблiжэння з Расiяй. У гаспадарцы - за прыватную ўласнасць i рынак, супраць калгасаў i iнш. У 1999 раскалолася на ўласна БНФ i кансерватыўна-хрысцiянскую партыю БНФ.
5 лютага 1994 года зарэгiстравана Лiберальна-дэмакратычная партыя
Напярэдаднi прэзiдэнцкiх выбараў у РБ дзейнiчалi 11 палiт. партый i 6 грамадскiх рухаў, больш за 500 рознага кшталту грамадска-палiтычных, культурна-асветнiцкiх, навукова-тэхнiчных i iншых аб’яднанняў.
Пасля выбараў 5 кастрычнiка 1994 г. быў прыняты закон “Аб палiтыч-ных партыях”, паводле якога для рэгiстрацыi неабходна наяўнасць не менш за 500 членаў-заснавальнiкаў.
На пачатку 1998 г. у РБ дзейнiчала 35 партый, зарэгiстраваных мiнiстэр-ствам юстыцыi. 27 мая 1998 г. зарэгiстравана БСДГ.
У 1998 г. па рашэннi Вярхоўнага суда ў адпаведнасцi з арт. 35 п. 2. Закона “Аб палiтычных партыях” 9 партый былi лiквiдаваны. На 1 студзеня 1999 у РБ налiчвалася 28 партый. Зараз 17, паколькi кольк членаў заснавальнiкаў павiнна быць не меней 1000.
У цэлым, партыi слаба выконваюць сваю ўладастваральную функцыю.
Найбольш цесна супрацоўнiчаюць з уладай камунiсты, Аграрная, Беларуская патрыятычная, Рэспубліканская партыя працы i справядлiвасцi, ЛДПР.
На першых i другiх прэзiдэнцкiх выбарах яны не здолелi цалкам сябе рэалiзаваць.
Які ж лёс напаткаў камуністаў?
25 жнiўня 1991 г. у сувязi з путчам у Маскве Вярхоўны Савет БССР, боль-шасць якога складалi камунiсты, прыняў пастанову “Аб часовым прыпынен-нi дзейнасцi КПСС-КПБ на тэрыторыi Беларусi”. Гэта азначала забарону КПБ i заканадаўчае адхiленне яе ад улады, якая перайшла ў рукi Вярхоўнага Савета.
Пераемнiцай КПБ абвясцiла сябе Партыя камунiстаў Беларусi (зарэгi-стравана 26.5.1992 г.).
У маi 1993 г. нечарговы ХХХII з’езд КПБ i II з’езд ПКБ прынялi рашэнне аб аб’яднаннi. Аднак стварыць адзiную Кампартыю не ўдалося. 2 лiстапада 1996 г. адбыўся ХХХIII (I аднаўленчы) з’езд КПБ, які пацвердзiў стра-тэгiчную мэту - пабудову камунiзму, а таксама блiжэйшыя - аднаўленне СССР, сацыялiзм), старшынёй Савета партыi абраў Я. Сакалова, а I сакрата-ром ЦК – Чыкiна. Партыя Камуністаў Беларуская дзейнiчае асобна (Калякiн).
Прыняцце Канстытуцыі РБ 1994.
На пачатку 1992 г. на пашыраным пасяджэннi сойма была прынята сумесная заява АДПБ, БНФ, Беларуская сялянскай партыi i Беларускай хрысцiянска-дэмакратычнай злучнасцi аб неабходнасцi правядзення рэферэндуму адносна датэрмiновага пераабрання Вярхоўнага Савета. У лютым у падтрымку рэферэндума выступiла Беларуская сацыял-дэмакратычная грамада. Але ў кас 1992 г. Вярхоўны Савет адхiлiў прапанову рэферэндуму
Асноўная ўвага грамадства была скiравана на абмеркаванне Канстытуцыi РБ, якая была прынята 15 сакавiка 1994 (Дзень Канстытуцыi). 5-я па ліку
Паводле яе РБ - унiтарная дэмакратычная сацыяльная прававая дзяржава, заснаваная на прынцыпе падзелу ўлад. Канстытуцыя прадугледжвае прэзi-дэнцкую форму кiравання. Прэамбула, 146 артыкулаў, 8 раздзелаў, 8 глаў
З аднаўленнем у правах КПБ група яе членаў аб’ядналася ў фракцыю “Беларусь”, якая рас-пачала барацьбу супраць БНФ, арганiзатараў Вicкулёўскага пагаднення, у тым лiку Шушкевiча. Асаблiва актыўна абмяркоўвалася пытанне аб мiжнародным курсе РБ: у той час, як незалежнiцка настроеныя дэпутаты настойвалi на захаваннi прынцыпу нейтралiтэту, асноўная маса - за сiстэму калектыўнай бяспекi ў складзе СНД. Згоднiцкая палiтыка Шушкевiч больш не задавальняла нi правы, нi левых. У вынiку на пачатку 1994 г. ён быў пера-абраны i пасаду старшынi заняў М. Грыб.
Першыя прэзідэнцкія выбары.
Вясной-летам 1994 г. распачалася выбарчая кампанiя на пасаду прэзi-дэнта. Свае кандыдатуры выставiлi Кебiч, Шушкевiч, Пазняк, Дубко, Нo-вiкаў i старшыня парламенцкай камiсii па барацьбе з карупцыяй А. Р. Лу-кашэнка, якi i cтаў 10 лiпеня 1994 г. першым Прэзiдэнтам РБ.