Muratbay Nızanov Tańlamalı shıǵarmaları

esime túspedi. Nigardı qushaqlap turǵanım, artımnan, jelkemnen kelip tiygen soqqı, soń bet aldıma dónip kelip qalǵan nıshlı beldiń arqası... Demek, apamdı kimdur, bálkim doktorlar shıǵar, jıǵılıp túsken dep aldastırǵan.

Apam sawalına juwap kútpedi.

— Eki kúnnen beri balnisanıń dálizinde qonıp atırmız, balam. Ájaǵań-ám úsiyerde. Jáne Nókisten kelgen birew bar, «seniń muǵállimińmen» deydi. Aynanayın-aw, sonsha jerden kelip júrgenin aytsa, esitip. Jańaraqta ketti, aylanıp kelemen dep ketti. Apamnıń aytıp otırǵan

muǵallimi Salıy aǵa edi.

Tústen keyin maǵan shay hám sorpa ishiwge ruqsat etti.

Erteńine nosilkaǵa salıp rentgenge apardı. Koridorda

óz ayaǵınan júrgen nawqaslardıń bári maǵan ayanısh penen qarap qalar edi. Olarǵa kimligimdi tanıtpaw ushın ba, yaki ózimniń músápir halımdı kórsetiwden uyaldım ba, qullası,

hesh kimge názer awdarmay, kózimdi ashpawǵa háreket ettim.

—Bas súyekleriń aman, — dedi emlewshi shıpaker birazdan keyin qasına medsestranı ertip kelip. Qolındaǵı rentgen qaǵazın ayna betke tutıp bılay-bılay kórdi. — Bi-

raq, bir-eki háptege deyin otırıwǵa, qozǵalıwǵa bolmaydı.

—Neǵılǵan?

—Qorqınıshlı emes, azımaz miyiń qozǵalǵan. Lekin,

oń jaǵıńdaǵı eki qabırǵań ishke qaray qayısqan.

—Solay qalıp kete me endi?

—Yaq, ornına keltiremiz. Ne bar oǵan ishke umtıla

berip, ornına kelip otırsın?! — dep doktor házillesip, iynimnen qaǵıp qoydı.

Men kún sanap sawala basladım. Bir hápteden keyin

Bayjandı aldına salıp yaki milicioner keldi. Medsestra olarǵa orınlıq ákelip berdi. Lekin, hesh qaysısı otırmadı.

—Mına jigitti tanıysań ba? — dedi maǵan Bayjandı kórsetip.

—Tanıyman, — dedim.

—Arańızda qanday kelispewshilik boldı?

—Hesh qanday?

—Onda ne ushın urdı dep oylaysız?

171

—Men onı urdı degenim joq.

—Bolmasa, kim edi?

—Bilmeymen.

—Túr-túsin esley alasań ba?

—Yaq.

—Men urǵan! Men! — dedi Bayjan olarǵa almagezek kóz

alartıp. — Ayttım-ǵo, men urdım dep. Júzlestiriwdiń ne keregi bar?! Moyınlamay atırsam eken.

—Siz tınısh turıń, — dedi milicionerdiń birewi

oǵan.

—Urǵanlar birew me edi, yaki ekew me?

—Men hesh kimdi kórgenim joq.

—Sol waqta seniń qasıńda kim bar edi?

—Hesh kim.

—Eslep kór.

—Yaq, hesh kim joq edi.

Usı waqıtları Bayjan «Nigar bar edi, meniń qarındasımdı qushaqlap tur edi, súyip tur edi» dep aytıp sala ma dep qáweterlendim. Yaq, ol hesh til qatpadı. Doktorlar olar-

ǵa bunnan zıyat waqıt bermedi. Soraw-juwap tez ayaqlandı.

—Jaqsı bolıp ketiń. Qalǵanın bólimde sóylesemiz,

—dedi Bayjandı aldına salıp shıǵıp baratırǵan mili-

cionerdiń birewi. Bayjan izine burıldı.

— Men qátelesippen, — dedi jinkózlenip, — beldiń jalpaǵı emes, qırı menen urıwım kerek eken. Sonda júzlestirip otırıwdıń da keregi bolmas edi.

Milicionerler onı iyninen túyip, aldına salıp ketti.

Meniń izimnen Jiyenǵaliy de, Dúysen aǵa da, Salıy aǵa da keldi. Ásirese, Salıy muǵallim hár kelgende:

—Meni keshir inim, awıldıń ishinde bunday waqıya boladı dep oylamappan, — dep qayta-qayta jalbıraqlaydı.

Ol qısınǵan sayın men qolaysızlanıp baratırman.

—Boyan egis ne boldı? — dep soradım bir kelgeninde.

—Bolındı. Dúysen aǵa awılınıń barlıq adamların

jawıp, bir saattıń oyaq-buyaǵında bolıp berdi.

—Onda báhárdegi japıraq sanawdı bizge qoyasız,

—dedim kúlip.

172

— Yaq, seni Nókiske alıp ketemen. Institutqa jumısqa

ótkeremen. Sennen úlken ilimpaz shıǵadı. Japıraq sanaytuǵın adam kóp.

Ol meniń kewlimdi alıp atır ma, yaki ırastan da ana kúngi pikirlerim unap qaldı ma, qullası, kewlimdi kóterip ketti.

Men Nigardıń úybetinen kelgen hár bir adamnan úmit penen xabar kúter edim. Onıń awhalı ne boldı eken? Mennen beter jábir tartıp atırǵan joq pa eken ol bayǵus! Emlewxanada bir abırayın tóktim, bul jańa-jańa umıtılıp kiyatırǵanda awılında... Sirá, jigitligim ke-

lispedi meniń!

Onnan qanshelli ıntıq bolıp xabar kútken sayın oyaqtan hesh kimniń tóbesi kórinbes edi. Bunıń álbette jóni bar. Men kimmen olarǵa? Oyda joqta payda bolǵan birewmen. Jáne taǵı, mázi birew emes, awıldı bassınıp kelgen «shpana»man. «Haqqıńnan, ele de ólmegen ekenseń» dep tisin qayrap atırǵanlar joq dep ayta almayman. Dúysen

aǵa jaǵdaydan korıqqanınan xabar alıp júr, Jiyenǵaliy jorashılıq haqı, Salıy muǵallim bolsa ózin ayıplı sezip qısınǵanınan keledi. Keyingi sapar oǵan basqa hálek bolmawın ótinish ettim. Jaqsıman, dedim. Turıp, koridorda júretuǵın boldım dedim. Aldadım. Doktorlar házirshe túrgelip otırıwǵa ǵana ruqsat etken edi.

Jańa jıldı emlewxanada kútip aldım. Búyerde jatqanıma bir yarım ayǵa shamalasıptı. Bir kúni maǵan xat

keldi. Pochtadan. Atım, familiyam, palata nomerime shekem kórsetilgen. Xat Nigardan eken.

«Meni keshir, dep baslaptı ol xatın. — izińnen bara almayman. Biraq, awhalıńdı Shınar kishemnen sorap turman. Oǵan hámmesin jasırmay ayttım. Men ne, ata-anama ógeymen be, ya kimsesiz jetimmen be?! Qız jigitsiz, jigit qızsız bolmaydı. Onı hámme de túsinedi-ǵo. Tórt-bes aydan

on jetige shıǵaman. Ayaǵıma tusaw bolıp turǵan mektep bolsa, aman esen báhárge shıqsam, ol uyadan qanat qaǵıp ushaman. Sonda men seni tawıp alaman. Ájaǵam ne dese dey bersin. Apam ne dese dey bersin. Adamlar ne dese deybersin.

Men senikimen! Basıp, jenship uzatıp jiberse de saǵan qaytıp kelemen. Senlik namısımdı saqlap qaytıp kelemen.

173

Qudayǵa shúkir, zaman zorlıqtıń zamanı emes. Jaqsısı, sen tezirek táwir bolıp shıq. Meni uwayımlama. Úydegiler maǵan hesh nárse dep atırǵan joq.

Senlik Nigar!»

Men bunday ıshqı-muhabbet sózlerin onıń óz awzınan hesh qashan esitpegen edim. Tóbem kókke jetti. Quwanıshımda shek joq edi meniń! Tezirek emlewxanadan shıǵıp ketkim keldi. Nigardıń bul xatı maǵan doktorlardıń dáridármaǵınan da paydalıraq tásir etti. Ózimdi qustay jeńil

seze basladım.

Fevraldıń ayaǵında Bayjanǵa ashıq sud bolıptı. Sud

awılında ótken. Sudqa meni shaqırmadı. Emlewxanada jazdırıp alǵan túsinik xatı menen sheklenipti.

Bayjanǵa bir jıl erksiz berildi dep eki hápteden keyin Jiyenǵaliyden esittim. Bul men ushın júdá kewilsiz xabar boldı. Meyli, Bayjan ursa ursın meni. Oǵan hesh qanday jaza berilmegenine qayıl edim. Keshirgenimdi de jazıp bergenmen. Ol soramasa da sırtınan keshirim bergenmen. Biraq, meniń keshirimim inabatqa alınbaǵan qusaydı.

Sud óz wazıypasın orınlaǵan. Jınayatshıǵa jaza tayınlaǵan. Lekin, sonıń menen Nigar ekewmizdiń aramızǵa jáne bir kórinbes tosıq qoyǵanınan xabarsız edi olar.

***

Jáne meniń kewilsiz kúnlerim baslandı. Endi azan-

da mektepke, túste úyge asıqpayman. Hesh jaqta meni quwantqanday jańalıq kútip turǵan joq. Sırttan qaraǵan adamǵa jigeri qaynap turǵan jas jigit emes, álle qanday, biyparıq jasap atırǵan kekse adamǵa usap qalǵandayman. Meni báhárde erigen qardıń arasınan tebendey shanshılıp shıqqan jáp-jasıl urıqlar da, awılǵa báhár alıp kelgen ópepek quslar da qızıqtırmay qoydı. Burınları máwsimler almasıwın kewlimde bir saǵınısh sezimleri menen kúter edim. Qıs óziniń qaqaman suwıǵı menen jalıqtırıp, báhárdi saǵındırar, báhár úzliksiz jawın-shashını menen

174

biyzar etip, jazdı, jaz bolsa mıs qaynaǵan ıssısı menen talıqtırıp, gúzge asıqtırar edi. Máwsimler almasqan

waqıtta mende qanday da bir quwanıshlı sezim payda boladı. Al, házir bolsa... Hámmesine biyparıqpan. Apam meniń kewil xoshım joǵın sol «terekten jıǵılǵanımnıń» aqıbeti dep biledi. Ol waqıyanıń haqıyqıy kórinisinen biyxabar. Oǵan hesh nárse bildirmedim. Ara alıs bolǵanlıqtan hám awıllar menen merekeles bolmaǵannan keyin ol waqıya biziń jaqqa jetip kelmedi.

Nigardan anda-sanda zorǵa bir xat keler edi. Onda da

óziniń amanlıǵınan basqa hesh nárse aytpaydı. Bayaǵıday ishki debdiw menen jazılǵan ıshqı sózleri joq endi. Sonda meni awırıwdan sawalsın dep jazdı ma... ya Nigar bolıp Shınar jazdı ma, Jiyenǵaliydiń aytıwı menen. Keyingi oyımdı dárhal ózim biykarlayman. Ózi jazǵan. Endi bolsa awılda xat biygana qollarǵa túsip qalıwınan qorqsa kerek. Negedur xatları «awır minez» bolıp qaldı.

Maydıń ortasında onnan qalıńıraq xat aldım.

«Seni hesh bir xatım menen quwandıra almadım ya, dep baslanǵan edi ol. Bul xatımda da quwandırǵanday jańalıǵım joq. Biraq, sonı bilemen, oqıw jılı tamamlanıp

kiyatır. Men on jetige shıqtım. Ayaǵıma tusaw bolıp turǵın sol «on jeti» degen jasqa toldım. Boyjettim! «Sen

ele mektep jasındasań» degen qorqıtıwlar izde qaldı. Endi seniń sózlerińdi arqayın qabıl ete alaman. Jaqınnan beri biziń klasstıń ballarında da birden ózgeris payda boldı. Ásirese, qızlarda. Qızlar birden boyjetip qaldı, sılanıp-taranıwları basqasha. Mektep formasın

«umıtıp» ketken bolıp, hár qıylı qımbat kóylekler kiyip keletuǵındı shıǵardı.

Burınǵıday ballarǵa julqınbaydı, naz etip, erkelep sóyleyme-aw. Aldınları qapınıń awzında ballar turıp qalsa, «neǵıp tursań, shıqsesh mınayaqqa» dep tońqıldaytuǵın bolsa, endi kózlerin súzip «ótip keteyin» dep qıyılıp turadı. Adam balasınıń ózgeriwi demde eken-aw. Meniń biraq bayaǵı turısım. Ya men bul halattan erterek ótip kettim be? Siz-ǵo, meni waqtımnan burın boyjettirip qoyǵan.

175

Anakúni tánepisten kelip klassqa kirsem, taxtaǵa por menen «Mámbetnazar + Nigar» dep jazıp qoyıptı. Kirip keldim. Jazıwdı oqıdım. Partalarında otırıp alǵan

oqıwshılardıń názeri mende. «Házir uytqıtadı! Kim mınanı jazǵan?!» dep topalań shıǵaradı dep otır shamamda. Al, men, hesh nárse bolmaǵanday jazıwdı óshirdim de ornıma kelip otırdım. Lekin, kewlimdegi jazıwdı

óshirmedim. Sol jazıwdı kim jazsa da, onı ishimnen jaqsı kórdim. Bálkim, ballardıń birewlerine meniń tas-talqanım shıǵıp ashıwlanǵanım kerek shıǵar, meniń seni jaqsı kóretuǵınımnıń biykar bolıp shıǵıwın qáleytuǵın shıǵar. Maǵan olardıń ne oylaǵanınıń qızıǵı

joq. Shúdigardaǵı waqıya mıń jasırǵan menen balalarǵa jetip kelgen. Biraq, júzime ayta almaydı. Meyli, ja- yılsa-jayıla bersin. Men kóshede júrgen sayaq-sandıraq penen gáp bolmadım-ǵo!

Aytpaqshı, saǵan bir jańalıq aytayın. Bul álbette, seni quwandırmaydı. Kerisinshe kewlińde gúdik oyatıwı múmkin. Sen biraq, onday gúptikeyge barma! Bileseń-ǵo, meniń ıqlasım qashshan jawlap alınǵan!

Jaqınnan beri úyge ájaǵamnıń bir jorası kelgishleytuǵın boldı. Kiyiniwi, júris-turısları da onsha bul dógerektiń jigitlerine usamaydı. Qalıń kiyinedi, suwıq-

ta qalǵanday. Sol kelse ájaǵam balıq suwǵa kirgendey sóylesedi. Apam da tap ata-tegin burınnan biletuǵınday sorasıp qata qaladı. Men jaqtırmayman. Tóbesin kóriwden tamıma kirip ketemen. Ketkenshe shıqpayman. Ol da kúydirip, hár kelgende qonıp ketedi.

Bir kúni kishem jatırǵan bólmeme keldi.

—Appaq, nege usı bala kelse jasırınıp jatıp alasań?

—dedi qasıma dize búgip.

—Jaqtırmayman.

—Biykar qılıp atırsań. Ol seniń bet tasalap júrge-

nińdi basqasha oylawı múmkin, — dedi.

—Ne dep basqasha oylaydı?

—Mennen uyaldı, demek, mende kewli bar dep úmitlenip

qaladı.

— Yaǵaw.

176

— Íras. Erkekten qanshelli betińdi jasırsań, sonshelli qumar boladı. Onnansha barın-joǵın elestirmey kiripshıǵıp júre ber. Kewlińe ol da usı úydiń bir adamınday bolıp ketsin.

Kishemniń pikiri maǵan unadı. Sonnan baslap onnan tartınǵandı qoydım. Ol da meni elestirmeydi. Ájaǵamnıń jorası bolsa jaman oylarǵa barar deyseń be?

Jaqında ol bir qara qoy ákeldi, «Niva»ǵa salıp.

Jańaǵı qoydıń iyttiń quyrıǵınday quyrıǵı bar. Qoraǵa

qamap edik, hámme qoylar onnan úrkip bir múyeshke tıǵıldı. Ol qosılǵısı kelip, izinen baradı. Qoylar dúrkirep, ana múyeshke qaray shabısadı. Úsh kúnge deyin úyrenise almadı. Birewleri qoranı jarıp shıǵıp ketti.

Aqırı ájaǵam, soydırıp tasladı.

Bizlerdi muǵallimler «imtixanǵa jaqsılap tayarlanıń, RayONOdan, ministrlikten adam qatnasadı» dep qorqıtıp atır. Óte almasaq, jarınǵa qalıp qoyatuǵın qusaymız. Sonıń ushın bunnan buyaǵına qolım tiye me, tiymey me, bilmeymen. Bir yarım aydan oqıwǵa baraman. Sonda ushırasamız. Apam «nesiybeńdi sınap kór» dep atır. Oqıwǵa kirip ketsem pitkergenshe kúteseń be? Dım bolmasa, ekin-

shi kurstı tamamlaǵansha... Yaqshı, oyaǵın ushırasqanda sóylesermiz.

Nigar. 17-aprel».

Bul xat Nigardan kelgen sońǵı xat boldı. Lekin, kewlimde úlken úmit oyatqan xat edi bul. «Nigar bayaǵı xattı da ózi jazǵan. Ol ishki sezimlerin qıpsalamay jazatuǵın bolǵan. Beldiń jalpaǵı buyırǵan sol shúdigardaǵı ushırasıw, aramızdaǵı tartınshaqlıqtı alıp taslaǵan. Endi

ol meniki. Meniki ekenin ol ózi de moyınladı». Lekin, bul xat yadımnan shıqpas gúptikey de alıp kelgen edi. Nigardıń ózi elestirmegen menen sol «iyt quyrıqlı» málshi qoy ákelgen jigit qıyalımnan ketpey qoydı.

Sol bir gá quwantıp, gá suwaltqan xattan keyin «qulaqqa urǵan tanaday» tır-tım. Xat ta joq, xabar da. ilajsız, onıń oqıwǵa keliwin kún sanap kúte basladım. institut hújjetlerdi qabıllap baslaǵannan Nókiske

shulǵıdım. Qatar stollar qoyılǵan. Hár fakultet ushın bir qız hújjet qabıllap otır. Ayman aǵa, qabıllaw komissiyasınıń juwaplı xatkeri bolǵan qusaydı, tez-tez xabar alıp tur. Barıp sálemlestim. «Saw júrseń be?» dedi de qoydı salqın. Men tanıǵan menen ol tanımadı. institutta hár jılı qansha bala pitirip shıǵadı, qaysı

birin tanıydı. Oqıwshı kóp, Ayman aǵa birew. Keshke shekem qabıllaw komissiyasınıń aldında sandalıp júrdim. Erteńine de. Nigar kelmedi. Kúnde-kúnde bara berip kózge túsiwden tartınıp, aradan eki kúndi ótkerdim. Qıyalıma jigirma kún ótip ketkendey boldı. «Nigar sóz joq keshe barǵan, ya aldındaǵı kúni. Apalaqlap, meni izlegen shıǵar. Hújjetlerin tapsırıwdı da kelistire almadı ma, bálkim.

Qabıllaw bólimine kelemen degenshe usı qıyallar menen qanat baylap ushıwǵa az qaldım. Bul jerde hámmesi qádimgisinshe edi. Qızlar hújjet qabıllap atır. Hújjetleri

shala bolǵan abiturientler hár jerge qoyılǵan stollarda qaǵazların tolıqtırmaqta. Sırttan izi úzilmey, balalar, qızlar kirip keledi. Olardıń ishinen telmirip Nigardı izleymen. Lekin, ol kórinbes edi.

— Oqıwǵa hújjet tapsırǵanlardıń dizimi qıstırılmadı ma? — dep soradım aqırı bir fakultettiń hújjet qabıllawshısınan.

—Ele bizge qıstırıń dep tártip bergen joq.

Ayman aǵanı kútip turdım. Sonnan sorayman.

—Kim kerek edi? — dedi ol meniń qızıqsınıp turǵanımdı bilip.

—Bir aǵaynimizdiń qızı tapsırıwı kerek edi...

—Familiyası kim? Qaysı fakultetke?

Gibirtiklendim de qaldım. Nigardıń familiyası jóninde hesh qızıqpaǵan ekenmen. Bayjannıń familiyası da esime túspey qaldı. Qaysı fakultetke tapsırmaqshı ekenin de bilmeytuǵın edim.

Usılayınsha bir ay teńseldim. Lekin, Nigar ushıraspadı. Men kún aradan Nókiske qatnawdı ada qılmadım.

— Haw, Mámbetnazarmısań? — dedi bir kúni kimdur art betimnen kelip bilegimnen túrtip. Men imtixan tapsırıw

ushın toparlarǵa bólingen oqıwshılardıń dizimin oqıp

178

tur edim. Olardıń ishinde hesh qaysısınıń familiyasına

qızıqpadım. Qıyalı mda «N» háribinen baslanatuǵın atlar... Náziyra, Nesibeli, Nápiysa, Nursulıw... Úh! Hesh Nigar joq bulardıń ishinde.

Qarasam, bilegimnen uslap turǵan Salıy muǵallim eken.

Ol meni qısındırmayın dedi me, nege úńilip turǵanımdı soramadı.

—Júr, seni óziń pitkergen fakultettiń dekanına alıp baraman, — dedi de rizashılıǵımdı kútip turmastan qoltıǵına alıp ketti.

—Men dekandı tanımayman-ǵo, — dedim qısınıp.

—Ózgerip ketken shıǵar.

—Shárt emes. Saǵan sol jerde bir jumıs bar. Laborant-

lıq. Bir jıl-yarım jıl islep tur, keyin muǵallim bolasań.

— Aytpaqshı, boyannan xabar ala almadım.

—Zıyanı joq. Ol miynet bári bir kúyip ketti. Boyandı kógergenin-kógergendey, eshkiler jep ketipti. Qurı ekkenimizge más bolmay, ádep qoralap alıwımız kerek eken.

Salıy aǵa tarıday tógilip sóylep kele berdi. Dekannıń kabinetiniń aldına kelip irkildik.

—ishte kim bar? — dedi xatker qızǵa.

—Hesh kim joq, ózi.

Salıy muǵallim barmaǵı menen esikti eki ret tıqıldattı da, mirát kútpesten qapını ashtı. Ekewmiz tirteklesip ishke kirdik.

—Mınaw, anakúngi men aytqan bala, — dedi tanıstırıp.

—Qattı sawatlı hám dıqqatlı jigit. Meni ayttı derseń,

bir-eki jılda pedagogika ilimleriniń kandidatı boladı.

Soń — doktor, professor... Ayta bereyin be taǵı-taǵı, bola ma?!

— Boldı ustaz, siz aytsańız gáp joq! — dedi dekan ábden kishipeyillik kórsetip. — Nókiste aǵayinleri bar ma eken?

—Jataq jay ma? Jataqxanaǵa ornalastıramız. Rektorǵa aytaman ózim.

—Kelistik.

—Házir arzasın alıp qal.

—Awılǵa barıp, anam menen oylasıp...

179

Gápim awzımda qaldı.

— Ne qılasań oylasıp? Nókiske jumısqa shaqırıp atır de, boldı. Qaysı ana balasınıń óskenin jaman kóredi?!

Jaz. Dekan degen bul hámeldar, men ketken soń aynıp qalıwı múmkin.

institutqa ótiwge anıq qarar etpesem de, arza jazıp berdim. Házir jumıs emes edi meniń qayǵım. Esi-dár- tim Nigardı kóriw. Onı tawıp alıw. Endi kóreǵoysam jazdırmayman. Ol endi jası tolmaǵan qız emes. On jetige toldı. Nızam kóteredi. Konstituciyaǵa sıyadı.

Alıp ketemen. Uzaqlarǵa alıp ketemen. Qayaqqa ketkenimizdi úydiń ishi de, Nigardıń ájaǵaları da bilmeydi. Dáslebinde olar tas-talqan bolıp ashıwlanadı. Usınnan qolımızǵa tússe bolar dep gijinedi. Lekin, qolına túspeymiz. Tóbemizdi kórsetpeymiz. Aradan on kún ótedi, jigirma kún... bir ay. Endi olar qorqıp joyta baslaydı. Gazetke, televizorǵa xabarlandırıw beredi. Súwretlerimizdi kórsetedi. Biz onı kóremiz de mırs etip kúlip qoyamız.

«Gókek» bermeymiz. Isenip bolmaydı. Qayttan háwijge minip ketiwi múmkin. Biziń apam biraq, qattı qorqadı-aw.

Meyli, shıdaydı. Bir kún kelip meniń amanlıǵımdı bilgennen keyin hámme qayǵısı umıt bolıp ketedi. Yamasa, bar ekenimdi aytıp, úyge astırtın xabar beremen. Yaq, aytpayman. Onda bilip qoyadı. Aradan aylar ótedi. Bayjan xabarlandırıwdan da gúderdi úzedi. Endi oǵan anası keyiy baslaydı. «Seniń qatıberez minezińnen — qızımnan ayrıldım. Endi meni óltir de ákeńniń qasına kóm. Arqayın dem alayın» deydi. Azanda da aytadı sol gápti, túste de. Sonda Bayjan turıp ant ishedi: apa, endi sol Nigar tóbesin kórsetse, betine jel bolıp tiymeymen» dep sóz beredi. Bul xabar bizge diydi-diydi gáp penen jetip keledi. Áne, sonda biz kúlip-oynap kirip baramız. Eki awılda gúrlegen toy boladı...

Meniń qıyallarım sonshelli qáwpeki, onıń arasında tarıday maǵız joq edi. Lekin, sol maǵızsız qıyallarıma isener edim de!

180