43. Устанаўленне Савецкай улады на Беларусі. Прычыны і пачатак гра-мадзянскай вайны ў Расіі і Беларусі. Скліканне і роспуск Першага Усебела-рускага з’езду ў снежні 1917 г.

a44. Абвяшчэнне БНР – спроба ўтварэння беларускай дзяржаўнасці.

a45. Утварэнне БССР. Беларуская дзяржаўнасць на савецкай аснове.

46. Барацьба з германскімі і польскімі захопнікамі. Другое абвяшчэнне БССР.

47. Палітыка “ваеннага камунізму” і яе вынікі.

48. Сутнасць НЭП і асаблівасці яе ажыццяўлення на Беларусі

a49. Утварэнне СССР. Роля і месца БССР у складзе СССР.

50. Станаўленне і развіццё савецкай культуры. Палітыка беларусізацыі.

Палітыка камуністычнай партыі ў дачыненні да рэлігіі і царквы.

51. Індустрыялізацыя і фарсіраванае развіццё прамысловасці ў БССР

52. Аграрная палітыка Савецкай улады ад Кастрычніцкай рэвалюцыі

да ІІ Сусветнай вайны

53. Усталяванне і ўмацаванне аднапартыйнай сістэмы. Грамадска-палітычнае жыццё і масавыя рэпрэсіі 1930-х гадоў.

54. Абвастрэнне супярэчнасцей паміж еўрапейскімі дзяржавамі ў канцы 1930-х гадоў. Савецка-германскі дагавор 23 жніўня 1939 г.

a55. Пачатак Другой Сусветнай вайны. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з БССР.

a56. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Мабілізацыя сіл на адпор ворагу. Захоп Беларусі гітлераўскімі войскамі і ўсталяванне фашысцкага акупа-цыйнага рэжыму.

57. Разгортванне ўсенароднай барацьбы супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

a58. Гераізм Чырвонай Арміі, партызан і падпольшчыкаў, працоўных савецкага тылу – галоўныя фактары разгрому ворага. Уклад беларускага народа ў Перамогу над фашызмам.

59. Геапалітычныя змены пасля ІІ Сусветнай вайны. “Халодная вайна” паміж СССР і Захадам. Беларусь на міжнароднай арэне.

60. Спробы дэмакратызацыі палітычнай сістэмы пасля смерці Сталіна

61. Аднаўленне народнай гападаркі Беларусі і яе далейшае развіццё ў 1944-пачатку 1960-х гг.

62. Эканамічная рэформа 1965 г. і яе вынікі. Гаспадарчае развіццё БССР ва ўмовах разгортвання навукова-тэхнічнай рэвалюцыі.

63. Развіццё адукацыі, навукі і культуры ў 1950-1980-я гг.

64. Нарастанне з’яў застою ў эканамічным і палітычным развіцці.

65. Палітыка перабудовы. Пачатак працэсу дэмакратызацыі ў БССР.

66. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь і распад СССР. Утварэнне СНД.

67. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь у канцы 1980-пачатку 1990-х гг.

a68. Фарміраванне шматпартыйнасці. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. і першыя прэзідэнцкія выбары.

a69. Рэферэндумы 1995, 1996 і 2004 гг., прэзідэнцкія выбары 2001 і 2006 гг. у лесе беларускага грамадства.

70.Станаўленне і рэалізацыя беларускай мадэлі сацыяльна-арыентаванай эканомікі.

71. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы ХХ-ХХІ стст. Ідэалогія беларускай дзяржавы.

72. Геапалітычнае становішча Рэспублікі Беларусь у новых умовах. Рэспубліка Беларусь – раўнапраўны суб’ект сусветнай супольнасці. Беларусь і Расія на шляху да ўтварэння саюзнай дзяржавы.

1. “Гісторыя Беларусі (у кантэксце цывілізацыйнага і рэгіянальнага развіцця” як аб’ект вывучэння. Гістарычная перыядызацыя.

Гiсторыя (у перакладзе з грэчаскага historia – гэта апавяданне аб мiнулых падзеях, аб тым, што пазнана, даследавана). Заснавальнікам гісторыі лічыцца Герадот, аўтар “Грэка-персідскіх войнаў” (481-425 гг. да н.э.)

Натуральна, што ўсё, што існуе зараз, мае сваё мінулае. І нават тое, чаго або каго ўжо няма, таксама мае сваё мінулае, а, значыць, і гісторыю.

У спецыфiчным сэнсе гiстарычная навука вывучае канкрэтны ход i зака-намернасцi развiцця чалавечага грамадства ў мiнулым. Аб’ект яе пазнання – ўся сукупнасць з’яў грамадскага жыцця на працягу ўсёй гiсторыi людзей.

З’яўленне гiстарычнай навукi было выклiкана патрэбай грамадства ў асэнсаваннi cвайго мiнулага i вызначэннi перспектыў далейшага развiцця. I цяпер галоўнай сацыяльнай функцыяй гiсторыi з’яўляецца навукова-пазна-вальная. Мяркуем таксама, што кожны ўсведамляе вялiкую выхаваўчую знач-насць гiсторыi. Невыпадкова яе адносяць да гуманітарных (humanum) навук, якія закліканы ўзвышаць чалавека.

Статус навукі гісторыя набыла ў XIX ст.

Асобай увагай да канкрэтных фактаў яна адрозніваецца ад прырода-знаўчых навук (фізікі, хіміі і інш.), якія вывучаюць законы прыроды. Факт займае ў гістарычнай навуцы асобае месца. У прыродазнаўчых навуках абагульненне здымае факт і ператвараецца ў пэўны закон.

“На цела, змешчанае ў вадкасць,

Дзейнічае выштурхоўваючая сіла,

Роўная вазе вадкасці,

Выцесненай целам”

У гісторыі факты ўяўляюць асобую каштоўнасць.

У прыродазнаўчых дысцыплінах вызначальную ролю адыгрываюць за-коны і заканамернасці, а ў гісторыі значную ролю могуць адыгрываць і выпадковасці.

У адрозненне ад навукоўцаў прыродазнаўчых навук гісторыкі па-збаўлены магчымасці непасрэдна назіраць факты ці ўзнаўляць іх у эксперы-менце. Яны могуць толькі рэканструяваць мінулае, і часта з дапамогай не заўсёды надзейных гістарычных крыніц. Даследаваць гісторыю намнога складаней, чым законы прыроды.

Гісторык павінен не толькі апісваць факты, але і тлумачыць іх. Без тлумачэнняў факты і даты выглядаюць як недаказаныя тэарэмы, незразу-мелыя формулы.

Існуюць шматлікія адгалінаванні гісторыі: сусветная гісторыя, гісторыя асобных кантынентаў і краін, гісторыя асобных перыядаў ці эпох (Адра-джэнне, Рэфармацыя і г.д.), гісторыя розных бакоў грамадскага жыцця (гіс-торыя сацыяльна-эканамічная, палітычная, ваенная, мастацтваў і інш.), гіс-торыя жыццядзейнасці выдатных асоб.

Гісторыя Беларусі як аб'ект вывучэння. Аб'ектам дадзенага курса з’яўляецца вывучэнне гісторыі Беларусі. Гісторыя кожнага народа мае сваю адметнасць і, як мова ці нацыянальная традыцыя, вылучае яго сярод іншых народаў. Веданне гісторыі аб'ядноўвае грамадзян, кансалідуе іх супольныя намаганні ва ўмацаванні краіны. Таму гісторыя як вялікі духоўны рэсурс аса-блівую актуальнасць мае для Рэспублікі Беларусь, якая не так даўно ўступіла на шлях будаўніцтва суверэннай і незалежнай дзяржавы.

Гiсторыя мае сваю сiстэму вымярэння мiнулага (перыядызацыю), якая падзяляцца на 1. Старажытнае грамадства (40 тыс да н. э. – V cт. н.э.)

Гэты перыяд падзяляецца на 3 этапы: * каменны век (40- 3 тыс да н. э.), * бронзавы век (2-пачатак 1 тыс да н. э.); * жалезны век (пачатак 1 тыс да н. э – V cт. н. э.)

2. Сярэднявечча (канец V – ХV cтст).

Гэты перыяд падзяляецца на 2 этапы: * пачатак пераходу да класавага гра-мадства i ўзнiкненне дзяржаўнасцi (VI - перш. пал. ХIII стст.)

* развiццё феадальнай сicтэмы (сярэдзiна ХIII-ХV cт.)

3. Новы час (ХVI-пачатак ХХ cтст.)

Гэты перыяд надзяляецца на 2 этапы: * афармленне феадальнай сiстэмы i выспяванне яе крызiсу (ХVI - канец ХVIII cт.)

* генэзiс i зацвярджэнне капiталiзму; выспяванне крызiсу буржуазнага грамадства (канец ХVIII - 1917)

4. Навейшы час (1918- да нашых дзён)

Першы перыяд гiсторыi чалавецтва – “Першабытнае грамадства” мае ўласную перыядызацыю, нават 2 – археалагiчную i гiстарычную. Так, паво-дле археалагiчнай перыядызацыi, жыццядзейнасць азначанага грамадства адбывалася ў каменным, бронзавым i жалезных вяках.

Каменным векам у гiсторыi чалавецтва прынята лiчыць час, калi першы-мi людзьмi ў якасцi асноўнага матэрыяла для вырабу прылад працы выкары-стоўваўся камень. Гэта найбольш працяглы перыяд, якi на Беларусi доўжыўся з моманту яе засялення 100-40 тыс. i да III-II тыс. да н. э. часу, калi мясцовыя жыхары не навучылiся апрацоўваць бронзу.

У сiлу многiх прычын вучоныя падзяляюць яго на 3 этапы:

*палеалiт (старажытны камень) 100-40 тыс па 10 тыс да н. э.

*мезалiт (сярэднi камень) 9 – 6 тысячагоддзе да н. э.

*неалiт (новы камень) 5 – 3 тысячагоддзе да н. э.

Як адзначалася вышэй, бронзавы век доўжыўся з 2 да пачатку 1 тыс да н. э.); а жалезны век з пачатку 1 тыс да н. э па V cт. н. э.). Пры гэтым, як i каменны век, вякi металаў маюць свае этапы, але мы завастраць на тым увагi не будзем. Куды больш важна, абапiраючыся на археалагiчную перыя-дыза-цыю, выкарыстоўваць перыядызацыю гiстарычную. Прынята лiчыць, што ў каменным веку iс-навала мацярынская, а ў век металаў - бацькоўская родавая абшчыны, адпаведна – матрыярхат i патрыярхат. Аб гэтым i iншым больш падрабязна мы пагаворым на семiнарскiх занятках.