Muratbay Nızanov Tańlamalı shıǵarmaları

Salıy aǵa jáne qasıma keldi. Qıyalımdı bóldi.

—Boyan tamırdıń áhmiyeti haqqında ele ilimiy miynet jazılǵan joq, — dedi ol. — Eger bul boyan Amerikada

óser me edi, pútin bir institut shuǵıllanar edi.

—Bizden tamırdı alıp ketip atır, bálkim egip kórip

atırǵan shıǵar.

—Biz tamırdı jaslay berip atırǵanımız joq. Onı keptirip, kerek bolsa untap, soń presslep jiberip atırmız.

—Onı Túrkmenstanda pressleydi ya?

—Awa, Túrkmenstanda.

—Nege olay? Boyan bizde ósse...

—Bul húkimettiń oylap tapqan ádisi. Mámleketlik dúzilis — órmekshiniń awına usaydı. Bir jeri úzilse — aw buzıladı. Negizinde, húkimet bul usıldı qaraqalpaqlardan alǵan-aw dep oylayman.

Salıy aǵa óziniń keyingi pikirine mazatlanıp, gápin dawam etti.

—Máselen, sezeseń be, digirman hámme úyde joq. Un

tartıw ushın ana úydiń kelinshegi mına úyge baradı. «Kózkózge túsedi, miyrim-júzge túsedi».

—Salıy aǵa, bul tek digirmanda emes, hámme máselede de bar. Máselen, hámme úy tandır qura bermeydi.

—Áne, áne túsindiń, qosshım. Burınları bir awılda

bir tandır bolsa, sol awıl awızbirshilikli el sanalǵan.

—Toy-merekede qońsılardan sháynek-kesa soraw, tabaqqasıq jıynap keliw ele de ushırasadı.

—Sonıń ushın da awıldıń adamlarında miriwbet kúsh-

li. Shet elde bunday tatıwlıqtıń úlgisi de joq. Alısqa ketpey-aq qoyayıq, biziń Nókistiń ózinde bir pod’ezdde turıp, bir-biriniń esigin ashpaytuǵın qońsılar bar.

— Miriwbet kámbaǵalshılıqtan kelip shıǵa ma? — dedim men kese belden.

Kem-kem bulqıp kiyatırǵan Salıy aǵa birden irkilip qaldı.

—Nege óydediń?

—Máselen, óz úyinde digirmanı joq, tandırı joq,

sháynek-kesası, qasıq-tabaǵı qonaq kútiwge jetpeytuǵın adamlar qońsılarǵa jaltaq. Olarǵa jaqsı kóriniwge tırı-

sadı. Nátiyjede, májbúriy sıylasıq kelip shıǵadı, solay ma?

—Onday dep oylawǵa bolmaydı, — dedi Salıy aǵa meni onsha quwatlaǵısı kelmey. — Bul — mentalitet. Qaraqalpaq xalqınıń mentaliteti.

—Mentalitet joqshılıqtan qáliplesti me eken?

—Sen balanıń dúnya tanımıń basqasha ma deymen?

—Yaq, basqasha emes, aǵa. Men de xalqımnıń sıylasıǵın,

miriwbetin jaqsı kóremen. Biraq, ol zárúrlikten kelip shıqpawı kerek! Hár bir úydiń digirmanı da, tandırı da bolsa. Qonaq kelse qońsıǵa juwırmaytuǵın sháynek-kesası, qasıq-tabaǵı bolsa...

—Adamlar bir-biri menen sálemlespey ketpey me? Birbirinen aǵarǵan sorap turmasa...

—Onday bolmaydı menińshe. Sıylasıq, miriwbet, ta-

tıwlıq, awızbirshilik — Hár bir insannıń júrek tórinde bolıw kerek. Tuwma instinktke aylanıw kerek.

Salıy aǵa úndemey qaldı.

—Bunıń ushın kóp jıllar kerek boladı, — dedi birazdan keyin. — Buǵan erisiw ańsat keshpeydi. Adamlardı jastan tárbiyalaw kerek. Bálkim, sen aytıp otırǵan zárúrlikler tez arada-aq tolısıp keter. Qońsıǵa juwırıw ersi kórinip qalıwı múmkin.

—Sol waqıtta adamlar birden jabayılasıp ketedi dep oylaysız ba?

—Yaq! Onday bolmaydı. Biziń ata-babamızdan qanımızǵa sińip kiyatırǵan miriwbet birden joǵalmaydı, — dedi

Salıy aǵa janlanıp.

—Keyingi áwladta bul sezim joǵalıp ketpew ushın biz ustazlar tárbiyalap barıwımız kerek, Salıy aǵa! — dedim usınıń menen pikir talasın toqtatayıq degen mánide.

—Sennen jaqsı pedagog shıǵadı! — dedi ol qasıma ke-

lip hám arqamnan qaǵıp qoydı.

—Ózim, pedagogpan-ǵo, — dedim kúlip.

—wpiwayı pedagogtı aytıp otırǵanım joq, úlken peda-

gog alım shıǵadı sennen. Men seni biolog etpekshi edim.

Oylasam, bunım natuwrı bolatuǵın qusaǵan. Seniń menen ele kóp pikirlesemiz. Seniń kókiregińde tıǵılıp atırǵan

jańa oy-pikirler bar kórinedi.

162

— Salıy? — dep baqırdı bir waqta Dúysenbay aǵa shúdigardıń shetine kelip. — Júriń, túslikke shıǵamız.

— Házir, — dep Salıy aǵa meniń bilegimnen tuttı.

— Kórdiń be, ilimge bir qunıǵıp ketseń, onnan basıńdı ala almaysań. Tústiń bolǵanın-ám ańǵarmappız.

—Bayjandikine baramız, — dedi Dúysen aǵa mashınǵa otırıp atırıp. — Túyetawıq soyıp tayarlap qoyıptı.

Kútilmegen xabardan júregim tez-tez urıp ketkendey boldı. Bayjannıń úyi! Bul úy meniń ushın Bayjannıń

úyi emes — Nigardıń úyi! Nigar bizler ush ı n awqat tayarlap atır. Ol meniń keletuǵınımdı biledi! Birbirimizge názerimiz túsken waqıtta qanday tutar eken ózin? Bildirip qoymas pa eken? Jas ǵoy, aqırı! Súygen adamıńdı kórgenińde tolqınlanıp keteseń kisi. Men bildirmewge tırısaman. Bildirip qoysam, oǵan taǵı jaman

at taǵıladı. Úyinde illa dep awzımdı ashpayman. Tek kózim menen túsindiremen hámmesin. Onıń ushın kelip júrgenimdi uqtıraman. Jáne bir hápte qalsam ba eken?

Egis te shamalasıp baratır, qapılıp. Kúni menen passıq oylarǵa barǵanım ushın ish-ishimnen uyalıp kettim.

Mashina «Bozjap»tan ótip, qara kórim jer júrgennen keyin, esigi kún batısqa qaraǵan, shiferlanbaǵan jaydıń múyeshine kelip toqtadı. Esiktiń aldında shińgirigi orıp alınǵan júweri atızda jigirmalaǵan túyetawıq jayı-

lıp júr. Atızdıń qubla betinde uzınsha etip salınǵan jıńǵıl qora. Qoranıń ishinde ústine saban shıǵarılǵan shertek bar. Shertektiń astında sútten shıǵıwǵa shamalasıp qalǵan ala buzaw kórinedi. Qullası, ishke kiremen degenshe

hámme kórinisti kózim menen «súwretke aldım». Bosaǵada bizdi Bayjan kútip aldı.

—Sen ele ketpediń be? — dedi qolımdı qısıp turıp.

Bunı ol hesh kimge esittirmey ayttı. Lekin, zil menen ayttı.

—Dúysen aǵa, Ótenazardıń traktorı qashan keledi?

—dedi soń brigadirge. Ol esikten endi kireyin dep atır

edi, izine burıldı.

— Házirshe epley tur. Búgin-erteń kelse alasań Ótenazardan.

163

— Aljasıp ketip taza traktordı maǵan bereǵoymaysız

ba?

—Men aljasqan menen basshılar aljaspaydı-ǵo.

—Kim-o, Sádiwaqas pa? Atıp óltireyin be, sol Sádi-

waqas degenińdi!

—Háy, balam, jaman gáp aytpa! — ishten anası shıǵıp qaldı. — «Jaqsıǵa da áwmiyin, jamanǵa da áwmiyin» degen. Nege tursız bosaǵada, ishke kiriń. Brigad bala, inińniń gápin elestirmey-aq qoysa. Onıń tek tili-ǵo, bolmasa shıbınǵa hazarı joq.

Ana degen-á! «Shıbınǵa hazarı joq» mısh ... Onıń tepkisinen kóp waqıtqa deyin partada bir jambaslap otırıp júrdim.

Bayjannıń anası bizlerdi ishke kirgizip, qurttay dize búkti de, sorasıp bolıp shıǵıp ketti.

—Kelin-ay, qollarına suw ala ǵoy, — dedi shıǵıp baratırıp. Demek, qolımızǵa kelin suw aladı. Nigar kirmeydi. Múmkin awqattan aldın alar suwdı. Ya jep bolǵannan keyin. Dım bolmasa shıǵıp baratırǵanda duslasıp qalarmız...

Aynanıń aldındaǵı traktor xodlandı. Bayjannıń traktorı. «War-war» ettirip, ústi-ústine gaz berdi.

— Maǵan kórsetip atırǵan qırı, — dedi Dúysen aǵa kúlip. — Biraq, ózi jaman bala emes. Miynetkesh. Sál qızbalıǵı, tiline kelgen gápti qaytarmay aytatuǵını demeseń...

Awqattı erteden atlandırıp jibergen bolsa kerek, shay iship bolar-bolmastan tabaq keldi. Tamaqtan aldın jáne Bayjannıń hayalı qolımızǵa suw aldı. Tabaqtı da ózi ákeldi. Nigar tóbesin kórsetpedi. Endi bir úmitim qaytarsın kóriw. Kórsem bir awız gáp aytaman. Endi qurı kóz benen sóyleskennen payda joq. Keyin árman boladı. Tamır teriwge shaqıraman. Bir awız aytaman, boldı. Bar-

ǵannan keyin sóylesiwge múmkinshilik tabıladı. Salıy

tóbemde tursa da sóylese beremen. Uyalsa ózi-aq arman jılısar.

Qurıp ketkir meniki bárha qam qıyal bola berer me?! Joq Nigar! Qaytarsın da boy kórsetpedi. Úyinde joq pa?...

Endi ne qılaman? Anasınan soray almasam. Jeńgesine sirá isenim joq. Soraytuǵın bolsam atızda kórmey júrmen be?

164

Jáne sol bayaǵı shúdigar. Súrginge aydalǵanday bolıp zorǵa keldim. Boldı endi, búgin úyge qaytaman. «Awıldan xabar alıp keleyin» deymen de, Salıy aǵa menen ketip jolda túsip qalaman. Muǵallimge úyimdi kórsetpeymen. Sóytip, erteń kelmey qalaman. Arǵı kúni de kelmeymen. Ulıwma kelmeymen. Báhárde de! Boyanın ózi ólshep, ózi japıraǵın sanay bersin. Izlegen joǵımdı kórmesem, buyaqta suwıtıp qoyıp pa maǵan! Soyaqtan kelip boyannıń japıraǵın sanaǵansha, úyde otırıp murtımnıń túgin sanaǵanım jaqsı.

—Háy, Mámbetnazar, — dedi Salıy aǵa anadaydan dawıslap. Men onnan aldıraqqa ketip tamır egip atır edim.

—Haw, Salıy aǵa, ne deysiz? — dedim de, biraq izime burılıp qaramadım.

—Dúysen aǵa jáne bir adam qosqan qusaydı-ǵo, qara! Nemquraydılıq penen izime burıldım. Qarasam... Saǵan

ótirik, maǵan shın, ústinde sıya túr tawarǵa burshaqtay aq monshaq naǵıs túsken kóylegi samal menen jelbirep Nigar kiyatır. Bası jalańbas. Íras pa? Ózi me? Ózi!

Men qalsha qatıp qalıppan. Aldına shıǵajazlap qaldım da, zorǵa ózimdi iriktim. Ol atızdıń shetine kelip irkildi.

—Qızım, buyaqqa kel, — dedi Salıy aǵa onı berman shaqırıp. Salıy aǵanı usı ret dım jaqsı kórip kettim. Ol múshkilimdi ańsat etti meniń. Men shaqıra almas edim.

Nigar plugtıń dóńgelegi júrip ótken taqırlıq penen janımızǵa keldi. Dáslep Salıy aǵa menen, soń meniń menen qol berip sálemlesti. Alaqanımda barmaqlarınıń izi qalǵanday tásirlenip kettim. Jip-jińishke, súyriktey

sawsaqlar! Bul sawsaqlarǵa qolım tiymegenine qansha waqıtlar boldı?!

—Qızım, saǵan tamır teriw qıyınǵa túsedi. Mına oraqtı al da, jińishke tamırlardı eki qarıstan shamalap kesip tayarlap bere ber. Brigad jiberdi me? — dep qosıp qoydı keyin.

—Yaq, kishem «qazan-tabaq juwayın, sen bir zaman barıp qayta ǵoy» dep edi.

—Bul qız baǵanaǵı Bayjannıń qarındası! — dedim men onı tanıytuǵınımdı maqtanısh etkim kelip.

165

— Júdá jaqsı, onda baslay ber, qızım.

Nigardıń názik qolları tamırdı durıslap kese almas edi. Kese almaǵanı maǵan júdá qol keldi.

—Apkel, kórseteyin, — dep qolınan oraq penen tamırdı aldım. — Minekey, qıyalap tartsań ótedi.

—Tartıp atırman, ótpeydi.

—Onda sen ek, men tayarlap berip turaman.

—Boyandı ekpeseń de kógeredi-ǵo.

—Bul tájiriybe. Salıy aǵanıń izertlep atırǵan ili-

miy teması. Báhárde bunıń japıraǵın sanaymız, boyın

ólsheymiz.

Nigar mırsıldap kúldi.

— Japıraǵın sanap ushlıǵına shıǵa alasań ba?

Biz áste-áste Salıy aǵadan uzaqlastıq. Eń sońǵı qarıqlarda tamır terip atırǵan úsh hayal óz áńgimeleri menen bánt edi. Bálkim, kóz astınan bizlerdi baqlap tursa turǵan shıǵar, lekin, házir meniń de, Nigardıń da kózine hesh kim kórinbes edi.

—Báhárde de keleseń be? — dedi Nigar kúlimsirep.

—Kelmesem bolmaydı-dá.

—Awılǵa qashan keldiń?

—Búgin tórt kún boldı.

—Jiyenǵaliydiń úyine keldiń ya?

—Awa.

—Biziń ájaǵamdı shaqırtıp alǵan sen be?

—Men.

—Ne dediń?

—Hesh nárse demedim.

—Ol sennen soramadı ma, «neǵıp júrseń» dep.

—Yaq.

—Men haqqında da úndemedi me?

—Úndegen joq.

—Onda esitpegen eken-ǵo. Men ájaǵam bilip qoydı ma

dep, úyde de, kórgen jerde de iyneniń ushında júrgendey bolıp júremen.

—Raxima qońıraw etip pe, mektepke?

—Yaq. Gúlshiyra qońıraw etken, zavuchqa. Sırǵa degen

hayal edi. Kishemdi shaqırıp, aytıp beripti.

— Kisheń ájaǵańa aytıp bergen shıǵar?

166

—Yaǵaw... Aytsa óltiredi-ǵo onı, sen bir jaǵında barsań

dep.

—Sol aqsham qolǵa túsken «tutqın»nıń birewi men ekenin kisheń bile me?

—Biledi.

—Boyan egiwge kelgen jigittiń de sol ekenin bile me?

—Sol kúni-aq ayttı-ǵo.

—Baǵana qayaqta ediń?

—Úyde edim. Tórgi jayǵa kirip jatıp aldım, — dedi

kúlip.

— Meni kúyip ólsin dediń be?

Nigar tap bayaǵıday sıńqıldap kúldi.

—Usı waqqa deyin kúymediń be?

—Ada bolayın dep tur edim.

—Ada bolmasın dep keldim-ǵo, mine.

Bizlerdiń gápimiz ada bolmas edi. Lekin, isimizdiń de

ónimi joq. Tamırdı tapqa dúziw egip atırmız ba, qıyalap kettik pe, durıs kómildi me, kómilmedi me, qızıq emes edi bizlerge.

—Háy, Mámbetnazar! — Salıy aǵa shırıshımızdı buzıp jiberdi. Ushıp turıp, dawıs berdim. Endi kewlim toq.

Nigar qasımda. Salıydan uyalıp atırǵan men joq.

—Men búgin ertelew qaytaman, yaqshı ma? Sen kún eń-

keygenshe isley tur. Usı qalanıń artına deyin bolıp taslayıq.

— Ǵam jemeń aǵa, bolamız.

Mashina bir zamanda izinde burqıldaǵan shań qaldırıp, kózden ǵayıp boldı. Kún eńkeye kele tamır terip atırǵan hayallar da atızdan shıqtı.

—Hayallar qaytıp baratır, qaytayıq pa? — dedi Nigar qáweterlenip.

—Kún eńkeyińkiresin.

—Jerge tiyeyin dep tur-ǵo, — dedi Nigar kúlip. — Áne,

mallar-ám óristen qaytıp atır.

—Joldıń shańı basılsın. — Meniń bir ózimdi taslap ketejaqsań ba?

—Bóri jey me? — dedi Nigar naz benen kúlip.

—Aylı túnde de bir ózimdi qaldırıp ketken joq ediń.

167

—Ol qala, bul awıl. Gáp bolıp ketemiz.

—Bizdi hesh kim kórip turǵan joq. Usı ırashtıń jan-

bawırına kim arnap keledi.

—Sizge usaǵan delbeler! — dedi kúlip.

—Meni delbe qılıp bolıp, óziń zıp berejaqsań ya?

—Shala teripsiz-ǵo, — dedi bir waqta Nigar bir tutam

tamırdı topıraqtan ashıp atırıp.

Nigar tamırdı ádep bir qollap, keyin eki qollap tarttı. Suwırıp ala almadı. Quday kelistirgen bunday bahananı múlt jiberiwge bola ma?

—Qáne, birge tartayıq, — dep qasına bardım. Tamır ekewmizdiń qolımızǵa sıymadı.

—Sen qısımla, — dedim oǵan. — Men seniń qolıńnan qısımlayman. Sóytip birgelikte tartamız.

—Shalǵam tartqan ǵarrı menen kempirdey bolamız ba?

—Awa. Suwıra almasaq siziń kúshigińizdi, pıshıǵı-

ńızdı járdemge shaqıramız.

Ol eziwin jıya almay kúlip tamırdı qamtımladı. Men onıń qolınıń sırtınan áste ǵana qısımladım. Lekin, tartpadım. Nigar da bunı sezdi. Hám úndemey qaldı. Qollarım áste bilezikligine qaray jılıstı. Onıń iyinleri qaltırap, dirildey basladı.

—Qoyıń... Birew kórip qoyadı.

—Yaq, kórmeydi. Onı áste bawırıma tartıp edim, ol

bulqınıp shıǵıp ketti. Bir-eki adım keyin shegindi.

—Anań qara, seniń qılǵan isińe quyash uyalıp, qızarıp ketti! — dedi kúlip.

—Ol seniń júzińe usaydı.

Bizler bári bir bir-birimizge áste jaqınlasa basladıq. Sózimiz tawsılıp qaldı. Sóylemedik.

—Men seni saǵınıp keldim, — dedim onıń eki bileginiń qarınan uslap.

—Kút, — dedi ol sıbırlanıp.

—Qansha kúteyin?

—instituttı pitkergenshe.

—Qartayıp qalaman-ǵo.

—Saqalıń qáyerińe túsedi? — dep sıńq-sıńq kúldi

Nigar.

168

—Mine, miniyerime, — dep iyegimdi onıń kókiregine

ısqıladım.

—Qıtıǵım keledi, — dep ol meniń basımdı keyin iy-

terdi.

—Hár háptede kelip tursam bola ma?

—i-im! — dedi Nigar bas shayqap.

—Onda qalay kórisemiz?

—Men ózim xat jazıp turaman.

—Men juwabın qayaqqa jiberemen?

—Sen juwap jazba! Meniń xabarımdı bilip tursań

boldı. Attestat alǵannan keyin Nókiste kórisemiz.

—Oqıwǵa jibere me?

—Jiberedi. Jibermese de baraman!

—Láblerińnen bir posa.. Onıń ırazılıǵın kútpey qu-

shaǵıma tarttım. Bul tatlı demlerdiń qansha dawam etkenin bilmeymen. Onı qushaǵımnan qoyıp jibergim kelmes, lábimdi lábinen tartıp alǵım kelmes edi. Bir waqıtları, jelke tusıma awır bir soqqı kelip tiydi. Aspannan rápiydanıń qaramınday tas tústi me eken dep edim. Pátim menen alǵa eńterilip kettim. Nigar meniń abınıwımnan artqa qaray súrnigip, qolın tayanıp otırıp qaldı. Kóz aldım buldıradı. Nigar otırǵan jerinde átkónshekte terbelip turǵanday edi. Tentireklep, ózimdi tutıp barıp, izime aylandım. Usı waqıtları qaq mańlayıma dónip kiyatırǵan nıshlı beldiń japsarın ǵana kórip úlgerdim.

Bul ekinshi awır soqqıdan ókshem kóterilmesten shalqama quladım. Keyin búyirime bir-eki tepki tiygenin abayla-

ǵanday boldım... soń hesh nárse esimde joq.

17

Uzaq uyqıdan oyana almay atırǵanday, kózim perdelenip ashılmas edi. Qabaqlarımdı kóteriwge hálsizben. Biraq, qabaqlarım artında kózim oyanǵan. Átirap siyle tutıp qoyǵanday appaq. «Soqır bolǵanman» degen bir qıyal keldi kewlime. Kózimdi uwqalap ashpaqshı bolıp, qolımdı, iyinlerimdi qıymıldatqanday boldım. Tóbemde kimdur sóyledi. Dawısı shelektiń ishinen shıqqanday gúńgirlep esitildi. Soń-soń túsinikli bola basladı.

169

—Oyandı, — dedi bir hayal.

—Uyqılap atırǵan joq ol, — dedi bir erkek. Sol adam

bolsa kerek, barmaqları menen oń qabaǵımdı kóterdi.

Keyin ekinshi qabaǵımdı. Sonda aq xalat kiygen doktordı hám ójireniń appaq pátigin kórdim. Basqa hesh nárseni názerim ilmedi. Doktordıń bet álpeti tútinniń arasınan kóringendey gá tınıqlanıp, gá gúńgirtlesip keter edi.

—Qáyerdemen? — dedim. Dawısım ózimnen shıqpay atır-

ǵan bolsa kerek, doktor qaytarıp soradı.

—Qáyerdemen?

—Aydın, ernine suw jaq, tili kewip atır, — dedi qa-

sındaǵı qızǵa. Medsestra ernime hóllengen siyleni bastı.

Men onı tamsanıp-tamsanıp jutıwǵa háreket ettim.

—Qáyerdemen? — dedim qaytalap sorap. Bul ret anıǵıraq sóylegenimdi ózim de sezdim.

—Emlewxanadasań? Doktordasań, — dedi aldınǵı kisi

betime úńilip. — Qorıqpa, awhalıń jaqsı. Dárilerin quy, hesh kimdi ishke kirgizbe!

Medsestralar biriniń izinen biri kele basladı. Kimi-

si aspa dári quydı, kimisi jambasımnan, bilegimnen shanshıw isledi. Kem-kem kóz aldım tınıqlasıp, ózime kele basladım. Endi bul awhalǵa qalay túskenimdi eslewge urınar edim. Lekin, hesh nárse yadıma túspedi. Appaq diywal, aq xalatlı doktorlar, bolǵanı.

Erteńine tolıq esimdi jıynadım. Birinshi bolıp anamdı kórdim. Jılap keldi ol esikten. Doktorlardıń iynine ildirip jibergen xalatı bosaǵadan kirgen jerde túsip qaldı. Oǵan qaraǵan joq. Kele sala nárestesin súygendey etip betlerimnen shorp-shorp súydi. Bası-kózime qaramay súydi. Sonda kózinen aqqan ıssı jas betime tamdı. Meniń de kewlim eljiredi. Lekin, kózimnen jas shıqpadı. Ol meniń awhalımdı sorawǵa pursatı joq edi.

Ózin tuta almay atır edi, bayǵus anam.

—Apa, kóp urındıra bermeń, — dedi medsestra qapını qıya ashıp.

—Yaqshı, shıraǵım, yaqshı, — dep dárhal ózin biylep aldı anam. — Balam-aw, qayaqtan jıǵılıp júrseń?

Sol waqta erksiz jáne bir márte búyerge qalay kelip qalǵanımdı eslewge urındım. Bir jerden jıǵılǵanım

170