Глоссарий

Сүзілгіштік (фильтрация)- өзара байланысты кеуекті орта мен жарылымдар арқылы байланысқан қатты денелер арқылы өтетін сұйықтықтырдың, газдардың және олардың қоспаларының қозғалысы.

Кеуекті орта– бір-біріне тығыз әсер етуші қатты бөлшектердің көптілігі және олар арасындағы кеңістік мүмкіншілік жағдайда сұйықтық немесе газбен толтырылуы мүмкін.

Кеуектілік коэффициенті– кейбір кеуекті ортадағы элементтердің кеуектілік көлемінің оның берілген барлық элементтерінің көлеміне қатынасын айтамыз.

Сүзілгіштік жылдамдығы– көлденең қима ауданының бірлігі арқылы уақыт бірлігіндегі сұыйқтықтың үлкен мөлшердегі шығыны.

Өткізгіштік– кеуекті ортаның өз бойынан сұйықтықты газды, және олардың қоспаларына әсер ететін қысымның түсуін қасиетін айтамыз.

Бірқалыпты сүзілгіштік ағын– тоқ түзуінің бойындағы есептелінетін сүзілгіштік жылдамдығының және тегеурінді ағын тек бір-ақ координатадағы функция болып келетін ағынды айтамыз.

Сүзілгіштік ағынның бөлінбейтін теңдігі- кеуекті ортадағы элементарлы көлемдегі массасының баланс теңдеуі.

Күй теңдеуі– қысымнан біртекті флюид тығыздығының тәуелділігі.

Көлемдік кеңею (сығылымдық) коэффициенті – қысымның түсуіне ұңғыма шығымының қатынасын айтамыз.

Индикаторлық диаграмма– қысымның түсуінен тәуелділік графигі.

Бірқалыпты емес қабат– кеуекті орта. Оның әр түрлі аймақтағы әртүрлілігі, яғни сүзілгіштік мінездемелері (кеуектілік, өткізгіштік).

Нүктелік бастау– белгіленген сұйықтықты жұтушы жазықтықтағы нүкте.

Ұңғыма интерференциясы– жаңадын енгізілген ұңғымалардың бұрын болғандармен.

Тығыздалу коэффициенті– бұл сұйықтық мөлшері. Ол сұйықтық қабаттың 1 м3 кезіндегі кеңеюі және сол көлемдегі сұйықтықтың құраушысы болып табылады. Ол 1 Па-ға келген қысымның өзгеру кезіндегі құбылысы.

Пьезоөткізгіштік коәффициент– тығыздалу режимі кезінде қабат бойынша қысымның қайтарылу жылдамдығы.

Қанығу қысымы– сұйықтықтан бөлінген ерітетін сол газдың еркін күйінің басталуындағы қысым.

Газды фактор– қабат қимасы арқылы өтетін көлемді сұйықтық шығымына көлемді газ шығымының қатынасын айтамыз.

Фазалық өткізгіштіктер– көп фазалы сұйықтықтардың қоспаларын сүзу кезіндегі бөлек фазаларға арналған қабат өткізгіштіктерін айтамыз.

Жарылым қоюлылығы– жарылым жасаушы жоғарыға келтірілген нормаль ұзындығына нормальді қиюшы жарылымдар санының қатынасын айтамыз.

Жарылым ашылуы– жарылым биіктігі.

Жарылымдық коэффициенті– барлық қабат көлеміне қабаттағы жарылым көлемінің қатынасын айтамыз.

Жарылымды-кеуекті орта– Жарылымдардың өңделген жүйелерінің бір-бірінен ажыратылған кеуекті блоктарының жиынтығы.

Әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер

1. Щелкачев В.Н., Лапук Б.Б. Жерасты гидравлика. – М.: Недра, 2001

2. Басниев К.С., Кочина И.Н., Максимов В.М. Жерасты гидравлика.

– М.: Недра, 1986.

3. Абайылданова К.Ж., Тен В.А. Жерасты гидромеханикасынан

– ҚАЗҰТУ, 2003.

Қосымша әдебиеттер

1. Пыхачев Г.Б., Исаев Р.Г. Жерасты гидравлика. – М., Недра, 1973.

2. Евдокимова В.А., Кочина И.Н. Жерасты гидромеханикасынан

есептер жинағы. – М., Недра, 1976.