Muratbay Nızanov Tańlamalı shıǵarmaları

Gápin óre bastırmaǵannan keyin sanitarkanıń ashıwı keldi. Pol juwǵısh tayaǵın tıq-tıq urıp, hár jerden bir júrgiziwge qaradı.

— Sholpan! — dedi bir waqta sırttan bir hayal dawısı.

—Qayaqtasań!

—Toǵızınshı palatada.

—Saǵan birew toǵızınshı palataǵa bar dedi me? Berman

shıq!

—Endi qudayı berip qaldı bulardıń! — dep ol dáskelerin jıynastıra basladı. — «Dawısıńdı kóterme» dep baqıratuǵın Áset joq. «Sulayman ólip dáwler qutıratuǵın boldı».

—Sulayman degen kim, jeńge?!

—Qoyıńshı bir, ańqawsıray bermey! Ol qapını tars

ettirip shıǵıp ketti.

Oraqbay menen Aman shaqalaqlap kúldi. Izinen esitilgen bul mazaqlawshı kúlkini onıń esitpewi múmkin emes edi.

— Ballar, uyat ettińiz! — dedim men olarǵa. — Ne qılayın dep edińiz Sulaymannıń kimligin. Ol bayǵustıń kewline qıl sıymay júr.

—Tuwrı. Qalay degen menen Áset aǵa baxıtlı adam eken,

—dedi Jiyenǵaliy ókpesin toltırıp dem alıp. — «Usı birewden qutıldıq pa» degende qáyter edi.

—Jaqsı adam hámmege tuwısqanday bolıp qaladı, — dep jópledi Oraqbay.

—Sonı bilseń warsaqı gápti ne qılayın dep ediń!

—Men be aytqan, Jiyenǵaliy aǵa, Aman-ǵo!

Sanitarkanıń qapa bolıp shıǵıp ketkeni kem-kem hámmemizge batayın dedi. Lekin, aytılǵan sóz — atılǵan oq. «Dúnyanı suw alsa úyrekke bir pul», bul putına shappatlap júrgen ballarǵa Áset kim, basqa kim, qádirin biler me edi, dep ketken bolsa ájep emes. Sol «putına shappatlaǵan» ballardıń ishinde biz-ám ketemiz, álbette.

Hár kúni azanda saat onnan shanshıw baslanatuǵın edi. Hesh kim bizdi shanshıwǵa shaqırmadı. Kún túslikke shamalasqanda kempirler ózleri bara basladı.

—Qızım, ukolımdı salasań ba?

—Házir apa, bir aylanıp keliń.

71

Keshikpey shanshıw baslandı. Kempirler, úlken kisiler bólmeniń aldındaǵı tapshanǵa qatarlasıp otırıp, gezek kúte basladı.

— «Bir hayaldıń mákkarlıǵı qırq eshekke júk» degen. Bul balanıń juwaslıǵın bilip, nashar ózi aylandırıp alǵan-ǵo.

—Awa-dá, kewlinde basqa pıyǵıl menen júrgen shayalar, usınday aq kókirek biysharalardı ańlıydı.

—Qılıshınan qan tamǵan birew bolar ma edi, hásseniy!

—Barǵan soń qashıp qaytpas pa eken!

—Awa, saǵan! Basqan adımın ólshep qoyadı-ǵo.

Qullası, hámme gáp Áset doktor haqqında edi. Áset aǵa derlik hámme palatadaǵı nawqaslardı bir ózi kórip shıǵar edi. Onıń qasında eki hayal doktor bolǵan, ekewi de birewiniń izinen birewi dekretke ketken.

— Eger meniń qolımda bolǵanda hayallardı doktorlıqqa almas edim, — deydi eken geyde kúyip ketip. — Ya doktor bol, ya bala tuw.

Oǵan poliklinikadan járdemge jiberilgen doktorlar da, eki jaqqa alaǵada bolıp, barlıq awırmanlıq Áset aǵaǵa túsetuǵınlıǵın aytısıp otırar eken, miyirbiykeler.

Mine, endi sóytken Áset aǵası joq. Hámme «jetim» qaldı. Emlewxana iyesiz qaldı.

Meniń yadıma erterektegi bir waqıya túsip ketti. Segizinshi klasımda kózime shóp tiyip, usı emlewxananıń kóz awırıwlar bóliminde qırq altı kún jatqanman. Házir sol emlewxananıń ornında poliklinika bar.

Kóz awırıwlar bólimi ortasında uzın dálizi bar, onon bes bólmeli góne jayda jaylasqan edi. Dáliz pollan-

baǵan. Onı sanitarka hár kúni azanda sipse menen suw sebelep, sıpırıp shıǵadı. Suw tiygennen keyin izeydiń

iysi joqarı kóteriledi. Biz kózimizge azanǵı dárini quydıramız da, sırtqa atlıǵamız. Kóbinese bizdi emlewxananıń zavxozı Aytbay aq murt vrachtan sorap alıp keter edi. Házirgi qaramanlar sıǵasıp ósken japtiń bergi boyında jerge jabıstırıp salınǵan azıq-awqat skladı

bar edi. Skladtıń tóbesi iytarqa qılıp bastırılıp, ústi topanlı ılay menen sıbalǵan. Hár jerde tórt qırlap

taqtaydan soǵılǵan dútkesh bar. Ádepki kúnleri bunnan

72

tútin shıǵaratuǵın bolsa ot tiyip ketpey me eken dep oylaytuǵın edim. Skladqa kirgennen keyin bildik, bul ishtegi kartochka, piyaz benen geshirlerdiń terlep, baz basıp ketpewi ushın hawa kiretuǵın dútkeshi eken.

Gáp házir Aytbay aqmurt yamasa onıń geshir-piyaz saqlanǵan skladında emes. Biz usınday jumıstan sharshap kelgende palatanıń esigin, aynasın ashıp jatar edik. Jaz

ayı. Ótkinshi samal menen izeydiń iysi sırtqa uradı da, biz emin-erkin dem alamız.

Bul jerde ıńqıldap atırǵan kesel joq. Kóbisi traxoma menen kózine aq túskenler. Jaraqat alǵanlardı Nókiske jiberedi. Bizlerdiki jeńil awırıw bolǵanlıqtan úsh mezgil albucid tamızadı da, keshtegi tamshısınan keyin maz benen sıbap taslaydı. Bir-birimizdi kirpigimizge jabısıp qalǵan mazdıń arasınan eles-eles kórip, annanmınnan gáp tawıp sóylesip jatamız.

Biziń qapımızǵa qarsı qaraǵan bólmede duqtır qızlar keshte shay iship, awqatlanıp otıradı. Qara shayǵa bórtip, kimnińdur izinen kelgen palaw ya tawıq sorpanı ortaǵa alıp, áńgime dúkán quradı. Ásirese, Qanshayım degen jası úlken apay bar. Onıń áńgimesin tek miyirbiyke emes, bizler de qulaq túrip esitip jatamız. Qızıq gáplerden tawıp aytadı ol. Hámmeniń ótmishin biledi.

—Qanshayım apa,— dedi bir kúni Sánim degen miyirbiyke. — Sultanbay qalay Záwreni alıp júr. Sultanbay ele

úylenbegen jigittey, anaw bolıp qalǵan-ǵo, kempir-ǵo!

—Áy, qaraǵım-áy, — dedi Qanshayım apa. — «Bir hayaldıń mákkarlıǵı, qırq eshekke júk boladı» degen. Baǵana Sajida haqqında aytılǵan usı naqıl edi, maǵan bul waqıyanı esletken.

—Sultanbay jańa instituttı pitkerip kelgen jas ji-

git edi. Sonday sulıw jigit boldı. Hámmeniń uwıziyi qurıytuǵın edi. Erkek adam-ám bunday sulıw boladı eken. Qızlardıń báriniń aqıl-esi sonda. Bayı bar qaramańlay- lar-ám «maǵan tiy» dese, kúyewinen ayrılıp tiyip alıwǵa tayın. Negedur ol hesh kim menen isi joq. Hesh bir nasharǵa tik baǵıp qaramaydı. Sonday tartınshaq. Sonıń menen ekiúsh jıl úylenbey júrdi. Qızlar endi, mıń jaqsı kórgen

menen ózi barıp sóz sala ma, uyat degen bar, iybe degen bar.

73

Áne, sonda usı Záwre suwmańlap izine jalańayaqlanıp tústi. Ol náwbetshilikte turǵan kúni izinen awqat ákeledi. Birge otırıp jeydi.

—Úyge qonaq kelip edi, soǵan acıp edim, payıńdı

ákeldim, — dep tawıqtıń bir sanı, tós góshi, qanatı menen qocıp júweri gúrtik ákeledi. Qonaq kelmegenin bilip qoymasın dep hámme múshesin salmaydı. Men bilip turaman, onıń sumlıǵın. Men bar waqta kelse, qılpıldap tartınıp otıradı. Qısındırmayın dep shıǵıp ketemen.

Bul awhal yarım jılday dawam etti. Lekin, Sultanbaydı qolǵa túsire almadı. Onıń uyalshaqlıǵı Záwreniń sum qıyalına bóget bolıp turdı.

Sol jılı avgusttıń ortasında doktorlar brigadası

«Aǵartıw» degen awılǵa mákke jıynawǵa baradı, degen gáp shıqtı. Topardıń basshısı kim bolatuǵını da málim bol-

dı. Ol Sultanbay edi. Sultanbay baradı degennen keyin esheyinde «keselmen» dep spravka tayarlaytuǵın nasharlardıń hesh qaysısı bas tartpadı. Hámme «men baraman, men baraman». Ol gezleri meniń eń genjetayım da sútten shıqqan. Sanitarkalardıń arasına meni de qostı. Saat toǵızda emlewxananıń aldında tayar boldıq. On tórt nashar, bir jigit

— rentgende doktordıń járdemshisi. Basshımız Sultanbay.

Negedur hayal-qızlardıń ishinde Záwre joq edi. Joqlıǵına sonday quwandım.

—Kishe, qızlarǵa aytıń, avtobusqa minsin, — dedi Sultanbay.

Hámme avtobusqa minip atır.

—Haw, siz qashan minip aldıńız? — dedi avtobusqa mingenler.

Qarasaq, Záwre eń aldınǵı orınlıqta álle qashan otır.

Kewli xosh! Shof r qońsısı eken, azanda úyinen shıqqanda minip alıptı.

Barǵannan keyin bes úyge bólindik. Ózi awılda barıjoǵı jeti úy bar eken. Bir jaǵı úlken arna. Arnanı

jaǵalap qonıs basqan úyler. Ana úy menen mına úydiń arası at shaptırım desem lap bolmaydı. Hár úydiń arası qalıń jıńǵıllıq toǵay. Ortada tek qoyan soqpaq bar. Qorıqpay qalay otırıptı eken deyseń, kisi.

74

Mákke poshadkalar sap-sarı bolıp pisken. Onıń ushındaǵı qońır qızıl shashaqları quwırshaqtıń shashınday jelkildep, ıqlasıńdı tartadı. Qabıǵın sıyırǵannan keyin onıń ishinen j ipektey j umsaq, aqshıl -sarı shashaqlar marjan tistey dizilgen mákke dánlerine uzınına jabısıp jatadı. Qızlar onı alıp, qulaqlarına qıstırıp

júredi. Keshte hár kim óziniń jatatuǵın úylerine barıp,

sol úydiń adamları menen shayǵa, awqatqa otıramız. Olar óz aldımızǵa awqat pisirip jewimizge qayılshılıǵı bolmadı. Hámme qazan qosıp jiberdik.

Azanda jáne mákke atız. Biz barǵalı beri mákke brigadtı bir mártebe ǵana kórdik. Qarapáreńnen kelgen, beti bujır-bujır dápeń kisi eken. Beti tegislew bolǵanda tap meniń kisim shıǵar der edim.

Qanshayım usı gápti aytıp, kewilli kúlip qoydı.

—Kisińizdi ele jaqsı kóresiz be? — dedi tıńlap atırǵan miyirbiyke.

—Ha-aw, biziń kisidey kisi bar ma?! — dep mazatlandı

ol. — Hár iyninde bir adam otıratuǵın arıslan tulǵalı jigitti qayaqtan tabaman basqa!

— Sóytip?

Miyirbiyke gáptiń izin tıńlawǵa qumar edi.

—Sóytip biz Sultanbaydı da kúnine bir márte kóremiz, mákkemizdi ólshetken waqta. Atızǵa túspeydi. Sol ólshetiwge kelgende jańaǵı Záwresi túspegir naz etip óle qaladı. Qatın adamnıń nazı jaraspaydı-aw.

—Qız emes pe edi?

—Yaǵa-aw! Bir jerge barıp kelgen. Balası da bar edi.

Onıń baxtına balası da óle qaldı. Sóytip, qaytadan qıltıńlap qız bolıp júrgendegisi-ǵo. Záwreniń kelispegen nazına hámme qızlardıń ashıwı keledi hám qızǵanadı. Qızǵanǵan menen qolınan hesh nárse kelmeydi.

Bir kúni Sáwle degen qız maǵan keldi.

—Záwre Sultanbaylar jatırǵan úydiń balasınıń tós qaltasına mákke shashaq ildiripti. Endi ne boladı?

—Ne bolatuǵın edi, bir tawıq soyıp kútedi-dá!

Aytqanımday boldı. Erteńine túske taman Aymereke keldi qasıma. Ol xirurgiyanıń sanitarkası edi. Onıń menen jurt qatarı sálemleskenim bolmasa sirá ashılısıp

75

sóylespeymen. Barıp turǵan ósekshil qatın edi. Tiye bersin, qaytıs bolıp ketti-aw, ol.

—Búgin keshte Sultanbaylar jatqan úyde kishigirim zıyapat bar, — dedi ol. — Záwre sol úydiń balasınıń qaltasına mákke shashaq salǵan eken. Túyetawıq soyıp, keshke awqat tayarlap atır.

—Kim-kim baramız, hámmemiz be?

—Yaǵaw, hámmemiz barsaq qızıǵı bola ma! Men, sen,

Záwre, Sultanbay, rentgendegi bala. Sáwleni de qospasaq,

qashshan shıqılıqlap júrgeni...

—Ózleriń bara beriń.

—Sen ne?

—Búgin onsha mánisim joq.

—Aqmambetten bir kese tartıp jiberseń, attay bolıp

keteseń.

— Yaq, ózleriń otıra beriń.

Ol meni qıymay turǵanday bolıp, kelgen izine qayttı.

Sezip turman, oǵan meniń usı juwabım kerek. Mennen Sultanbay da tartınadı, Záwre de. Záwre tartınıwdan beter, qorqadı. Men onıń hámme sırın ashıq aytıp jiberemen.

Sonıń menen otırıspaqqa barmay qaldım. Lekin, túni menen dóńbekship shıqtım. Uyqım kelmedi. Ózimdi ózim jek kórip kettim. Barıwım kerek edi. Olardıń sum qıyalına kesent qılıwım kerek edi. Lekin, endi kesh. Bir

ǵana qolımnan keletuǵın nárse, Alladan Sultanbayǵa sabır parasat, Záwre menen Aymerekege insap tilew edi. Átteń, meniń aytqanım bolıp atır ma?!

Erteńine sáskede Aymereke janıma keldi. Kewli shad.

— Qızıqtan qalıp qoydıń-dá, Qanshayım? — dedi kú-

lip.

—Ne qızıq? Oyınǵa tústińiz be?

—Oyınǵa da tústik, qosıq ta ayttıq!

—Jaqsı bolıptı.

—Lekin, onnan-ám qızıq nárse bar.

—Ne nárse?

—Záwreni Sultanbaydıń qoynına saldım.

—Ońbaǵır seniń! Ol hayal-ǵo!

—Ne boptı?! Qız benen hayaldıń parqı bir aqsham!

—Gúldey jigittiń obalınan qorıqpadıń ba?

76

— Ne obalı bar? Záwre onı bárqulla ańlıp júre me?! Sultanbay sulıw jigit, hesh qız onıń iltimasına yaq demeydi. «Dáwran kimniń dáwranı, Sultanbaydıń dáwranı» boladı ele!

Bunnan onlaǵan jıl burın esitken usı waqıya shanshıw bólmesiniń aldında aytılǵan gáplerden keyin oyıma sap ete qaldı. Sultanbay Záwrege úylengennen keyin dáwrandı súre aldı ma, almadı ma, bilmeymen. Lekin, Sajidanıń Áset aǵaǵa ayaǵın qıya bastırmaytuǵının ish-ishimnen sezip turdım. Olay bolmaǵanda tuwıp ósken awılın taslap, izine erip ketpegen bolar edi. Bálkim, bul jerde bir sır bardur, kim biledi...

11

Meniń qol tańbamnıń sulıwlıǵı Gulyaǵa jaqsı bahana boldı. Keshte, awırıwlar uyqıǵa jatqannan keyin ekewimiz doktordıń kabinetinde otırıp «San byulleten» jazdıq. Haslında meniń bul qol tańbam institutta qáliplesken edi. «Sizler erteń muǵallim bolasızlar. Sonlıqtan túsinikli hám sulıw jazıwǵa úyreniń. Balalar hár bir háripti sádde-sádde etip jazbasańız, túsinbey qáte jazadı. Bul qátelesiw olarǵa máńgi joldas bolıp qaladı. Qáteniń baslı gúnakarı sizler bolıp qalasızlar» degen ana tili

muǵalliminiń gápi miyimde bekkem ornasıp qalǵan edi. Sonıń ushın da, sabaqta konspekt kóshiriwge qızıqpadım. Muǵallimniń lekciyasın basımdaǵı «magnit lentasına»

«jazıp alıwǵa» ádetlendim.

Gulya doktordıń kabinetindegi shkaftıń tóbesine jayıp qoyılǵan plakattı abaylap tómen aldı. Onda «San byulleten» degen iri háripler menen jazılǵan jazıw, onıń tómeninde bolsa úsh qatar bólimsheler bar eken. Ol plakattı Áset aǵanıń otıratuǵın stolına ákelip jaydı

da, aldındaǵı hár túrli qaǵaz-paǵazların qamtılap alıp, áynek jayǵa qoydı.

— Mına jerge otır, — dedi Gulya soń qolındaǵı kishkene broshyuranı «San byulleten»niń ústine qoyıp. Usı kitapshadaǵı «Sarı awırıwdıń aldın alıw» haqqındaǵı maqalanıń belgilep qoyılǵan jerlerin sulıwlap kóshirip

ber.

77

Men tikeygenimshe tura berdim.

—Otı-ır! — dedi orınlıqtı kórsetip. Dawısı hám buyrıq, hám ótinish taqlette shıqtı.

—Áset aǵanıń ornında ma? — dedim men tańlanıp.

—Otıra ber, endi Áset aǵa joq, — dedi ol qolın ápi-

wayı bir siltep.

—Bir túrli... kewlim barmaydı...

—Óytip ne, ornına vrach bolayın dep atırsań ba?

Men náylaj orınlıqqa amanat ǵana otırdım.

—Arqayın otırıp al, bul ne, hoqqı aǵashqa mingendey. Gulyanıń kózine ájeplenip názer saldım.

—He, nege maǵan jaman kóziń menen qaraysań? «Hámme uyqılap atır, men jumıs isleymen be?» — dep atırsań ba?

—Yaǵaw... Hámme Áset aǵanıń ketip qalǵanına qıylanıp

atır, sen, qayta...

—Ketse atamnıń arjaǵına! — dedi ol hám xalatınıń kisesinen eki-úsh ruchka shıǵarıp berdi. — wdep jaman qaǵazǵa sızıp-netip kórip al, qaysısı juqqıshı bolsa sonısı

menen jazasań.

—Lekin, jaqsı doktor edi, — dedim men. — Keselińdi kózińe qarap-aq biletuǵın uqıbı bar edi onıń.

—Sonda qudaydıń ólimi bar ma, milleti joq, dini joq birewge úylenip?

—Milletsiz, dinsiz adam bola ma?

—Bar-ǵo, ne joq dúnyada! wwretine shóp bastırıp júr-

gen, birin-biri jeytuǵın adam sıpat maqluqlar da bar eken. Anabirde televizordan kórsetti.

— Awıldan ılayıqlı qız tabılmaǵan shıǵar.

—Nege? Meni alsa bolmaytuǵın ba edi?!

Kúlip jiberdim.

—Sen neshe adamǵa tiyeseń ózi?

—Bilesiz be, miyirbiykelerdiń ármanı vrachqa turmıs-

qa shıǵıw.

—Men bul tarawdı jaqsı bilmeymen.

—Ańqawsırama. Bul hámme tarawda bar. Qosıqshınıń

diydi kompozitorǵa qosılıw, oyınshı baletmeysterge, háwesker shayır qız úlken shayırǵa tiyiwdi kúseydi. Lekin, hámmesine bunday baxıt nesip ete bermeydi.

78

—Sen onı qayaqtan bileseń?

—Men dúnyaǵa keshe shıǵıppan ba?! — Yaqshı, aldıń-

daǵını sulıwlap jaza ber. Kesent etpeymen.

Ol shıǵıp baratırıp izine burılıp qaradı.

— Jaqsılap jazıp bol, keyin saǵan Áset aǵanıń hesh kim bilmeytuǵın sırların aytıp beremen.

Broshyura onsha úlken emes eken. Lekin, sonda da qoljazba menen onıń hámmesi kishkene plakatqa sıymas edi. Qanday da bir ilimpazdıń maqalasın burın da bir neshe márte kóshirilgen bolıwı kerek, hár jer hár jerinde qálem

menen belgilep qoyılǵan edi. Bul retinde qızıl sharikli ruchka menen ádepkiden basqashalaw etip qayta belgi qoyıl-

ǵan. Ruchkanıń izleri taza bolǵanlıqtan ol usı «San byulleten»ge tiyisli ekeni belgili bolıp turdı.

Birazdan keyin dálizde bir er adamnıń dawısı shıqtı. izinshe onı Gulya bólmege baslap keldi. Náwbetshi doktor eken. Men turıp awızsha sálem berip atır edim, ol qolın sozdı. Jası eliwlerge shamalasqan, egedelew kisi eken.

Doktor jazǵanlarıma kózáynek astınan birese bılay, birese olay qıyalap kóz juwırttı.

— Jaqsı-ı, — dedi soń arqamnan qaǵıp. — Mına «San byulleten» degendi de sen jazdıń ba?

—Yaǵaw, Joldasbay aǵa, — dep meniń ornıma Gulya juwap berdi. — Bıltırǵı sanbyulleten-ǵo, bul. Tek nomerin ózger-

tip qoydıq.

—Qara, ótirigin jasırayın-ám demeydi. Sen inim

qapa bolma, — dedi soń kúlip. — Bul qız xandı jumsaǵan Jiyrensheniń hayalınday tili bolsa tastı da jumsaydı.

Soń Gulyaǵa qaradı.

—Hámmesi tınıshlıq pa?

—Tınıshlıq.

—Kerek bolsam xirurgiyada bolaman.

—Yaqshı.

Mediklerdiń diywalı gazetasın toltırıwıma bir yarım saattay waqıt ketti. Bul aralıqta Gulya shay demlep ákelip, ekinshi stolǵa qoydı. Qasında túrli mazalı shokoladlar, bir shetine sap-sarı qaspaq qoyılǵan palaw da bar edi.

— Buyaqqa kel, shay ishemiz, — dedi ol «San byulleten» di itiyatlıq penen shkaftıń basına qoyıp. — Bunı erteń qaqtıraman.

79

—Men barıp jata bereyin.

—He, sharshadıń ba?

—Yaq. Sonda da «biymezgil awqat jeme» deydi-ǵo, doktor-

lar.

— Hásseniy, meni tırnap atırsań ǵo-ya. — Ol meni shep qolımnıń barmaqlarınan qısımlap, orınlıqqa tarttı.

Qolınan qanday da bir jıllılıq, náziklik sezimi tula bedenimdi jımbırlatıp jibergendey boldı. Sonda awıldaǵı jeńgelerimizdiń «jańa jigit bolǵannan saqla» degen naqılları erksiz esime túsip ketti.

wste orınlıqqa otırdım. Ol kesaǵa shay quyıp, qasıqtıń birewin aldıma qoydı.

— Palawdan al. Birewlerdiń izinen kelgen awqat emes,

ózim úyden pisirip alıp keldim. Qaspaqtı jaqsı kóremen. Úyde de apam palaw asıp atırsa, asxanaǵa bildirmey barıp, qazannıń astın qattıraq qoyıp ketetuǵın edim. Ot qattı jansa qazannıń astına qaspaq qatadı-dá.

— Negizinde, men-ám qaspaqtı jaqsı kóremen. Biraq, qaspaq jeseń toyıńda qar jawadı desedi.

Gulya awzındaǵı palawdı búrkip jibere jazladı.

— Ayta beredi, — dedi állenemirde shaqalıp-shaqalıp. «Qarekeń ırım etedi, ırımı qırın ketedi»... Avgusttıń ishinde ber toyıńdı, qar jawǵanın kóreyin. Hámme gápke itibar bere beriwge bolmaydı. Men ózim doktorman-

ǵo, kishkentay doktor, vrach bolmasam da basqa tarawdıń adamlarına qaraǵanda usı tarawda biraz túsinigim bar.

Mejdu prochim, vrachlardıń da hámme aytqanın orınlay beriwge bolmaydı. Robot bolıp qalasań onda. Ananı jewge bolmaydı, mınanı jewge bolmaydı. Ârachlar birinshi gezekte araq ishpe deydi, ya?

—Awa.

—Ózleri-she — ishpey me?

—Qaydam?

—ishedi. Ishkende ókirtip ishetuǵınları da bar!

—Áset aǵa da ishetuǵın ba edi?

—Tu-u... Áset aǵa, Áset aǵa... Nashar bolǵanda Áset aǵaǵa

tiyip alatuǵın qatın bolasań-ǵo.

— Men siziń baǵanaǵı wádeńizdi esińizge salıp atırman.

80